Zróżnicowanie formalnych podstaw współpracy gospodarczej Unii Europejskiej z państwami Partnerstwa Wschodniego a wzajemna wymiana handlowa

Abstract: The economic relations of the European Union (EU) with the Eastern Partnership (EaP) countries are diverse in terms of their formal basis, scope and size. All EaP countries were already covered by the Generalised System of Preferences (GSP) in 1993/1994 and some by the additional GSP+ scheme in 2005, and bilateral Partnership and Cooperation Agreements (with the exception of Belarus) in 1998–1999, replaced in 2016–2018 by an Association Agreement with a DCFTA for Georgia, Moldova and Ukraine, and in Armenia by a comprehensive and strengthened Partnership Agreement. However, the analysis of trade flows between 2007 and 2017 did not reveal a clear link between the volume of trade and the type of agreement governing economic relations. Although for most Eastern Partnership countries, the EU is the most important export market (except for Belarus) and the most important supplier (except for Armenia and Belarus), for the EU as a whole, the EaP countries remain second and third tier partners.

Bibliography:

Adarov A., Havlik P., Benefits and Costs of DCFTA: Evaluation of the Impact on Georgia, Moldova and Ukraine, WIIW and Bertelsmann Stiftung Joint Working Paper, December 2016, https://wiiw.ac.at/benefits-and-costs-of-dcfta-evaluation-of-the-impact-on-georgia-moldova-and-ukraine–dlp-4111.pdf [17.07.2019].
Agreement between the European Economic Community and the European Atomic Energy Community and the Union of Soviet Socialist Republics on trade and commercial and economic cooperation, OJ EC L 68, 15.3.1990.
Bainczyk M., Umowa stowarzyszeniowa jako instrument Partnerstwa Wschodniego, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2009, nr 4.
Całus K., Naddniestrze: kruchy kompromis w sprawie DCFTA, Analizy OSW, 30.12.2015, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-12-30/naddniestrze-kruchy-kompromis-w-sprawie-dcfta [7.07.2019].
Council of the European Union, Joint Declaration of the EU-Ukraine Association Agreement, [w:] EU-Ukraine Summit, Paris, 9.09.2008, https://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressData/en/er/102633.pdf [10.07.2019].
Council Regulation (EC) No 3667/93 of 20 December 1993 supplementing Regulation (EEC) No 3917/92 extending into 1993 the application of Regulations (EEC) No 3831/90, (EEC) No 3832/90, (EEC) No 3833/90, (EEC) No 3834/90, (EEC) No 3835/90 and (EEC) No 3900/91 applying generalized tariff preferences for 1991 in respect of certain products originating in developing countries and adding to the list of beneficiaries of such preferences, OJ L 338, 31.12.1993.
Decyzja Komisji z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie wykazu państw beneficjentów, które kwalifikują się do szczególnego rozwiązania motywacyjnego dotyczącego zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów, przewidzianego w art. 26 lit. e) rozporządzenia Rady (WE) nr 980/2005 wprowadzającego plan ogólnych preferencji taryfowych (2005/924/WE), Dz. Urz. L 337, 22.12.2005.
Decyzja Komisji z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wykazu państw beneficjentów, które kwalifikują się do szczególnego rozwiązania motywacyjnego dotyczącego zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów, przewidzianego rozporządzeniem Rady (WE) nr 732/2008 wprowadzającym ogólny system preferencji taryfowych na okres od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. (2008/938/WE), Dz. Urz. L 334, 12.12.2008.
Decyzja Rady (UE) 2018/104 z dnia 20 listopada 2017 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii, i tymczasowego stosowania Kompleksowej i wzmocnionej umowy o partnerstwie między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Armenii, z drugiej strony, Dz. Urz. L 23, 26.1.2018.
European Commission, Client and Supplier Countries of the EU28 in Merchandise Trade, http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/september/tradoc_122530.pdf [18.07.2019].
European Commission, European Union’s GSP+ scheme, May 2019, http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2017/january/tradoc_155235.pdf [17.06.2019].
European Commission, List of countries benefiting from the standard GSP arrangement, http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2017/july/tradoc_155841.pdf [2.07.2019].
Eurostat, European Neighbourhood Policy – East – statistics on trade flows with the EU, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=European_Neighbourhood_Policy_-_East_-_statistics_on_trade_flows_with_the_EU [12.07.2019].
Gotev G., Mogherini: ‘Inshallah, EU and Azerbaijan will soon finalise their agreement’, 4.04.2019, https://www.euractiv.com/section/azerbaijan/news/mogherini-inshallah-eu-and-azerbaijan-will-soon-finalise-their-agreement/ [10.07.2019].
Gurbanov I., Strategic Partnership Agreement: A New Chapter in EU-Azerbaijan Relations, „Eurasia Daily Monitor” 2017, vol. 14, issue 84, https://jamestown.org/program/strategic-partnership-agreement-new-chapter-eu-azerbaijan-relations/ [10.07.2019].
Kompleksowa i Wzmocniona Umowa o Partnerstwie między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Armenii, z drugiej strony, Dz. Urz. L 23, 26.1.2018.
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady, Partnerstwo Wschodnie, KOM(2008) 823 wersja ostateczna, http://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2008/PL/1-2008-823-PL-F1-1.Pdf [10.07.2019].
Koszel B., Polityka wschodnia Unii Europejskiej, [w:] Polityka UE wobec Ukrainy: partnerstwo czy członkostwo, red. A. Podraza, Lublin 2006.
