Ewolucja bezpieczeństwa energetycznego Polski i Białorusi na międzynarodowym rynku ropy naftowej

Evolution of energy security of Poland and Belarus on the international crude oil market

Abstract: Dostęp do zasobów energetycznych stał się jednym z głównych wyzwań bezpieczeństwa energetycznego we współczesnym świecie. Rosnąca niestabilność polityczna państw eksporterów surowców energetycznych powoduje, że w sposób szczególny kategorię bezpieczeństwa energetycznego postrzegają importerzy nośników energii. Bezpieczeństwo energetyczne wyraża się bowiem przede wszystkim w stabilnym dostępie do surowców energetycznych po akceptowalnej cenie. W publikacji podkreśla się, że w przypadku ropy naftowej – w dalszym ciągu wiodącego surowca energetycznego – gwarancją bezpieczeństwa importu jest odpowiednio rozbudowana infrastruktura naftowa, umożliwiająca dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw. Celem artykułu jest określenie, w jakim stopniu w praktyce realizowana jest strategia dywersyfikacji importu ropy naftowej do Polski i na Białoruś, a także w jakim wymiarze realizacja tej strategii sprzyja budowaniu bezpieczeństwa energetycznego tych obu państw. Wydaje się bowiem, że mimo zbliżonych uwarunkowań geologicznych, geograficznych, a także wspólnej infrastrukturalnej spuścizny historycznej, Polska i Białoruś odmiennie kształtują swoją politykę energetyczną. Przeprowadzona analiza ma wymiar empiryczny, gdyż wykorzystano wskaźnik REES, określający koncentrację importu i pomiar krótkoterminowego ryzyka dla bezpieczeństwa dostaw ropy naftowej. W artykule dowiedziono, że właściwie realizowana strategia dywersyfikacji znacząco poprawia bezpieczeństwo energetyczne państwa, co jest możliwe za sprawą wykorzystania alternatywnych – wobec rosyjskiego – kierunków importu ropy naftowej.

Bibliography:

Ang B.W., Choong W.L., Ng T.S., Energy Security: Definitions, Dimensions and Indexes, Renewable and Sustainable Energy Reviews, „Renewable and Sustainable Energy Reviews” 2015, no. 42.

Austvik O.G., The Energy Union and security-of-gas supply, „Energy Policy” 2016, no. 96.

Cherp J.J., The concept of energy security: Beyond the four As, „Energy Policy” 2014, no. 75.

Chester L., Conceptualising energy security and making explicit its polysemicnature, „Energy Policy” 2010, no. 38/2.

Cohen G., Joutz F., Loungani P., Measuring Energy Security: Trends in the Diversification of Oil and Natural Gas Supplies, „IMF Working Paper” 2011, no. 12/4.

Fundacja Warsaw Institute, Rosja – Białoruś. Wojna naftowa, „Warsaw Institute”, 28.01.2020, https://warsawinstitute.org/pl/rosja-bialorus-wojna-naftowa/.

Gupta E., Oil vulnerability index of oil-importing countries, „Energy Policy” 2008, no. 36/3.

Hyndle-Hussein J., Wilno skreśla Łukaszenkę. Litewska polityka wobec kryzysu na Białorusi, „Komentarze OSW”, 18.09.2020, https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/komentarze_352.pdf.

International Energy Agency, www.iea.org/areas-of-work/energy-security.

Kłysiński K., Białoruś dojrzała do dywersyfikacji przez zagrożenie dominacją Rosji, BiznesAlert.pl, 23.06.2020, https://biznesalert.pl/bialorus-dywersyfikacja-rosja-ropa-polska-przyjazn-energetyka/.

Knox-Hayes J. i in., Understanding attitudes toward energy security: Results of a cross-national survey, „Global Environmental Change” 2013, no. 23/3.

Kontseptsiya Energeticheskoy Bezopasnosti Respubliki Belarus [The Concept of Energy Security of the Republic of Belarus], 2015, http://www.government.by/upload/docs/file5a034ca617dc35eb.PDF.

