Polska jako hub gazowy – możliwości współpracy z wybranymi państwami Europy Środkowej i Wschodniej

Abstract: The aim of the article is to analyse the possibility of establishing a regional gas transmission and trade center in Poland, the so-called gas hub. The gas hub is described in many strategic documents adopted by the Polish authorities in recent years. For its creation, several key elements must be met. First of all, a strong, competitive, and diversified (energy sector, heating sector, industry, individual customers) natural gas market should be established in Poland. The natural gas distribution and transmission network should be able to balance supply and demand. Domestic production of natural gas should be supplemented by stable and diversified supplies. The domestic gas markets in the region should be integrated and the connection between the systems (interconnectors) should enable the gas transmission in both directions (import/export). The purpose of this article is to verify the possibility of establishing a regional natural gas transmission and trade center in Poland and to define the potential for cooperation with selected countries of our region. Keywords: natural gas, gas hub, gas infrastructure, regional cooperation Streszczenie: Celem artykułu jest analiza możliwości utworzenia w Polsce regionalnego centrum przesyłu i handlu gazem ziemnym, tak zwanego hubu gazowego. Aby koncepcja, która opisana jest w szeregu strategicznych dokumentów przyjmowanych przez polskie władze w ostatnich latach, mogła zostać zrealizowana, musi wystąpić kilka kluczowych elementów. Przede wszystkim powinien powstać w Polsce silny, konkurencyjny, zróżnicowany (energetyka zawodowa, sektor ciepłownictwa, przemysł, klienci indywidualni) rynek handlu gazem ziemnym. Sieć dystrybucji i przesyłu surowca powinna móc równoważyć popyt z podażą surowca. Krajowe wydobycie gazu ziemnego powinno być uzupełnione przez stabilne i zdywersyfikowane dostawy. Krajowe rynki gazu w regionie powinny być zintegrowane, a połączenia między systemami (interkonektory) powinny umożliwić przesył surowca w obie strony (import/export).

Bibliography:

Agency for the Cooperation of Energy Regulators, European Gas Target Model review and update, Ljubljana 2015.

BP Statistical Review of World Energy 2022, https://www.bp.com/.

Dąborowski T., Groszkowski J., Słowacja: poszukiwanie nowego miejsca na mapie gazowej regionu, „Analizy OSW”, 27.05.2015.

Lipiński K., Maj M., Miniszewski M., Unia Europejska niezależna od Rosji? Alternatywne źródła dostaw surowców energetycznych, „Raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego”, Warszawa 2022.

Łazor I., Sienkiewicz M., Znaczenie infrastruktury handlowej dla bezpieczeństwa rynku gazu ziemnego w Polsce, Cire.pl, 09.02.2016, https://www.cire.pl/artykuly/materialy-problemowe/109634-znaczenie-infrastruktury–handlowej-dla-bezpieczenstwa-rynku-gazu-ziemnego-w-polsce.

Kędzierski M., Urodzaj na gazoporty. Awaryjna dywersyfikacja dostaw gazu w Niemczech, „Komentarze OSW”, nr 447, 20.05.2022.

Konończuk W., Matuszak S., Ukraina i Mołdawia wobec Wspólnoty Energetycznej, „Analizy OSW”, 28.03.2012, Osw.waw.pl https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2012-03-28/ukraina-i-moldawia-wobec-wspolnoty-energetycznej.

Kost P., „Obiecujące postępy”. Transformacja Ukraińskiej Giełdy Energetycznej, Energetyka24.pl, 24.03.2021, https://energetyka24.com/gaz/obiecujace-postepy-transformacja-ukrainskiej-gieldy-energetycznej-analiza.

Krzyczkowski W., Drugi łącznik gazowy z Czechami zaliczy opóźnienie, ale powstanie, Wysokienapięcie.pl, 28.08.2016, https://wysokienapiecie.pl/1695–drugi-lacznik-gazowy-z-czechami-zaliczy-opoznienie-ale-powstanie/.

Lewkowicz Ł., Paszkowski M., Interkonektor Polska – Słowacja i dywersyfikacja dostaw gazu ziemnego na Słowację, „Komentarze IEŚ”, nr 655 (167/2022), 15.07.2022.

Lewkowicz Ł., Paszkowski M., Słowacja: dywersyfikacja dostaw gazu ziemnego z nieporozumieniem w rządzie w tle, „Komentarze IEŚ”, nr 585 (97/2022), 20.04.2022.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw paliw gazowych za okres od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r., https://bip.mos.gov.pl/energetyka/sprawozdania-z–wynikow-monitorowania-bezpieczenstwa-dostaw-paliw-gazowych/.

