Cross-border cooperation in selected Carpathian countries

Współpraca transgraniczna w wybranych krajach karpackich

Abstrakt: Współpraca transgraniczna pomaga w łagodzeniu niekorzystnych skutków istnienia granic i w przezwyciężaniu następstw położenia terenów przygranicznych. Celem artykułu jest zidentyfikowanie sposobów wykorzystania potencjału kulturowego i przyrodniczego w unijnych programach współpracy transgranicznej wdrażanych w polskiej, słowackiej i ukraińskiej części Karpat. Analizie poddano dane zastane, wykorzystując metodę badania dokumentów strategicznych programów Polska-Słowacja, Polska-Białoruś-Ukraina, Węgry-Słowacja-Ukraina i Węgry-Słowacja-Rumunia- -Ukraina, realizowanych w trzech okresach programowania (2004-2020). Przeprowadzono także analizę ilościową projektów dotyczących wykorzystania dziedzictwa kulturowego oraz przyrodniczego, które realizowano w ramach przedstawionych programów. Badania posłużyły do uzyskania odpowiedzi na pytania: (1) jakiego rodzaju przedsięwzięcia z wykorzystaniem dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego są realizowane, (2) czy istnieją różnice w zakresie sposobów wykorzystania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, (3) czy istnieją różnice pomiędzy programami wdrażanymi w wewnętrznych oraz zewnętrznych regionach przygranicznych UE. Badanie pozwoliło na ustalenie, iż w przypadku wszystkich programów walory kulturowe i przyrodnicze uważane są za mocną stronę regionów. Związane są z nimi znaczne oczekiwania w zakresie ich wykorzystania w rozwoju tych terenów. Jednocześnie dostrzega się, iż są wykorzystywane w stopniu niedostatecznym. W przypadku wszystkich programów wspierano działania związane z wykorzystaniem dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. To sposób finansowania w dużej mierze determinował jednak podejmowanie działania. W dalszym ciągu dominują tradycyjne (typowe) sposoby wykorzystywania zasobów przyrodniczych i kulturowych.

Bibliografia:

Adamiec J., Polityka regionalna Unii Europejskiej, “Studia BAS” 2017, no. 1(49).

Buczek-Kowalik M., Mitura T., Cross-border cooperation on the Polish-Slovak Borderland – examples of joint tourism initiatives, “Folia Geographica” 2018, no. 60(2).

Celioska-Janowicz D. et al., Zmiany sytuacji społeczno-gospodarczej obszaru wsparcia Programu Sąsiedztwa Polska-Białoruś-Ukraina Interreg IIIA/TACIS CBC 2004-2006 w latach 2004-2008/2009. Raport na zamówienie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warsaw 2010, https://www.euroreg.uw.edu.pl/dane/web_euroreg_publications_files/2447/celiska-janowicz2010-zmiany_sytuacji_spoeczno-gospodarczej_obszaru_wsparcia_programu_ssiedztwa_polska-biaoru-ukraina_int.pdf.

Churski P., Podejście zorientowane terytorialnie (place-based policy) – teoria i praktyka polityki regionalnej, “Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” 2018, no. 41.

Council of Europe, European Outline Convention on Transfrontier Co-operation between Territorial Communities or Authorities, Madrid 1980.

Document programming for UE support to ENI Cross-Border Cooperation (2014-2020).

Dołzbłasz S., Raczyk A., Projekty współpracy transgranicznej na zewnętrznych i wewnętrznych granicach Unii Europejskiej – przykład Polski, “Studia Regionalne i Lokalne” 2011, vol. 45, no. 3.

Dołzbłasz S., Raczyk A., Współpraca transgraniczna w Polsce po akcesji do UE, Warsaw 2010.

Europe 2020: the European Union strategy for growth and employment.

European Commission, Commission suspends cross-border cooperation and transnational cooperation with Russia and Belarus, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_22_1526.

European Commission, European Neighbourhood Policy. What is it?, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/european-neighbourhood-policy_en.

European Commission, INTERREG III Neighbourhood Programme Hungary-Slovak Republic-Ukraine, https://ec.europa.eu/regional_policy/en/atlas/programmes/2000-2006/european/interreg-iii-neighbourhood-programme-hungary-slovak-republic-ukraine.

