Zmiana technologiczna jako wymiar bezpieczeństwa ekonomicznego państw Grupy Wyszehradzkiej

Technological change as a dimension of economic security of Visegrád countries

Abstract: Współczesne bezpieczeństwo ekonomiczne państw coraz silniej zależy od czynników technologicznych. W artykule badaniem porównawczym objęto handel Grupy Wyszehradzkiej, by określić kierunki zmiany technologicznej, wyrażające się w strukturze ich eksportu, ich prawdopodobne przyczyny i konsekwencje. Problem badawczy osadzono w interdyscyplinarnej perspektywie metodologicznej, łączącej krytyczne studia nad bezpieczeństwem, międzynarodową ekonomię polityczną, ekonomię międzynarodową oraz nowe zarządzanie publiczne. Uzyskane wyniki wskazują na cechy gospodarek V4 typowe dla kapitalizmu zależnego oraz potwierdzają strukturalne wyzwanie w postaci zagranicznego przywództwa technologicznego. Słowa kluczowe: zmiana technologiczna, bezpieczeństwo ekonomiczne, handel międzynarodowy, Grupa Wyszehradzka Abstract: The contemporary economic security of states depends more and more heavily on technological factors. The paper provides a comparative study covering the trade of the Visegrád Group with a primary purpose to explore directions of technological change, revealed in the structure of their exports, their likely causes, and consequences. The research problem was positioned in an interdisciplinary methodological perspective, merging critical security studies, international political economy, international economics, and new public governance. The obtained results prove characteristics of V4 economies typical of dependent capitalism and confirm the structural challenge of foreign technological guidance. Keywords: technological change, economic security, international trade, Visegrád Group

Bibliography:

Agénor P., Caught in the Middle? The Economics of Middle-Income Traps, „Journal of Economic Surveys” 2017, no. 31/3.

Ambroziak Ł., The CEECs in Global Value Chains: The Role of Germany, „Acta Oeconomica” 2018, no. 68/1.

Ambroziak Ł. i in., Grupa Wyszehradzka – 30 lat transformacji, integracji i rozwoju, Warszawa 2020.

Bohle D., European Integration, Capitalist Diversity and Crises Trajectories on Europe’s Eastern Periphery, „New Political Economy” 2018, no. 23/2.

Buzan B., Hansen L., The Evolution of International Security Studies, Cambridge 2009.

Czarny E., Teoria i praktyka handlu wewnątrzgałęziowego, Warszawa 2002.

Czarny E., Folfas P., Molendowski E., Żmuda M., Competitiveness of a Catching-up Economy in the Era of Globalisation: Evidence from the New EU Members States, Warsaw 2021.

Elekdag S., Muir D., Wu Y., Trade Linkages, Balance Sheets, and Spillovers: The Germany–Central European Supply Chain, „Journal of Policy Modelling” 2015, no. 37/2.

Fijałkowski Ł., Teoria sekurytyzacji i konstruowanie bezpieczeństwa, „Przegląd Strategiczny” 2012, nr 1.

Goleński W., Wizje rozwoju zależnego Polski w krytycznym dyskursie eksperckim, „Władza Sądzenia” 2017, nr 11.

Greenaway D., Hine R., Milner C., Country Specific Factors and the Pattern of Horizontal and Vertical Intra-Industry Trade in the UK, „Weltwirtschaftliches Archiv” 1994, no. 1.

Greenaway D., Hine R., Milner C., Vertical and Horizontal Intra-Industry Trade: A Cross-Industry Analysis for the United Kingdom, „The Economic Journal” 1995, no. 105.

Grodzicki M., Konwergencja w warunkach integracji gospodarczej: Grupa Wyszehradzka w globalnych łańcuchach wartości, Kraków 2018.

Grodzicki M., Geodecki T., New Dimensions of Core-Periphery Relations in an Economically Integrated Europe: The Role of Global Value Chains, „Eastern European Economics” 2016, no. 54/5.

Hausmann R., Hwang J., Rodrik D., What You Export Matters, „Journal of Economic Growth” 2007, no. 12/1.

http://unctadstat.unctad.org/UnctadStatMetadata/Classifications/Methodology&Classifications.html.

https://forsal.pl/gospodarka/aktualnosci/artykuly/1405581,skad-sie-bierze–polska-peryferyjnosc-zarycki-z-zaleznosci-kapitalowej-a-nie-kultury–folwarcznej-wywiad.html.

https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=TIVA_2018_C1#.

https://www.trademap.org.

Jaźwiński I., Determinanty kształtowania polskiego bezpieczeństwa gospodarczego. Wybrane aspekty, „Przegląd Strategiczny” 2011, nr 1.

Józefowski B., Evidence-based policy – nowa koncepcja dotykająca starych problemów, „Zarządzanie Publiczne” 2012, nr 1/19.

