Demokracja w Serbii i Chorwacji w XXI wieku: w koleinach historii?

Democracy in Serbia and Croatia in the 21st century: in the ruts of history?

Abstract: Autor przybliża temat współczesnego reżimu politycznego w Serbii, koncentrując uwagę na roli głowy państwa oraz systemie partyjnym. Wyprowadza ewolucję Serbii w ostatniej dekadzie od nieskonsolidowanej demokracji do reżimu typu hybrydowego czy nawet autorytaryzmu nieskonsolidowanego z historycznych doświadczeń, które ukształtowały jej kulturę polityczną. Wskazuje źródła autokratyzmu i monizmu w jej historii państwowej, kościelnej i intelektualnej. Porównuje ją z Chorwacją, która od około 20 lat pozostaje demokracją nieskonsolidowaną. Tekst pokazuje, że tradycje kulturowe i polityczne Serbii i Chorwacji sprzed 1991 r. wpłynęły na wyobrażenia ich współczesnych mieszkańców o demokracji i rządach „silnych liderów” w nie mniejszym stopniu niż doświadczenia z okresu transformacji.

Bibliography:

Autocratization Turns Viral. Democracy Report 2021, https://www.v-dem.net/files/25/DR%202021.pdf.

Banac I., Hrvati i Crkva. Kratka povijest hrvatskog katoličanstva u modernosti, Zagreb 2013.

Banac I., Zašto liberalna Hrvatska kasni: Glavni pravci hrvatske povijesti u dvadesetom stoljeću, [w:] Liberalna misao u Hrvatskoj. Prilozi povijesti liberalizma od kraja 18. do sredine 20. stoljeća, red. A. Feldman, V. Stipetić, F. Zenko, Zagreb 2000.

Between Democracy and Authoritarianism in Central & Eastern Europe and the Western Balkans, https://www.globsec.org/wp-content/uploads/2021/03/spreads_Between-Democracy-Authoritarianism.pdf.

Bieber F., Patterns of Competetive Authoritarianism in the Western Balkans, „East European Politics” 34(2018), nr 3.

BTI 2020 Country Report Croatia, https://www.bti-project.org/content/en/downloads/reports/country_report_2020_HRV.pdf.

BTI 2020 Country Report Serbia, https://www.bti-project.org/content/en/downloads/reports/country_report_2020_SRB.pdf.

Cipek T., Liberalizam – korporativizam. Dva lica ideologija hrvatskih političkih elita u Krajlevini Srba, Hrvata i Slovenaca, [w:] Dijalog povijesničara-istoričara, t. 3, red. H.G. Fleck, I. Graovac, Zagreb 2001.

Croatia Country Report, https://freedomhouse.org/country/croatia/nations-transit/2021.

Garašanin I., Načertanije, Beograd 1998.

Gil D., Prawosławie. Historia, naród. Miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesności, Kraków 2005.

Goldstein I., Dvadeset godina samostalne Hrvatske, Zagreb 2010.

Jović D., Rat i mit. Politika identiteta u suvremenoj Hrvatskoj, Zagreb 2017.

Konieczna-Sałamatin J., The Concept of Democracy in Poland and Other European Societies, „Polish Sociological Review” 2021, no. 214(2).

Korzeniewska-Wiszniewska M., The Serbian Orthodox Church: Facing The Challenges of The Post-Yugoslav Space, [w:] Orthodoxy Versus (?) Post-Communism. Belarus, Serbia Ukraine and the Russkiy Mir, red. M. Wawrzonek, N. Bekus-Gonczarowa, M. Korzeniewska-Wiszniewska, Cambridge 2016.

Mikucka-Wójtowicz D., Demokratyczna transformacja w Serbii i Chorwacji w latach 1990-2010, Kraków 2014.

Nations in Transit 2020. Dropping the Democratic Facade, https://freedomhouse.org/sites/default/files/2020-04/05062020_FH_NIT2020_vfinal.pdf.

OSCE Republic of Serbia. Parliamentary Elections 21 June 2020, https://www.osce.org/files/f/documents/a/3/466026.pdf.

Perović L., Između anarhije i autokratije: srpsko društvo na prelazima vekova (XIX-XXI), „Ogledi”, nr 8, Beograd 2006.

Perović L., Snaga lične odgovornosti, „Svedočanstva”, nr 32, Beograd 2008.

Podunavac M., Srbija između liberalne revolucije i političke restauracije, „Tragovi” 2(2019), nr 2.

Serbia Country Report, https://freedomhouse.org/country/serbia/nations-transit/2021.

Stojanović D., Populism the Serbian Way, Beograd 2017.

Stojanović D., Srbija i demokratija 1903-1914. Istorijska studija o “zlatnom dobu srpske demokratije”, Beograd 2003.

Stryjek T., Współczesna Serbia i Chorwacja wobec własnej historii, Warszawa 2020.

Vladisavljević N., Uspon i pad demokratije posle Petog oktobra, Beograd 2019.

Welzel Ch., Inglehart R.F., Political Culture, Mass Beliefs and Value Change, [w:] Democratization, red. Ch. Haerpfer, P. Bernhagen, R.F. Inglehart, Ch. Welzel, Oxford 2019.

PDF: Download