Czeskie i słowackie ugrupowania radykalnej i ekstremalnej prawicy politycznej i ich stosunek do Unii Europejskiej

Czech and Slovak radical and extreme right-wing political groups and their attitude towards the European Union

Abstract: Upadkowi Związku Sowieckiego na początku lat 90. XX w. towarzyszyło odrodzenie idei suwerenności państw należących wcześniej do strefy wpływów Moskwy na obszarze Europy Środkowej. Odzyskanie wolności umożliwiło rozwój różnych idei politycznych, czemu towarzyszy pojawienie się ugrupowań głoszących poglądy radykalnie oraz ekstremalnie nacjonalistyczne. W przypadku radykalnej prawicy mamy do czynienia ze sprzeciwem wobec systemu demokracji liberalnej oraz idei federacyjnej Unii Europejskiej (UE). Partie ekstremalne najczęściej odwołują się do idei neofaszystowskich czy neonazistowskich oraz odrzucają przynależność do UE. Część tych ugrupowań znajdując się w parlamentach własnych państw oraz w Parlamencie Europejskim. Większość z nich nie ma zdolności koalicyjnych, a inne antysystemowe znalazły się poza strukturami rządzącymi własnych państw. Przedmiotem analizy jest stosunek do UE partii radykalnej i ekstremalnej prawicy wywodzących się z dwóch państw powstałych w 1993 r. po rozpadzie Czechosłowacji– Republiki Czeskiej i Republiki Słowacji.

Bibliography:

