Fenomen parapaństw na obszarze poradzieckim

The phenomenon of para-states in the post-Soviet area

Abstract: Jedną z konsekwencji rozpadu Związku Radzieckiego był wybuch kilku konfliktów na obszarze poradzieckim oraz powstanie w ich wyniku tzw. parapaństw. W oparciu o metodę systemową traktującą parapaństwa jako system zostaną wskazane czynniki oddziaływania o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym. Celem artykułu jest przedstawienie przyczyn powstania parapaństw oraz analiza determinant wewnętrznych i zewnętrznych, czyli atrybutów ich państwowości jako czynników gwarantujących ich działanie oraz zapewniających zdolność do dalszego przetrwania. W tym kontekście została postawiona teza, że rosyjskie wsparcie polityczne, ekonomiczne i militarne dla parapaństw jest kluczowym czynnikiem zapewniającym ich funkcjonowanie. Ponadto celem artykułu jest wskazanie roli parapaństw w polityce zagranicznej Federacji Rosyjskiej wobec obszaru poradzieckiego, z którą związana jest główna teza artykułu. Mówi ona, że wspieranie parapaństw pod względem politycznym, finansowym i militarnym jest jednym z instrumentów rosyjskiej polityki wobec obszaru poradzieckiego i ma na celu utrzymanie go w rosyjskiej strefie wpływów.

Bibliography:

Bakke K.M., Linke A.M., O’Loughlin J., Toal G., Dynamics of State-Building after War: External-Internal Relations in Eurasian De Facto States, „Political Geography”, vol. 63, 2018, https://reader.elsevier.com/reader/sd/pii/S0962629816301433?token=4010ED7996D712DC7910B275018472E417352F0EF2E577636DCB6072F4E71AF32BF975B8970C7107EA6E4AE334324ADA.

Bakke K.M., O’Loughlin J., Toal G., Ward M.D., Convincing State-Builders? Disaggregating Internal Legitimacy in Abkhazia, „International Studies Quarterly”, vol. 58, 2014, issue 3, https://doi.org/10.1111/isqu.12110.

Blakkisrud H., Kemoklidze N., Gelashvili T., Kolstø P., Navigating De Facto Statehood: Trade, Trust, and Agency in Abkhazia’s External Economic Relations, „Eurasian Geography and Economics” 2020, https://rsa.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/15387216.2020.1861957.

Buzard K., Graham T., Horne B., Unrecognized States: A Theory of Self-Determination and Foreign Influence, „The Journal of Law, Economics, and Organization”, vol. 33, 2017, issue 3, https://doi.org/10.1093/jleo/eww017.

Całus K., Naddniestrze: cała władza dla Sheriffa, „Analizy OSW”, 14.12.2016, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2016-12-14/naddniestrze–cala-wladza-dla-sheriffa.

Całus K., Państwo niedokończone. 25 lat mołdawskiej niepodległości, „Prace OSW” 2016, nr 59, https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/prace_59_pl_25_lat_moldawskiej_net.pdf.

Caspersen N., Democracy, Nationalism and (Lack of) Sovereignty: The Complex Dynamics of Democratisation in Unrecognised States, „Nations and Nationalism” 2011, no. 17(2), https://doi.org/10.1111/j.1469-8129.2010.00471.x.

Caspersen N., Unrecognized States: The Struggle for Sovereignty in the Modern International System, Cambridge–Malden 2012.

Closson S., Kolstø P., Seymour L.J.M., Caspersen N., Unrecognized States: The Struggle for Sovereignty in the Modern International System, „Nationalities Papers. The Journal of Nationalism and Ethnicity”, vol. 41, 2013, issue 4, https://doi.org/10.1080/00905992.2013.776527.

Czachor R., Abchazja, Osetia Południowa, Górski Karabach: geneza i funkcjonowanie systemów politycznych, Wrocław 2014.

Czachor R., Determinanty przetrwania państw pozbawionych powszechnego uznania: weryfikacja istniejących teorii, [w:] Problem państw nieuznawanych we współczesnym świecie, red. V. Serzhanova, J. Wilk, K. Nowak, J. Plis, Warszawa 2019.

Dembińska M., Campana A., Frozen Conflicts and Internal Dynamics of De Facto States: Perspectives and Directions for Research, „International Studies Review”, vol. 19, 2017, issue 2, https://doi.org/10.1093/isr/vix010.

Dembińska M., Mérand F., The Role of International Brokers in Frozen Conflicts: The Case of Transnistria, „Asia Europe Journal”, vol. 17, 2019.

Falkowski M., Rosja wchłania Osetię Południową, „Analizy OSW”, 25.03.2015, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-03-25/rosja-wchlania-osetie-poludniowa.

Falkowski M., „Rosyjska Polityka Sąsiedztwa”: casus Abchazji, „Analizy OSW”, 26.11.2014, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2014-11-26/rosyjska-polityka-sasiedztwa-casus-abchazji.

