Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1456

28 października 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

Antyimigrancka kampania w Rosji: sekurytyzacja tematu migracji i rosnące koszty gospodarcze

Od ataku terrorystycznego na salę koncertową Crocus City Hall w Krasnogorsku, przeprowadzonego w marcu 2024 r., Federacja Rosyjska wzmaga kampanie wymierzone w imigrantów, zwłaszcza pochodzących z państw Azji Środkowej. Wiąże się to z wprowadzaniem regulacji i wymogów, które w praktyce prowadzą do systemowego wykluczenia tych osób z najważniejszych obszarów życia...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze Brief IEŚ 1454

24 października 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Wybory lokalne w Macedonii Północnej: przewidywalne zwycięstwo rządzących

Po pierwszej turze wyborów lokalnych w Macedonii Północnej zdecydowanym zwycięzcą pozostaje VMRO-DPMNE. Jej albański współkoalicjant, Vlen, pokonał najsilniejsze dotychczas ugrupowanie reprezentujące albański elektorat, czyli BDI. Wybory pokazały również nieustanny spadek poparcia dla rządzących w latach 2017-2024 Socjaldemokratów. Należy zakładać, że druga...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1448

6 października 2025

Szczepan Czarnecki - Zespół Studiów Obywatelskich

Republika Czeska: wybory parlamentarne i powrót Andreja Babiša

W przeprowadzonych 3-4 października 2025 r. wyborach do Izby Poselskiej Parlamentu Republiki Czeskiej oczekiwane zwycięstwo odniósł ruch ANO Andreja Babiša, potwierdzając swoją wysoką pozycję w czeskiej polityce. Drugie miejsce zajęła współtworząca dotychczasowy rząd centroprawicowa koalicja SPOLU (ODS, KDU-ČSL, TOP 09), dla której ten rezultat oznacza utratę...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1446

30 września 2025

Szczepan Czarnecki - Zespół Studiów Obywatelskich

Wybory parlamentarne w Republice Czeskiej

W dniach 3-4 października 2025 r. w Republice Czeskiej odbędą się wybory parlamentarne, które zdecydują o kierunku polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa na kolejne cztery lata. Nadchodzące głosowanie nie tylko rozstrzygnie o możliwości utrzymania władzy przez obecną czteropartyjną koalicję (SPOLU i STAN), ale też zweryfikuje odporność dotychczasowej...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1445

30 września 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Macedonia Północna: nadchodzące wybory władz lokalnych

Na 19 października 2025 r. zaplanowano wybory władz lokalnych w Macedonii Północnej. Głosowanie to będzie ważnym testem dla partii tworzących koalicję rządzącą, która objęła władzę w państwie po ubiegłorocznych wyborach parlamentarnych. Jednocześnie dla opozycji wybory stanowią szansę na odbudowę przynajmniej części utraconego poparcia społecznego. Można...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1444

30 września 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

Max zamiast WhatsAppa: Rosja centralizuje kontrolę nad komunikacją cyfrową

Od 1 września 2025 r. w Federacji Rosyjskiej obowiązuje prawo nakazujące preinstalację państwowego komunikatora Max na wszystkich nowych smartfonach i tabletach sprzedawanych w tym państwie. Jest to kluczowy element skoordynowanej strategii mającej na celu wypieranie zagranicznych platform z przestrzeni komunikacji obywateli – głównie WhatsApp i Telegram – i...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1433

16 września 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Albania: czwarty rząd premiera Ediego Ramy

Po zdecydowanym zwycięstwie w majowych wyborach parlamentarnych, 11 września 2025 r. został przedstawiony czwarty z rzędu gabinet premiera Ediego Ramy. Mimo że nowy rząd ma do zrealizowania liczne reformy wewnętrzne, jego głównym celem pozostaje uzyskanie członkostwa Albanii w Unii Europejskiej do 2030 r. Pomóc ma w tym powołany „minister AI”, którego zadaniem...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1427

4 września 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Kosowo: wielomiesięczny kryzys polityczny

W następstwie wyborów parlamentarnych, które odbyły się w Kosowie w lutym 2025 r., państwo pogrążyło się w politycznym impasie. Kryzys wynikał z braku możliwości wyłonienia nowego przewodniczącego parlamentu, co uniemożliwiało jego ukonstytuowanie się. Parlament zdołał się ukonstytuować dopiero 26 sierpnia, po kilkudziesięciu bezowocnych głosowaniach. Sam...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1419