1. 10 bodov za naše Slovensko! Volebný program politickej strany Kotleba – Ľudová strana Naše Slovensko, http://www.naseslovensko/ [22.02.2024].
2. Belousovová: Národnú politiku na rozdiel od SNS nezneužívam na kradnutie, 07.03.2012,
3. https://www.topky.sk/cl/1000104/1302342/Belousovova-Narodnu-politiku-na-rozdiel-od-SNS-nezneuzivam-na-kradnutie/ [20.03.2023].
4. Caiani M., Císař O. (eds), Radical Right Movement Parties in Europe, New York 2018.
5. Eatwell R., The Rebirth of the “Extreme Right” in Western Europe? „Parliamentary Affairs” 2000, vol. 53, s. 407-425.
6. Euroskeptici řekli „NE Bruselu“. Volby budou referendem, 13.01.2014, http://www.prvni zpravy.cz/zpravy/politika/euroskeptici-rekli-ne-bruselu-volby-budou-referendem/ [22.02.2024].
7. Fligstein N., Polyakowa A., Sandholtz W., European Integration, Nationalism, and European Identity, „Journal of Common Market Studies” 2012, t. 50, s. 106-122.
8. Gołębiewska I., Analiza komparatystyczna współczesnych nacjonalizmów państw Europy Środkowo-Wschodniej i Zachodniej, „Acta Universitas Wratislaviensis. Studia and Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2014, t. 36, nr 2, s. 101-124.
9. Heath J. A., „Sayonara Okamura:” – A Study of The Ill- fated Czech Far Right, Oxford 2017.
10. Kasprowicz D., Europejska (de)konstrukcja: ewolucja programowa partii skrajnie prawicowych wobec kwestii europejskich, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologia” 2012, nr 7, s. 150-166.
11. Kasprowicz D., Populistyczna radykalna prawica jako obszar badawczy, Kraków 2017.
12. Kim S., Discourse, Hegemony, and Populism in the Visegrád Four, New York 2022.
13. Kollár B., V jednote je sila, preto sme vstúpili do hnutia Európa národov a slobody, Bratislava, 13.05.2019, https://hnutie-smerodina.sk/aktuality/boris-kollar-v-jednote-je-sila-preto-sme-vstupili- hnutia-europa-narodov- slobody/ [20.03.2024].
14. Kornat M., Polityka zagraniczna Polski1938-1939. Cztery decyzje Józefa Becka, Gdańsk 2012.
15. Kotleba je vinný. Kvôli šekovej kauze prišiel o mandát poslanca, https://www.ta3.com/clanok/233019/kotleba-je-vinny-kvoli-sekovej-kauze-prisiel-o-mandat- poslanca/ [23.01.2024].
16. Kuruc J., Addressing Right-wing Extremism in Slovakia, [w:] Mapping of Violent Right-wing Extremist Groups in Central and Eastern Europe, H. J. Schindler, M. Zaborowski (red.), Bratislava, November 2023, s. 50-59.
17. Lewkowicz Ł., Ekstremizm prawicowy Partii Ludowej–Nasza Słowacja w Republice Słowackiej: ideologia i praktyka polityczna, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 2022, z. 3, s. 175-193.
18. Łętocha R., W stronę Europejskiego nacjonalizmu? Tendencje unifikacyjne we współczesnych europejskich ruchach nacjonalistycznych, „Ateneum. Polskie Studia Politologiczne” 2018, t. 58, s. 7-19.
19. Malendowicz P., W drodze do władzy… Nacjonalistyczne projekty państw Europy XXI wieku, Bydgoszcz 2017.
20. Malendowicz P., Symptomaty antydemokratyzmu w myśli politycznej i aktywności partii radykalnie nacjonalistycznych w Europie na początku XXI wieku. Analiza wybranych przykładów, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2020, t. 42, nr 1, s. 59-77.
21. Mareš M., Right-Wing Extremism in the Czech Republic, Friedrich-Ebert-Stiftung, September 2012, s. 1-12, https://library.fes.de › pdf-files › id-moe/ [26.03.2024].
22. Mareš M., Who’s Who in the Czech Republic, [w:] Mapping of Violent Right-wing Extremist Groups in Central and Eastern Europe, H. J. Schindler, M. Zaborowski (red.), Bratislava, November 2023, s. 24-32.
23. Mesežnikov G., Gyárfášová O., Súčasný pravicový extrémizmus a ultranacionalizmus na Slovensku: Stav, trendy, podpora, Bratislava 2016, s. 24.
24. Minkenberg M., The Rise of the Radical Right in Eastern Europe: between Mainstreaming and Radicalization, „Georgetown Journal of International Affairs” 2017, vol. 18, no. 1, s. 27-35.
25. Mudde C. (ed.), Racist Extremism in Central & Eastern Europe, New York 2005.
26. Mudd C., Populist Radical Right Parties in Europe, Cambridge 2007.
27. Naše názory a postoje, https://www.hnutie-republika.sk/nazory/#extremizmus/ [22.03.2024].
28. Odborník na extrémizmus. Mareš: Slovenské voľby sú pre Rusko veľmi dôležité, 01.06.2023, https://dennikn.sk/3404909/odbornik-na-extremizmus-mares-slovenske-volby-su-pre-rusko-velmi-dolezite/ [23.03.2004].
29. Paulovicova N., The far right ĽSNS in Slovakia and its reconstruction of the nation, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 2020, R. 18, z. 1, s. 177-197.
30. Petícia za vystúpenie zo zločineckej organizácie NATO, http://www.lsnase slovensko.sk/.
31. Proč je nezbytné vystoupit z EU, jak to učinit a jaká je alternativa, https://aliancenarodnich sil.cz/program-ans/ [24.02.2024].
32. Program o vévyhlásenie vlády z 21. februára 1939, https://www.slsah.sk/udalosti-predchadzajuce-slavnemu-14-marcu-1939/#programove-vyhlasenie/ [23.02.2024].
33. Pirro A.L.P. (red.), The Populist Radical Right in Central and Eastern Europe. Ideology, Impact, and Electoral Performance, New York 2015.
34. Pavlát L.: Adam B. Bartoš aneb česká autentická pravice, 01.03.2012, https://web.archive.org/web/20150924142957/http://www.rozhlas.cz/radio_cesko/analyzy/_zprava/leo-pavlat-adam-b-bartos-aneb-ceska-autenticka-pravice-1025675 [23.02.2024].
35. Pytlas B. (ed.), Radical Right Parties in Central and Eastern Europe: Mainstream Party Competition and Electoral Fortune, New York 2015.
36. Skobrtal M., Stosunek partii nacjonalistycznych Polski, Republiki Czeskiej, Słowacji i Węgier do integracji europejskiej, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2010, nr 4, s. 171-190.
37. SHO: Predstavujeme vám náš novelizovaný program. Revolučný program pre Slovensko, 10 juna 2023, https://sho.sk/sho-predstavujeme-vam-nas-novelizovany-program-revolucny-program-pre-slovensko/ [14.02.2024].
38. Spoločný program polityckej strany Identita a Demokracia, 13.06.2019, https://www.sns.sk/o-nas/partneri-v-ep/ [20.03.2023].
39. Szyszlak E., Populizm partii skrajnej prawicy na Słowacji. Studium przypadku, „Studia Europejskie – Studies in European Affairs” 2019, nr 3, s. 9-27.
40. Tokarczyk R., Teoretyczna a praktyczna istota współczesnego ekstremizmu politycznego, [w:] Doktryny i ruchy współczesnego ekstremizmu politycznego, E. Olszewski (red.), Lublin 2004, s. 13-35.
41. Ústavnísoud od mítlnávrh Dělnické strany proti jej í muroz puštění [online], Brno: Ústavní soud, 31.04.2010.
42. Végh Z., Central Europe’s Radical Right and EU Foregin Policy, „Policy Paper”, May 2021, https://www.jstor.org/stable/resrep31801/ [22.02.2024].
43. Volebný program – Eurovoľby 2019, https://www.slsah.sk/volebny-program-eurovolby-2019/#volebny-program-2019/ [12.02.2024].
44. Vznikla aliance za nezavislost CR, 30.10.2023, http://www.dsss.cz/vznikla-aliance-za-nezavislost-cr/ [23.03.2024].
45. Voľby do Národnej Rady Slovenskej Republiky 2023, https://volby.statistics.sk/nrsr/nrsr2023/sk/vysledky_hlasovania_strany/ [21.01.2024].
46. Walker S., How a Slovakian neo-nazi got elected, https://www.theguardian.com/world/2019/feb/14/how-a-slovakian-neo-nazi-got-elected/ [28.01.2024].
47. Výsledky hľadania pre: Čo si myslíte oprevej Slovenskej Republike a Prezidentovi Tisovi, https://www.hnutierepublika.sk/wpcontent/uploads/2023/08/REPUBLIKA_brozura_HOAXY _NAHLAD/ [22.03.2024].
48. Where We Stend. Working on a better Europe, Adopted by Congress of the APF, June 16, 2015, Brussels, https://apfeurope.eu/where-we-stand/ [22.02.2024].
49. Wojtas K., Partia Ludowa Nasza Słowacja – kontynuacja czy nowość w systemie partyjnym Słowacji, „Studia Politologiczne” 2018, vol. 47, s. 101-118.
50. Zenkner P., On był první. Populista i politicjý podnikatel, 05.06.2013, https://www.demokratickystred.cz/on-byl-prvni-populista-i-politicky-podnikatel [22.03.2024].

PDF: Download