Liargovas P., UE trade policies towards neighboring countries, WP2/01 Search Working Paper, January 2013, http://www.ub.edu/searchproject/wp-content/uploads/2013/01/WP-2.1.pdf [29.06.2019].
Movchan V., Shportyuk V., EU-Ukraine DCFTA: the Model for Eastern Partnership Regional Trade Cooperation, CASE Network Studies & Analyses, no. 445/2012, http://www.case-research.eu/files/?id_plik=4865 [21.06.2019].
Partnership and Cooperation Agreement between the European Communities and their Member States, and Ukraine, OJ EC L 49, 19.2.98.
Partnership and Cooperation Agreement between the European Communities and their Member States, of the one part, and the Republic of Moldova, of the other part, OJ EC L 181, 24.6.98.
Partnership and Cooperation Agreement between the European Communities and their Member States, of the one part, and the Republic of Armenia, of the other part, OJ EC L 239, 9.9.1999.
Partnership and Cooperation Agreement between the European Communities and their Member States, of the one part, and the Republic of Azerbaijan, of the other part, OJ EC L 246, 17.9.1999.
Partnership and Cooperation Agreement between the European Communities and their Member States, of the one part, and Georgia, of the other part, OJ EC L 205, 4.8.1999.
Podraza A., Stosunki polityczne i gospodarcze Wspólnoty Europejskiej z państwami Europy Środkowej i Wschodniej, Lublin 1996.
Protokół do Umowy o partnerstwie i współpracy między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Azerbejdżanu, z drugiej strony, rozszerzający postanowienia Umowy o partnerstwie i współpracy na dwustronny handel wyrobami włókienniczymi, mając na uwadze wygaśnięcie dwustronnej umowy dotyczącej wyrobów włókienniczych, Dz. Urz. L 17, 24.01.2007.
Rada Unii Europejskiej, Wspólna deklaracja przyjęta podczas szczytu partnerstwa wschodniego w Pradze, Praga, 7.05.2009, https://www.consilium.europa.eu/ueDocs/cms_Data/docs/pressdata/PL/er/107647.pdf [17.06.2019].
Radomska E., DCFTA – Umowa o strefie wolnego handlu Ukrainy z Unią Europejską – szanse, zagrożenia, wyzwania, „Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula” 2017, nr 2 (55).
RFE/RL, Armenia to Join Russian-Led Customs Union, 3.09.2013, https://www.rferl.org/a/armenia-customs-union/25094560.html [18.06.2019].
Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) nr 1/2014 z dnia 28 sierpnia 2013 r. ustanawiające załącznik III do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 978/2012 wprowadzającego ogólny system preferencji taryfowych, Dz. Urz. L 1, 4.1.2014.
Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2015/1979 z dnia 28 sierpnia 2015 r. zmieniające załączniki II, III i IV do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 978/2012 wprowadzającego ogólny system preferencji taryfowych, Dz. Urz. L 289, 5.11.2015.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 581/2011 z dnia 8 czerwca 2011 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 55/2008 wprowadzające autonomiczne preferencje handlowe dla Republiki Mołdowy, Dz. Urz. L 165, 24.6.2011.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 978/2012 z dnia 15 października 2012 r. wprowadzające ogólny system preferencji taryfowych i uchylające Rozporządzenie Rady (WE) nr 732/2008, Dz. Urz. L 303, 31.10.2012.
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1933/2006 z dnia 21 grudnia 2006 r. cofające czasowo dostęp do ogólnych preferencji taryfowych Republice Białorusi, Dz. Urz. L 407, 30.12.2006.
Rozporządzenie Rady (WE) nr 2501/2001 z dnia 10 grudnia 2001 r. wprowadzające plan ogólnych preferencji taryfowych na okres od dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia 31 grudnia 2004 r. Dz. Urz. L 346, 31.12.2001.
Rozporządzenie Rady (WE) nr 55/2008 z dnia 21 stycznia 2008 r. wprowadzające autonomiczne preferencje handlowe dla Republiki Mołdowy i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 980/2005 i decyzję Komisji 2005/924/WE, Dz. Urz. L 20, 24.1.2008.
Rozporządzenie Rady (WE) nr 980/2005 z dnia 27 czerwca 2005 r. wprowadzające plan ogólnych preferencji taryfowych, Dz. Urz. UE L 169, 30.06.2006. Sadowski R., Holendrzy odrzucają umowę stowarzyszeniową UE z Ukrainą, Analizy OSW, 13.04.2016, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2016-04-13/holendrzy-odrzucaja-umowe-stowarzyszeniowa-ue-z-ukraina [21.06.2019].
Shumylo-Tapiola O., Ukraine at the Crossroads: Between the EU DCFTA & Customs Union, „Russie.Nei.Reports”, April 2012, no. 11, https://carnegieendowment.org/files/Ukraine_at_the_Crossroads-Between_the_EU_DCFTA__Customs_Union.pdf [18.07.2019].
Turan News Agency, Oktay Asadov: Azerbaijan-EU New Agreement to Be Signed on May 13, 23.04.2019, http://www.contact.az/ext/news/2019/4/free/politics%20news/en/80418.htm [12.07.2019].
United Nations Conference on Trade and Development, Preferential Market Access and the Generalized System of Preferences, https://unctad.org/en/Pages/DITC/GSP/Generalized-System-of-Preferences.aspx [17.06.2019].
Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Gruzją, z drugiej strony, Dz. Urz. L 261, 30.8.2014.
Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Mołdawii, z drugiej strony, Dz. Urz. L 260, 30.8.2014.
Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Ukrainą, z drugiej strony, Dz. Urz. L 161, 29.5.2014.
WTO, Members and Observers, https://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/org6_e.htm [10.07.2019].
Zięba R., Promocja demokracji przez Zachód we wschodniej części Europy w XXI wieku, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2017.

PDF: Download