25 sierpnia 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

Nieobecność przedstawiciela Polski na szczycie w Waszyngtonie – reakcje w zagranicznych mediach

Wizyta prezydenta Ukrainy, Wołodymyra Zełenskiego, 18 sierpnia 2025 r. w Białym Domu zyskała szeroki rozgłos w mediach międzynarodowych. Przedmiotem zainteresowania stał się także skład delegacji europejskich przywódców towarzyszących Zełenskiemu. Obok przywódców Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch, Finlandii oraz szefów Komisji Europejskiej i NATO...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1405

18 lipca 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Czarnogóra: spór wokół laureatów najważniejszego odznaczenia państwowego

Wybór tegorocznych laureatów najważniejszego odznaczenia państwowego w Czarnogórze – nagrody 13 lipca – wywołał kontrowersje w społeczeństwie i przyczynił się do dalszego pogłębiania podziałów, w szczególności pomiędzy Czarnogórcami a Serbami. Wiąże się to z faktem, że jedna z uhonorowanych osób podważa fakt istnienia narodu czarnogórskiego. Dalsze...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1396

7 lipca 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

Kontrolowane „chłodzenie” czy recesja? Rosyjskie debaty o gospodarce

W dniach 18-21 czerwca 2005 r. odbyła się 28 edycja Petersburskiego Międzynarodowego Forum Ekonomicznego. Wydarzeniu towarzyszyły debaty o stanie rosyjskiej gospodarki, która po trzech latach nadzwyczaj dynamicznego wzrostu weszła w okres spowolnienia. W toku tych rozmów ujawniły się istotne różnice zdań w gronie najważniejszych osób odpowiedzialnych za kierowanie...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1394

3 lipca 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Bałkany Zachodnie a polityka migracyjna Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych

W ostatnich miesiącach pojawiły się informacje na temat przygotowywania przez władze Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych nowych strategii zarządzania nielegalną migracją i przyspieszenia procesów deportacyjnych. Państwa Bałkanów Zachodnich miałyby stać się miejscem, gdzie trafiałyby osoby, których wniosek o azyl został odrzucony. Obecnie jedynym państwem...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1389

30 czerwca 2025

Szczepan Czarnecki - Zespół Studiów Obywatelskich

Republika Czeska: afera bitcoinowa osłabia rząd

Czerwcowe sondaże przedwyborcze w Republice Czeskiej wskazują, że największe szanse na zwycięstwo w nadchodzących wyborach parlamentarnych ma ugrupowanie ANO byłego premiera Andreja Babiša. Koalicja rządowa SPOLU (ODS, KDU-ČSL, TOP 09), mimo wcześniejszego wzrostu poparcia, zajęłaby drugie miejsce, notując obecnie umiarkowany spadek. Osłabienie pozycji SPOLU wiąże...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1378

17 czerwca 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

ZSRR wiecznie żywy? Kontrowersyjna opinia doradcy Władimira Putina

W dniach 19-21 maja 2025 r. miało miejsce Międzynarodowe Forum Prawne w Petersburgu, cykliczne wydarzenie organizowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej i fundację Roskongress. W ramach forum odbyła się debata poświęcona likwidacji Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, a następnie briefing prasowy, na którym doradca prezydenta Federacji...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze Brief IEŚ 1373

4 czerwca 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Czarnogóra: historyczne odszkodowania dla cywilnych ofiar wojen z lat 90. XX wieku

Rząd Czarnogóry podjął decyzję o przyznaniu pomocy finansowej rodzinom ofiar cywilnych z okresu wojen, które miały miejsce w latach 90. XX w. Przez prawie trzy dekady rodziny te nie były uwzględnione w żadnym systemie wsparcia państwowego. Jednak, na co wskazują organizacje pozarządowe, lista osób objętych pomocą nie jest pełna i powinna zostać uzupełniona. Pod...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1361

22 maja 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

25 lat rządów Władimira Putina: propagandowy portret prezydenta Rosji

Rosyjska telewizja państwowa wyemitowała film dokumentalny „Rosja. Kreml. Putin. 25 lat”, poświęcony Władimirowi Putinowi i jego rządom. Produkcja, oparta na rozmowach z prezydentem Federacji Rosyjskiej i licznych materiałach archiwalnych, stanowi przypomnienie jego zasług i uzasadnia jego obecną politykę. Film prezentuje poglądy Putina na relacje Rosji z Zachodem...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze Brief IEŚ 1352

15 maja 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Albania: przewidywalne zwycięstwo Partii Socjalistycznej w wyborach parlamentarnych