Ogrodnik Ł., Komplikacje w stosunkach Czech z Rosją, „Biuletyn PISM”, nr 179(1927), 16.12.2019 r.

Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz-System S.A., Plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe na lata 2014-2023, Warszawa 2014.

Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz-System S.A., Raport zrównoważonego rozwoju 2021, Warszawa 2021.

Opolska I., Liberalizacja sektora gazowego w Europie. Czy Unia Europejska promuje skuteczne rozwiązania regulacyjne?, „Ekonomia. Rynek, gospodarka, społeczeństwo”, nr 44/2016, s. 53-72.

Paszkowski M., Hub gazowy w Polsce: w kierunku budowy niezależności energetycznej regionu Morza Bałtyckiego, „Komentarze IEŚ”, nr 357 (54/2021), 25.03.2021.

Paszkowski M., Szabaciuk A., Zagrożenia o charakterze energetycznym, [w:] Rosja wobec państw Europy Środkowej i Wschodniej: zagrożenia pozamilitarne, T. Stępniewski (red.), Lublin 2020.

Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku przyjęta jako załącznik do uchwały Rady Ministrów nr 202/2009 z dnia 10 listopada 2009 r.

Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku, Obwieszczenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 2 marca 2021 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2040 r., „Monitor Polski” z dnia 10 marca 2021 r., poz. 264.

Podraza A., Bezpieczeństwo energetyczne Polski w kontekście neoimperialnej polityki Rosji oraz współpracy europejskiej i transatlantyckiej: Polska jako hub gazowy, „Sprawy Międzynarodowe”, t. 73, 2020, nr 1, s. 135-161.

Sienkiewicz M., Liberalizacja rynku gazu ziemnego w Europie Środkowej i Wschodniej na przykładzie wybranych państw, Dolnośląski Instytutu Studiów Energetycznych, https://dise.org.pl/publikacje2/.

Sienkiewicz M., Rosyjsko-ukraińskie konflikty gazowe, „Racja Stanu. Studia i Materiały” 2010, nr 2(8), s. 133-149.

Socha J., Słowiński W., Cztery wolności na rynku gazu ziemnego. Działania liberalizacyjne w obszarze gazu ziemnego w Polsce, Raport firmy PwC Polska sp. z o.o., wrzesień 2012.

Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 roku przyjęta jako załącznik do uchwały Rady Ministrów nr 58/2014 z dnia 15 kwietnia 2014 r.

Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), dokument przyjęty Uchwałą nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r.

Strategia Bezpieczeństwa Międzynarodowego Rzeczpospolitej Polskiej została zatwierdzona postanowieniem Prezydenta RP z dnia 12 maja 2020 r. w sprawie zatwierdzenia „Strategia Bezpieczeństwa Międzynarodowego Rzeczpospolitej Polskiej”.

Strategia Polskiej Polityki Zagranicznej 2017-2021, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, https://www.gov.pl/web/dyplomacja/strategia.

Strategia Rozwoju Kraj 2020 przyjęta jako załącznik do uchwały Rady Ministrów nr 157/2012 z dnia 25 września 2012 r.

Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 roku przyjęta jako załącznik do uchwały Rady Ministrów nr 58/2014 z dnia 15 kwietnia 2014 r.

Towarzystwa Obrotu Energią, Rynek energii elektrycznej i gazu w Polsce. Stan na 31 marca 2022 r., Warszawa 2022.

United States Agency International Development UAAID, Increased integration of Ukrainian and Polish transmission system and gas markets, Final Report, 10.03.2021.

Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997 Nr 54, poz. 348.

Wnioski z analiz prognostycznych dla sektora energetycznego, Załącznik nr 2 do Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku, Obwieszczenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 2 marca 2021 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2040 r., „Monitor Polski” z dnia 10 marca 2021 r., poz. 264.

Wojcieszak Ł., Giełdowe obligo gazowe – próba oceny, „Krytyka Prawa”, t. 8, 2016, nr 4, s. 137-152.

Wojcieszak Ł., Możliwość powstanie fizycznego huba gazowego w Polsce, [w:] Energetyka – aspekty badań interdyscyplinarnych, R. Szczerbowski, P. Kwiatkiewicz (red.), Poznań 2018.

Założenia do aktualizacji Polityki energetycznej Polski do 2040 r. (PEP2040). Wzmacnianie bezpieczeństwa i niezależności energetycznej, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 29 marca 2022 r.

PDF: Download