Kardas M., Określanie priorytetów w polityce naukowej i technologicznej a strategia inteligentnej specjalizacji, „Studia Ekonomiczne”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 2016, nr 272.

Kawecka-Wyrzykowska E., Ambroziak Ł., Molendowski E., Polan W., Intra-Industry Trade of the New EU Member States. Theory and Empirical Evidence, Warszawa 2017.

Kuźnar A., Udział Polski w globalnych łańcuchach wartości, „Horyzonty Polityki” 2017, nr 8/22.

Księżopolski K., Bezpieczeństwo ekonomiczne, Warszawa 2011.

Lee K., Malerba F., Primi A., The Fourth Industrial Revolution, Changing Global Value Chains and Industrial Upgrading in Emerging Economies, „Journal of Economic Policy Reform” 2020, online.

Lin J., Wang Y., Structural Change, Industrial Upgrading, and Middle-Income Trap, „Journal of Industry, Competition and Trade” 2020, no. 5.

Matyja R., Wyjście awaryjne, Kraków 2018.

Michalski B., Globalne tendencje, lokalne konsekwencje. Nośniki nowoczesności w świetle analizy handlu wewnątrzgałęziowego Polski w latach 2010-2019, [w:] Globalne problemy, lokalne perspektywy. Studia nad bezpieczeństwem, red. K. Kociubiński, E. Szyszlak, Warszawa 2020.

Musioł M., Znaczenie sekurytyzacji i sektorów bezpieczeństwa w ramach krytycznych studiów nad bezpieczeństwem, „Historia i Polityka” 2018, nr 23.

Nölke A., Vliegenthart A., Enlarging the Varieties of Capitalism. The Emergence of Dependent Market Economies in East Central Europe, „World Politics” 2009, no. 61/4.

Ohno K., Avoiding the Middle-Income Trap Renovating Industrial Policy Formulation in Vietnam, „ASEAN Economic Bulletin” 2009, no. 26/1.

Olczyk M., Kordalska A., Gross Exports Versus Value-Added Exports: Determinants and Policy Implications for Manufacturing Sectors in Selected CEE Countries, „Eastern European Economics” 2017, no. 55/1.

Państwo i my. Osiem grzechów głównych Rzeczypospolitej, red. J. Hausner, S. Mazur, Kraków 2015.

Parteka A., Dywersyfikacja handlu zagranicznego a rozwój gospodarczy, Warszawa 2015.

Pavlínek P., Domański B., Guzik R., Industrial Upgrading through Foreign Direct Investment in Central European Automotive Manufacturing, „European Urban and Regional Studies” 2009, no. 16/1.

Piwowarski J., Nauki o bezpieczeństwie. Kultura bezpieczeństwa i redefinicja środowiska bezpieczeństwa, wyd. drugie, Warszawa 2020.

Pluciński E., Handel międzynarodowy vs bezpieczeństwo ekonomiczne państw. Wybrane aspekty dla kraju członkowskiego UE w globalnej gospodarce światowej na przykładzie Polski, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2019, nr 2.

Pluciński E., Konkurencyjność strukturalna polskiej gospodarki na wspólnym rynku Unii Europejskiej, Warszawa 2005.

Płaczek J., Ekonomika bezpieczeństwa państwa w zarysie, Warszawa 2014.

Polan W., Intra-Industry Trade and Competitiveness of the New EU Member States. Theory and Practice, Warszawa 2020.

Raczkowski K., Percepcja bezpieczeństwa ekonomicznego i wyzwania dla zarządzania nim w XXI wieku, [w:] Bezpieczeństwo ekonomiczne. Wyzwania dla zarządzania państwem, red. K. Raczkowski, Warszawa 2012.

Radosevic S., Upgrading Technology in Central and Eastern European Economies, „IZA World of Labor” 2017, no. 338.

Riedel R., Ekonomia polityczna jako interdyscyplinarne podejście do studiów nad integracją europejską, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2016, nr 10.

Rugraff E., Are the FDI Policies of the Central European Countries Efficient?, „Post-Communist Economies” 2008, no. 20/3.

Semeniuk P., Protekcjonizm gospodarczy w Unii Europejskiej, Warszawa 2018.

Smith R., El-Anis I., Farrands C., International Political Economy in the 21st Century. Contemporary Issues and Analyses, New York 2013.

Toplišek A., The Political Economy of Populist Rule in Post-Crisis Europe: Hungary and Poland, „New Political Economy” 2020, no. 25/3.

Yeon J.-I., Lee J.-D., Baek C., A Tale of Two Technological Capabilities: Economic Growth Revisited from a Technological Capability Transition Perspective, „The Journal of Technology Transfer” 2021, no. 46.

PDF: Download