Andrzej Walicki i jego triada: Rosja – Polska – marksizm

Andrzej Walicki and his triad: Russia – Poland – Marxism

Abstract: This article is dedicated to the memory of Professor Andrzej Walicki, who died in August 2020 – an outstanding Polish historian of ideas and Russian scholar. It is an attempt to summarize the enormous scientific achievements of a representative of the Warsaw school of the history of ideas. His scientific activity has gained wide recognition in the West, being an prominent Polish contribution to world Russian studies. The subject of the scientist’s research were Russia, Poland and Marxism. Andrzej Walicki explained to a wide audience in the West, Poland and Russia issues related to the formation of Russian ideas and philosophy, the development of various ideologies in Russia: imperialism, Marxism, liberalism, or the shaping of the platform and the main problematic network of intellectual relations between Poland and Russia. He also researched Polish thought in response to the Russian question, and tried to participate in debates on Polish-Russian relations after the fall of communism and the collapse of the USSR. He devoted much attention to the reception of Marxism in Russia – to what extent it was an ideological import from the West, and to what extent it was based on the native ideological and religious tradition. In the context of Russia’s strong utopian predispositions, Andrzej Walicki showed Marxism as a utopia that transformed Russia into its tragic testing ground and whose goals turned out to be unattainable. As a result, his led to the collapse of the moral legitimacy of the communist system and became the fundamental premise for the disintegration of the Soviet empire.

Bibliography:

Bierdiajew M., Rosyjska idea, przeł. J.C. – S.W., Warszawa 1999.

Domaradzki S., Polityka historyczna w stosunkach polsko-rosyjskich po roku 1989, „Państwo i Społeczeństwo”, t. 8, 2008, nr 2.

Filipowicz M., Emigranci i Jankesi. O amerykańskich historykach Rosji, Lublin 2007.

Fukuyama F., Koniec historii, przeł. T. Bieroń, M. Wichrowski, Poznań 1996.

Lazari de A., Czy Moskwa będzie Trzecim Rzymem?, [w:] tenże, Czy Moskwa będzie Trzecim Rzymem? Studia o nacjonalizmie rosyjskim, Katowice 1995.

Łotman J., Kultura i eksplozja, przeł. i słowem wstępnym opatrzył B. Żyłko, Warszawa 1999.

Nowak A., Metamorfozy Imperium Rosyjskiego 1721-1921, Kraków 2018.

Peltz W., Suwerenność państwa w praktyce i doktrynie politycznej Rusi Moskiewskiej (XIV-XVI w.), Zielona Góra 1994.

Putin V., The Real Lessons of the 75th Anniversary of World War II, „The National Interest”, 18.06.2020.

Russian nationalism, Past and Present, G.A. Hosking, R. Service (eds.), London 1998.

Sites R., Revolutionary Dreams: Utopian Visons and Experimental Life in the Russian Revolution, New York–Oxford 1989.

Smith M., Pax Russica: Russias Monroe Doctrine, London 1993.

Szporluk R., Imperium, komunizm i narody. Wybór esejów, A. Nowak (red.), Kraków 2003.

Świder K., Idee Aleksandra Dugina jako egzemplifikacja rosyjskiego utopizmu postmodernistycznego, [w:] Lituanistyka i wschodoznawstwo. Studia dedykowane profesorowi Krzysztofowi Pietkiewiczowi, G. Błaszczyk, G. Skrukwa, M. Studenna-Skrukwa (red.), Poznań 2020.

Walicki A., Filozofia prawa rosyjskiego liberalizmu, Warszawa 1995.

Walicki A., Idee i ludzie. Próba autobiografii, Warszawa 2010.

Walicki A., Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Warszawa 1996.

Walicki A., O Rosji inaczej, Warszawa 2019.

Walicki A., Osobowość a historia. Studia z dziejów literatury i myśli rosyjskiej, Warszawa 1959.

Walicki A., PRL i skok do neoliberalizmu, t. 1-3, Warszawa 2021.

Walicki A., Rosyjska filozofia i myśl społeczna. Od Oświecenia do marksizmu, Kraków 2005.

Walicki A., Spotkania z Isaiahem Berlinem. Dzieje intelektualnej przyjaźni, Warszawa 2014.

Walicki A., Trzy patriotyzmy. Trzy tradycje polskiego patriotyzmu i ich znaczenie współczesne, Warszawa 1991.

PDF: Download