European Commission, The EU’s main investment policy, https://ec.europa.eu/regional_policy/policy/what/investment-policy_en.

European Committee of the Regions, Cross-border cooperation: after the biggest setbacks in decades, the time for recovery and improvement has come, https://cor.europa.eu/pl/news/Pages/cross-border-cooperation.aspx.

Giełda M., Współpraca transgraniczna prowadzona w Unii Europejskiej na podstawie programów operacyjnych realizowanych w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej, [in:] Współpraca transgraniczna w administracji publicznej, R. Kusiak-Winter (ed.), Wrocław 2015, https://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/71621/PDF/Wspolpraca_transgraniczna_w_administracji_publicznej.pdf.

Gross M., Debus M., Does M., EU regional policy increase parties’ support for European integration?, “West European Politics” 2018, no. 41(3).

Guzal-Dec D., Europejska Polityka Sąsiedztwa – ewolucja i współczesne wyzwania wobec rozwoju euroregionów na zewnętrznych granicach UE (w Polsce), “Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego” 2016, vol. 3, no. 16(31).

Herodowicz T., Znaczenie polityki regionalnej Unii Europejskiej w kształtowaniu środowiskowego wymiaru rozwoju zrównoważonego w Polsce, Poznań 2020.

Hungary-Slovakia-Romania-Ukraine Cross-border Cooperation Programme 2014-2020.

Hungary-Slovakia-Romania-Ukraine Cross-border Cooperation Programme 2007-2013. Joint Operational Programme.

Interreg III A Polska-Republika Słowacka 2004-2006. Uzupełnienie Programu.

Interreg III A Polska-Republika Słowacka Program Inicjatywy Wspólnotowej na lata 2004-2006.

Makowiecka M., Reichel M., Ocena współpracy terytorialnej Polski i Słowacji w kontekście realizowanych programów operacyjnych współpracy transgranicznej, “Studia Ekonomiczne. Gospodarka. Społeczeństwo. Środowisko” 2019, no. 1(3).

Murzyn D., Innowacyjność w programach współpracy transgranicznej realizowanych przy udziale polityki spójności UE w Polsce, [in:] Wyzwania polityki regionalnej w aspekcie rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów transgranicznych, K. Świerczewska-Pietras, M. Pyra (eds.), Biała Podlaska 2015.

Pietraś M., Podziały przestrzeni Europy Środkowo-Wschodniej, “Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 2019, vol. 17, no. 1.

Europejska Polityka Sąsiedztwa Unii Europejskiej, M. Pietraś, K. Stachurska-Szczesiak, J. Misiągiewicz (eds.), Lublin 2012.

Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka 2007-2013.

Program Sąsiedztwa Polska-Białoruś-Ukraina Interreg III A/Tacis CBC 2004-2006.

Program Sąsiedztwa Polska-Białoruś-Ukraina Interreg III A/Tacis CBC 2004-2006. Uzupełnienie Programu.

Program Współpracy Transgranicznej EIS Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020.

Program Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020.

Program Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2007-2013.

Raszkowski A., Program TACIS w państwach postsowieckich, “Ekonomia” 2011, no. 16.

Rauhut D., Humer A., EU Cohesion Policy and spatial economic growth: Trajectories in economic thought, “European Planning Studies” 2022, no. 28(11).

Regulation (EU) No 232/2014 of the European Parliament and of the Council of 11 March 2014 establishing a European Neighbourhood Instrument, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX-:32014R0232&from=PL.

Szlachta J., Zaleski J., Wyzwania polskiej polityki regionalnej w kontekście polityki spójności UE po roku 2020, “Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2017, no. 498.

Świstak M., Polityka regionalna Unii Europejskiej jako polityka publiczna: wobec potrzeby optymalizacji działania publicznego, Cracow 2019.

Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Euroregiony na granicach Polski 2007, Wroclaw 2007, https://wroclaw.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/wroc/ASSETS_14-19.pdf.

Żuk A., Europejskie programy współpracy transgranicznej Polski z państwami członkowskimi Unii Europejskiej w latach 2004–2013. Analiza finansowania i kierunków wydatkowania, [in:] Polska – 10 lat członkostwa Polski w UE, E. Małuszyńska, G. Mazur, I. Musiłakowska (eds.), Poznań 2015.

PDF: Pobierz