Zgodnie z przewidywaniami w wyborach parlamentarnych w Albanii, które zostały zorganizowane 11 maja 2025 r., zwyciężyła Partia Socjalistyczna. Zaskakująca jest jednak skala zwycięstwa, tj. zdobycie ponad 50% poparcia, co stanowi rekordowy wynik tego ugrupowania. Oznacza to, że to właśnie na Partii Socjalistycznej i na jej niekwestionowanym liderze (oraz jednocześnie...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1350

9 maja 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Czarnogóra: sprzeciw wobec umowy ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi

Prezydent Czarnogóry Jakov Milatović podjął decyzję o niepodpisaniu ustawy ratyfikującej jedną z kontrowersyjnych umów zawartych przez rząd premiera Milojko Spajicia ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi. Umowa ta ma umożliwić realizację inwestycji na obszarze Wielkiej Plaży, co wzbudziło sprzeciw nie tylko opozycji, społeczności lokalnej, ale także licznych...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1344

30 kwietnia 2025

Szczepan Czarnecki - Zespół Studiów Obywatelskich

Republika Czeska: siła populizmu w kampanii wyborczej

Nadchodzące wybory parlamentarne w Republice Czeskiej będą miały kluczowe znaczenie dla dalszego kształtowania kierunków polityki wewnętrznej i zagranicznej tego państwa. Aktualne wyniki sondaży wskazują na realną możliwość powrotu do władzy byłego premiera Czech Andreja Babiša i partii ANO, zarówno w formule samodzielnych rządów, jak i w potencjalnej koalicji...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1338

24 kwietnia 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Albania przed wyborami parlamentarnymi (cz. 2)

W Albanii rozpoczęła się kampania wyborcza przed planowanymi na 11 maja 2025 r. wyborami parlamentarnymi. Rządząca od 2013 r. Partia Socjalistyczna będzie walczyła o uzyskanie czwartego z rzędu zwycięstwa. Ugrupowanie zapowiada przyspieszenie gospodarcze w państwie, kolejne wzrosty wynagrodzeń w sferze publicznej oraz dalszy rozwój turystyki. Z podobnymi hasłami...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1337

23 kwietnia 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Albania przed wyborami parlamentarnymi (cz. 1)

W Albanii rozpoczęła się kampania wyborcza przed planowanymi na 11 maja 2025 r. wyborami parlamentarnymi. Rządząca od 2013 r. Partia Socjalistyczna premiera Ediego Ramy zmierza ku czwartemu z rzędu zwycięstwu. Choć ugrupowanie to sprawuje władzę już od ponad dekady, nadal stanowi najbardziej znaczącą siłę polityczną. Niewiadomą pozostaje jednak skala zwycięstwa...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1332

14 kwietnia 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

Manipulacja maszyną: sztuczna inteligencja wobec rosyjskiej dezinformacji

6 marca 2025 r. NewsGuard, amerykańska firma specjalizująca się w ocenie wiarygodności serwisów informacyjnych, przedstawiła wyniki przeprowadzonego przez siebie badania podatności popularnych chatbotów AI na rosyjską propagandę. Uzyskane rezultaty pokazały, że w jednej trzeciej zbadanych przypadków odpowiedzi wygenerowane przez sztuczną inteligencję miały...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1326

31 marca 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Tragedia w Macedonii Północnej: reakcje społeczno-polityczne

16 marca 2025 r. w Macedonii Północnej w wyniku pożaru w klubie zginęło 59 osób, a ponad 150 zostało rannych. Macedońskie władze podjęły natychmiastowe działania w celu ustalenia przyczyn katastrofy. Kolejne tygodnie pokażą, czy rząd w Skopje będzie faktycznie zdeterminowany, by wyjaśnić okoliczności tragedii i ukarać wszystkich, którzy się do niej...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1324

28 marca 2025

Szczepan Czarnecki - Zespół Studiów Obywatelskich

Republika Czeska pół roku przed wyborami parlamentarnymi

Zaplanowane na jesień 2025 r. wybory parlamentarne w Republice Czeskiej budzą coraz większe zainteresowanie opinii publicznej. Według aktualnych prognoz przedwyborczych zdecydowanym faworytem jest ruch ANO byłego premiera Andreja Babiša, utrzymujący wyraźną przewagę nad rządową koalicją premiera Petra Fiali. Poparcie dla obecnej opozycji parlamentarnej stanowi...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1318

23 marca 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Protesty społeczne w Czarnogórze