Fedorowicz K., Republika Górskiego Karabachu – atrybuty państwowości a realia polityczne, [w:] Problem państw nieuznawanych we współczesnym świecie, red. V. Serzhanova, J. Wilk, K. Nowak, J. Plis, Warszawa 2019.

Florea A., De Facto States in International Politics (1945-2011): A New Data Set, „International Interactions”, vol. 40, 2014, issue 5, https://doi.org/10.1080/03050629.2014.915543.

Florea A., De Facto States: Survival and Disappearance (1945-2011), „International Studies Quarterly”, vol. 61, 2017, issue 2, https://doi.org/10.1093/isq/sqw049.

Florea A., Rebel Governance in De Facto States, „European Journal of International Relations”, vol. 26, 2020, issue 4, https://doi.org/10.1177/1354066120919481.

Gołaś K., Region Kaukazu w polityce Federacji Rosyjskiej – wybrane aspekty, „Przegląd Geopolityczny”, t. 3, 2011, http://han.bg.us.edu.pl/han/ceeol/https/www.ceeol.com/search/viewpdf?id=496809.

Górecki W., Górski Karabach: Kreml dyscyplinuje Baku i Erywań, „Analizy OSW”, 12.01.2021, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-01-12/gorski-karabach-kreml-dyscyplinuje-baku-i-erywan.

Jackson R., Sørensen G., Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych. Teorie i kierunki badawcze, tłum. A. Czwojdrak, Kraków 2006.

King Ch., The Benefits of Ethnic War: Understanding Eurasia’s Unrecognized States, „World Politics”, vol. 53, 2001, issue 4, https://www.jstor.org/stable/25054164.

Klosek K., Bahenský V., Smetana M., Ludvík J., Frozen Conflicts in World Politics: A New Dataset, „Journal of Peace Research” 2020, https://doi.org/10.1177/0022343320929726.

Kolstø P., Biting the Hand that Feeds them? Abkhazia–Russia Client–Patron Relations, „Post-Soviet Affairs”, vol. 36, 2020, issue 2, https://doi.org/10.1080/1060586X.2020.1712987.

Kolstø P., The Sustainability and Future of Unrecognized Quasi-States, „Journal of Peace Research”, vol. 43, 2006, issue 6, https://doi.org/10.1177/0022343306068102.

Kolstø P., Blakkisrud H., De Facto States and Democracy: The Case of Nagorno-Karabakh, „Communist and Post-Communist Studies”, vol. 45, 2012, issue 1-2, https://doi.org/10.1016/j.postcomstud.2012.03.004.

Kolstø P., Blakkisrud H., From Secessionist Conflict Toward a Functioning State: Processes of State- and Nation-Building in Transnistria, „Post-Soviet Affairs”, vol. 27, 2011, issue 2, https://doi.org/10.2747/1060-586X.27.2.178.

Kolstø P., Blakkisrud H., Living with Non-Recognition: State- and Nation-building in South Caucasian Quasi-States, „Europe-Asia Studies”, vol. 60, 2008, issue 3, https://doi.org/10.1080/09668130801948158.

Kolstø P., Malgin A., The Transnistrian Republic: A Case of Politicized Regionalism, „Nationalities Papers”, vol. 26, 1998, issue 1, DOI: https://doi.org/10.1080/00905999808408553.

Kopeček V., Hoch T., Baar V., De Facto States and Democracy: The Case of Abkhazia, „Bulletin of Geography. Socio-Economic Series”, vol. 32, 2016, no. 32, file:///C:/Users/Anna%20Czy%C5%BC/Downloads/9558-24369-1-SM%20(1).pdf.

Kosienkowski M., Naddniestrzańska Republika Mołdawska: determinanty przetrwania, Toruń 2010.

Kosienkowski M., Pojęcie i determinanty stabilności quasi-państwa, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 6(2008), https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/223/KOSIENKOWSKI%20Poj%c4%99cie%20i%20determinanty%20stabilno%c5%9bci%20quasi–pa%c5%84stw.pdf?sequence=1&isAllowed=y.

Kosienkowski M., Quasi-państwo w stosunkach międzynarodowych, „Stosunki Międzynarodowe” 2008, nr 3-4, http://han.bg.us.edu.pl/han/ceeol/https/www.ceeol.com/search/viewpdf?id=131071.

Kosienkowski M., Współpraca społeczności międzynarodowej z państwami de facto: studium przypadków, Lublin 2018.

Legucka A., Geopolityczne uwarunkowania i konsekwencje konfliktów zbrojnych na obszarze poradzieckim, Warszawa 2013.

Legucka A., „Rozmrażanie” konfliktów zbrojnych na obszarze poradzieckim, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, 11(2013), z. 4.