Kruyt B. i in., Indicators for energy security, „Energy Policy” 2009, no. 37.

Kubiak M., Co oznacza wstrzymanie dostaw ropy na Białoruś?, „Gazeta Prawna”, 8.01.2020, https://www.gazetaprawna.pl/artykuly/1447402,co-oznacza-wstrzymanie-dostaw-ropy-na-bialorus.html.

Kuczyńska-Zonik A., Implikacje gospodarcze kryzysu na Białorusi dla Litwy, „Komentarze IEŚ” 2020, nr 250 (153/2020), https://ies.lublin.pl/komentarze/implikacje-gospodarcze-kryzysu-na-bialorusi-dla-litwy/.

Le Coq Ch., Paltseva E., Measuring the security of external energy supply in the European Union Energy Policy, „Energy Policy” 2009, no. 37.

Loeschel A., Moslener U., Ruebellke D.T.G., Indicators of Energy Security in Industrialised Countries, „Energy Policy” 2010, no. 38/4.

MARSH, „MARSH Long Term Political Risk Index”, https://www.marsh.com/us/insights/research/political-risk-map-2020.html.

Marszałkowski M., Białoruś rozpoczęła budowę ropociągu ułatwiającego dywersyfikacje dostaw m.in z Polski, BiznesAlert.pl, 25.11.2020, https://biznesalert.pl/bialorus-ropa-rosja-polska-dywersyfikacja-energetyka/.

Marszałkowski M., Łukaszenki taniec z dywersyfikacją, BiznesAlert.pl, 17.06.2020, https://biznesalert.pl/rosja-bialorus-polska-gaz-gazprom–energetyka/.

MDI, „Analiza sytuacji na polskim rynku paliwowym”, 2007, http://mdi.com.pl/pl/raporty/polski-rynek-paliwowy.pdf, s. 20.

Naftoport, http://www.naftoport.pl/index92ae.html?option=com_content&view=article&id=94&Itemid=97.

Niedziółka D., Próchniak M., Sytuacja ekonomiczna w państwach Europy Środkowej i Wschodniej w dobie pandemii koronawirusa SARS CoV-2, Lublin 2020.

Noga M., Stępkowski P., Pietrucha M., Rynek ropy naftowej a bezpieczeństwo energetyczne Polski, Warszawa 2019.

Novikau A., Conceptualizing and achieving energy security: The case of Belarus, „Energy Strategy Reviews” 2019, no. 26.

Nyga-Łukaszewska H., Bezpieczeństwo energetyczne na międzynarodowym rynku gazu ziemnego, Warszawa 2019.

Paszkowski M., Białoruś – Rosja – Polska – rurociągowa układanka, „Komentarze IEŚ” 2020, nr 208 (111/2020).

POPiHN, „Przemysł i handel naftowy 2019”, 2020, https://popihn.pl/wp-content/uploads/2021/01/Raport-za-2019.pdf.

Radovanović M., Filipović S., Pavlović D., Energy security measurement – a sustainable approach, „Renewable and Sustainable Energy Reviews” 2017, no. 68.

Skalamera M., Energy Security in the Wake of the Ukraine Crisis: Getting the Real Threats Right, „Global Policy Essay” 2015.

Sovacool B.K., Differing cultures of energy security: an international comparison of public perceptions, „Renewable and Sustainable Energy Reviews” 2016, no. 55.

Šumskis V., Giedraitis V., Economic implications of energy security in the short run, „Ekonomika” 2015, no. 94/3.

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348).

Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (Dz.U. 2007 nr 52 poz. 343).

Vivoda V., Evaluating energy security in the Asia-Pacific region: A novel methodological approach, „Energy Policy” 2009, nr 38 (9).

Szabaciuk, A., Białoruś: w kierunku pełnego uzależnienia od Federacji Rosyjskiej, „Komentarze IEŚ” 2021, nr 420 (117/2021), https://ies.lublin.pl/komentarze/bialorus-w-kierunku-pelnego-uzaleznienia-od-federacji–rosyjskiej/.

PDF: Download