W odpowiedzi na tragedię, do której doszło w Cetyni 1 stycznia 2025 r., w Czarnogórze organizowane są cykliczne protesty społeczne. Pomimo szerokiego poparcia wśród społeczeństwa zarówno dla samych demonstracji, jak i dla postulatów wysuwanych przez ich organizatorów, analiza ich dynamiki i potencjalnych konsekwencji politycznych nie pozwala zakładać, że...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1308

7 marca 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

Rozmontowanie USAID: implikacje dla rosyjskich mediów na uchodźstwie

Decyzja administracji prezydenta Donalda Trumpa o zamrożeniu pomocy zagranicznej oraz faktyczne rozmontowanie agencji USAID niosą poważne konsekwencje dla rosyjskich mediów na uchodźstwie. Nagłe wstrzymanie amerykańskiego finansowania zagraża ich dalszemu funkcjonowaniu, ogranicza ich możliwości operacyjne oraz wzmacnia przewagę Kremla w rosyjskiej przestrzeni...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1304

28 lutego 2025

Szczepan Czarnecki - Zespół Studiów Obywatelskich

Czesi wobec wojny w Ukrainie po trzech latach od rosyjskiej inwazji

Najnowszy sondaż opinii publicznej, przeprowadzony przez agencję DataCollect dla Czeskiej Telewizji (ČT24), przedstawia widoczne zmiany w postrzeganiu przez obywateli Republiki Czeskiej wojny w Ukrainie oraz podejmowanych przez władze państwa działań pomocowych. O ile pomoc humanitarna dla Ukrainy nadal znajduje szerokie poparcie czeskiego społeczeństwa, sięgające 77%,...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze Brief IEŚ 1303

28 lutego 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Wstrzymanie się od głosu Macedonii Północnej w sprawie rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ

W trzecią rocznicę pełnoskalowego ataku Federacji Rosyjskiej na Ukrainę Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję potępiającą rosyjską agresję. Spośród państw UE oraz tych kandydujących do członkostwa przeciwko zagłosowały Węgry, natomiast Macedonia Północna jako jedyna wstrzymała się od głosu. Decyzję tę należy oceniać jako podkreślenie przez nowy...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1288

11 lutego 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

Bezpieczeństwo wyborcze a media społecznościowe

6 grudnia 2024 r. w Rumunii doszło do anulowania wyników I tury wyborów prezydenckich, które odbyły się 24 listopada 2024 r. Taką decyzję podjął rumuński Sąd Konstytucyjny w oparciu o odtajniony raport służb specjalnych, zawierający informację, że w ostatnich tygodniach przed głosowaniem na portalu społecznościowym TikTok miała miejsce skoordynowana kampania...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1287

11 lutego 2025

Agata Domachowska | Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański, Zespół Studiów Obywatelskich

Ruch „Samostanowienie!” po raz trzeci wygrywa wybory parlamentarne w Kosowie

9 lutego 2025 r. w Republice Kosowa odbyły się wybory parlamentarne. Zgodnie z oczekiwaniami zwycięzcą okazał się rządzący od 2021 r. Ruch „Samostanowienie!” (Lëvizja VETËVENDOSJE!). Trzecie z rzędu zwycięstwo wyborcze LVV potwierdza dominację tej partii na kosowskiej scenie politycznej. LVV nie powtórzył jednak historycznego sukcesu wyborczego z 2021 r., kiedy...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1286

8 lutego 2025

Agata Domachowska | Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański, Zespół Studiów Obywatelskich

Nadchodzące wybory parlamentarne w Kosowie

9 lutego 2025 r. w Kosowie odbędą się kolejne wybory parlamentarne. Będą to pierwsze wybory do Zgromadzenia Kosowa, które – w okresie od ogłoszenia niepodległości w 2008 r. – zostaną przeprowadzone zgodnie z kalendarzem wyborczym. Kampania wyborcza rozpoczęła się 11 stycznia. O mandaty poselskie rywalizuje łącznie 28 podmiotów politycznych, w tym 20 partii, 5...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1264

13 stycznia 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Albania wprowadza zakaz korzystania z TikToka

Premier Albanii Edi Rama zapowiedział wprowadzenie w państwie zakazu korzystania z aplikacji TikTok. Decyzja ta zapadła w odpowiedzi na protesty społeczne, zorganizowane przez Albańczyków po tragicznej śmierci 14-latka zamordowanego przez swojego rówieśnika. Choć część społeczeństwa zgadza się, że media społecznościowe wpływają negatywnie na życie dzieci i...

Więcej →