Lynch D., Engaging Eurasia’s Separatist States: Unresolved Conflicts and De Facto States, Washington 2004.

Lynch D., Separatist States and Post-Soviet Conflicts, „International Affairs”, vol. 78, 2002, no. 4, https://doi.org/10.1111/1468-2346.00282.

Marandici I., Leșanu A., The Political Economy of the Post-Soviet De Facto States: A Paired Comparison of Transnistria and the Donetsk People’s Republic, „Problems of Post-Communism” 2020, https://doi.org/10.1080/10758216.2020.1785317.

Miarka A., Para-States as an Instrument for Strengthening Russia’s Position – the Case of Transnistria, „Journal of Strategic Security”, vol. 13, 2020, no. 2, https://doi.org/10.5038/1944-0472.13.2.1750.

Minakov M., On the Extreme Periphery. The Status of Post-Soviet Non-Recognised States in the World-System, „Ideology and Politics” 2019, no. 1(12), https://ideopol.org/wp-content/uploads/2019/11/___ENG.%201.3.%20Minakov%20FIN.pdf.

Pegg S., International Society and the „De Facto State”, Aldershot 1998.

Pegg S., Twenty Years of De Facto State Studies: Progress, Problems, and Prospects, 2017, https://core.ac.uk/download/pdf/162543596.pdf.

Popescu N., Democracy in Secessionism: Transnistria and Abkhazia’s Domestic Policies, Brussels 2006, http://core.kmi.open.ac.uk/download/pdf/11871437.pdf.

Popescu N., Outsourcing De Facto Statehood: Russia and the Secessionist Entities in Georgia and Moldova, „CEPS Policy Brief” 2006, no. 109, https://www.ceps.eu/publications/outsourcing-de-facto-statehood-russia-and–secessionist-entities-georgia-andmoldova.

Rezvani B., Russian Foreign Policy and Geopolitics in the Post-Soviet Space and the Middle East: Tajikistan, Georgia, Ukraine and Syria, „Middle Eastern Studies”, vol. 56, 2020, issue 6, https://doi.org/10.1080/00263206.2020.1775590.

Riegl M., Doboš B., Geopolitics of Secession: Post-Soviet De Facto States and Russian Geopolotical Strategy, „Central European Journal of International and Security Studies”, vol. 12, 2018, no. 1.

Romanowska A., Współczesna polityka Federacji Rosyjskiej w obszarze „bliskiej zagranicy”, „Facta Simonidis” 2015, nr 1(8), http://han.bg.us.edu.pl/han/ceeol/https/www.ceeol.com/search/viewpdf?id=654561.

Skriba A., Russian Strategy towards the Post-Soviet Space in Europe: Searching for Balance between Economy, Security, and Great Power Attractiveness, „Strategic Analysis”, vol. 40, 2016, issue 6, https://doi.org/10.1080/09700161.2016.1224061.

Stanislawski B.H., Para-States, Quasi-States, and Black Spots: Perhaps Not States, But Not “Ungoverned Territories”, Either, „International Studies Review”, vol. 10, 2008, issue 2, https://doi.org/10.1111/j.1468-2486.2008.00795.x.

Strachota K., Konflikty zbrojne na obszarze postradzieckim. Stan obecny, perspektywy uregulowania, konsekwencje, „Prace OSW” 2003, nr 9, https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/prace_9_0.pdf.

Sussex M., Twenty Years after the Fall: Continuity and Change in Russian Foreign and Security Policy, „Global Change, Peace & Security”, vol. 24, 2012, issue 2, https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14781158.2012.679921.

Toal G., O’Loughlin J., Inside South Ossetia: A Survey of Attitudes in a De Facto State, „Post-Soviet Affairs”, vol. 29, 2013, issue 2, https://doi.org/10.1080/1060586X.2013.780417.

Toal G., O’Loughlin J., Land for Peace in Nagorny Karabakh? Political Geographies and Public Attitudes Inside a Contested De Facto State, „Territory, Politics, Governance”, vol. 1, 2013, issue 2, https://doi.org/10.1080/21622671.2013.842184.

Toal G., Near Abroad: Putin, the West, and the Contest over Ukraine and the Caucasus, Oxford 2017.

Wasiuta O., „Russki mir” jako narzędzie imperialnej polityki Kremla, „Przegląd Geopolityczny” 2017, nr 21, http://han.bg.us.edu.pl/han/ceeol/https/www.ceeol.com/search/viewpdf?id=574574.

Włodkowska-Bagan A., Polityka Rosji na obszarze poradzieckim, „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, t. 14, 2017, nr 3, https://www.researchgate.net/profile/Agata-Wlodkowska-Bagan/publication/324538819_Polityka_Rosji_na_obszarze_poradzieckim/links/5ad48616458515c60f5409ab/Polityka-Rosji-na-obszarze-poradzieckim.pdf.

PDF: Download