Geopolityka regionu Morza Czarnego a Unia Europejska

The Black Sea Region geopolitics and the European Union

Abstract: Rywalizacja geopolityczna i ścieranie się interesów mocarstw w regionie czarnomorskim widoczne były na przestrzeni stuleci. W okresie funkcjonowania podziału na Wschód i Zachód, w czasach zimnej wojny, obszar Morza Czarnego został niejako „wyjęty” z rywalizacji geopolitycznej mocarstw, gdyż stał się domeną wpływów przede wszystkim jednego gracza – Związku Radzieckiego. Demontaż Pax Sovietica i tym samym upadek zimnowojennego podziału świata doprowadził do powstania nowej sytuacji geopolitycznej w regionie Morza Czarnego. Na miejscu dawnego ZSRR powstała nie tylko Federacja Rosyjska, lecz również inne niepodległe wobec niej byty państwowe, związane z tym obszarem zarówno geograficznie, jak i poprzez swoje interesy. Tak więc pojawiły się m.in. Ukraina, Mołdawia czy Gruzja, Armenia, Azerbejdżan, ale też dawne państwa satelickie ZSRR – Bułgaria i Rumunia. Inaczej mówiąc, wraz z rozpadem Związku Radzieckiego powstał nowy układ sił geopolitycznych na obszarze poradzieckim.

Bibliography:

15 lat państw Europy Środkowej w Unii Europejskiej. Raport, red. A. Kuczyńska-Zonik, T. Stępniewski, „Prace IEŚ”, nr 5, Lublin 2019.

Balcer A., Krawczyk A., Wóycicki K., Nowe wymiary polskiej polityki zagranicznej. Wektory Północny i Południowy oraz alternatywa południowo–wschodnia, „Sprawy Międzynarodowe” 2009, nr 4.

Eastern Partnership policy beyond 2020 Reinforcing Resilience – an Eastern Partnership that delivers for all, Joint Communication: „Eastern Partnership policy beyond 2020: Reinforcing Resilience – an Eastern Partnership that delivers for all” | European Commission (europa.eu).

Emerson M., Blockmans S., Cenusa D., Kovziridze T., Movchan V., Eastern Partnership policy beyond 2020: advances and omissions in a vast agenda, „CEPS Commentary”, 14 April 2020.

Emerson M., The EU’s New Black Sea Policy. What kind of regionalism is this?, CEPS, „Working Document”, July 2008, no. 297.

Hatto R., Tomescu O., The EU and the Wider Black Sea Region: Challenges and Policy Options, „Garnet Policy Brief”, January 2008, no. 5, http://www.garnet-eu.org/fileadmin/documents/policy_briefs/Garnet_Policy_Brief_No_5.pdf.

Konarzewska A., Strategia Unii Europejskiej wobec regionu Morza Czarnego, „Bezpieczeństwo Narodowe”, nr III-IV – 2007/5-6.

Kuczyńska-Zonik A., Stępniewski T., China and Central and Eastern Europe: the case of the Baltic states, [w:] China-EU Relations in a New Era of Global Transformation, red L. Xing, London – New York 2021, s. 192-208.

Nitoiu C., Sus M., Introduction: The Rise of Geopolitics in the EU’s Approach in its Eastern Neighbourhood, „Geopolitics”, vol. 24, 2019, issue 1.

Nixey J., The Eastern Partnership at 10. What is there to celebrate?, „New Eastern Europe” 2019, issue 3-4.

Obszar poradziecki 25 lat po upadku ZSRR: polityka, ekonomia i bezpieczeństwo, red. T. Stępniewski, „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, t. XIV, 2017, nr 3.

Piskorska B., Stępniewski T., Partnerstwo Wschodnie na rozdrożu, „Nowa Europa Wschodnia”, 5/2021.

Rosja wobec państw Europy Środkowej i Wschodniej: zagrożenia pozamilitarne, red. T. Stępniewski, Lublin 2020.

Stępniewski T., Geopolityka Morza Czarnego w pozimnowojennym świecie, Lublin 2011.

Stosunki Polski z Litwą, Białorusią i Ukrainą 450 lat po unii lubelskiej, red. T. Stępniewski, B. Surmacz, Lublin 2019.

Tsantoulis Y., Black Sea Synergy and Eastern Partnership: Different Centres of Gravity, Complementarity or Confusing Signals?, ICBSS, „Policy Brief”, February 2009, no. 12.

Włodkowska-Bagan A., Rywalizacja międzynarodowa na obszarze poradzieckim, Warszawa 2013.

PDF: Download