Próby wzmocnienia pozycji Królestwa Węgier w epoce dualizmu w ocenie publicystów „Huszadik Század” (1900-1919)

Attempts to Strengthen the Position of the Kingdom of Hungary in the Dualism Era in the Opinion of the „Huszadik Század” Journalists (1900-1919)

Abstrakt: 4 czerwca 1920 r. w Trianon Węgry podpisały traktat pokojowy, na mocy którego traciły 2/3 ziemi oraz 1/3 ludności. Oznaczało to rozpad Królestwa Węgier, o którego silną pozycję zabiegały węgierskie elity polityczne w latach 1867-1920. Autor artykułu analizuje trzy etapy realizacji tego projektu, które obejmują próby kształtowania jednolitego narodu węgierskiego, modernizację Zalitawii oraz walkę o utrzymanie granic po I wojnie światowej. Znane z licznych opracowań fakty zostały skonfrontowane z opiniami najważniejszych krytyków ówczesnych elit władzy, publicystami czasopisma „Huszadik Század”.

Bibliografia:

1. Balcerak W., Powstanie państw narodowych w Europie Środkowo-Wschodniej, Warszawa 1974.
2. Batowski H., Rozpad Austro-Węgier 1914-1918. Sprawy narodowościowe i działania dyplomatyczne, Kraków 1982.
3. Deák I., Antisemitism in Eastern Europe (Excluding Russia and the Soviet Empire) Since 1848, [w:] Antisemitism. A History, red. A. S. Lindemann, R. S. Levy, Oksford 2010, s. 222-236.
4. Dějiny Rakouska, M. Havlačka i in., Praga 2002.
5. Egy közép-európai birodalom. Az Osztrák-Magyar Monarchia (1867-1918), red. Z. Gáspár, Budapeszt 2008.
6. Felczak W., Europa Centralis, Kraków 2013.
7. Felczak W., Ugoda węgiersko-chorwacka 1868 roku, Wrocław 1969.
8. Góralczyk B., Węgierski syndrom Trianon, Warszawa 2020.
9. Held, Young Hungary. The Nyugat Periodical, 1908-1914, [w:] Intellectual and Social Developments in the Habsburg Empire from Maria Theresa to World War I, red. S. B. Winters, J. Held, Nowy Jork – Londyn 1975, s. 271-289.
10. „Huszadik Század” 1900-1910, 1912, 191-1919.
11. Judson P. M., Imperium Habsburgów – wspólnota narodów, Warszawa 2017.
12. Kalembka S., Wiosna Ludów w Europie, Warszawa 1991.
13. Kann R. A., A History of the Habsburg Empire 1526-1918, Berkeley 1974.
14. Karady V., Continuities of the „Jewish Question” in Hungary since the „Golden Age”, [w:] The Holocaust in Hungary. Seventy Years Later, red. R. L. Braham, A. Kovács, Budapeszt – Nowy Jork 2016, s. 45-72.
15. Kmeť M., Ottmárová B., Consideration about the Anti-Semitism in Hungary during the Early Post-War Years (1945-1948), „Codrul Cosminului” 2017, t. 23, nr 1, s. 165-186.
16. Kopyś T., Kwestie narodowościowe na ziemiach Korony Świętego Stefana w latach 1867-1918, Kraków 2001.
17. Kopyś T., Oszkár Jászi. Z dziejów idei federalizmu w Europie Środkowej w latach 1900-1920, Kraków 2006.
18. Kopyś T., Polityka zagraniczna Węgier w latach 1867-1945, Kraków 2018.
19. Ledvai P., Węgrzy. Tysiąc lat zwycięstw w klęskach, Kraków 2016.
20. Lukacs J., Budapeszt 1900. Portret miasta i jego kultury, Kraków 2016.
21. Lupovitch H., Traversing the Rupture. Antisemitism and the Holocaust in Hungary, „Patterns of Prejudice” 2003, t. 37, nr 4, s. 429-436.
22. Mason J. W., The Dissolutiom of the Austro-Hungarian Empire, 1867-1918, London-New York 2014.
23. McCagg W. O., Dzieje Żydów w Monarchii Habsburskiej w latach 1670-1918, Warszawa 2010.
24. Pál J., Sprawa unii Siedmiogrodu z Węgrami po roku 1867, [w:] „Węgry i dookoła Węgier…”. Narody Europy Środkowej w walce o wolność i tożsamość w XIX i XX wieku, red. A. Cetnarowicz, S. Pijaj, s. 137-146.
25. Ránki, On the Development of the Austro-Hungarian Monarchy, [w:] Economic Development in the Habsburg Monarchy in the Nineteenth Century. Essays, red. J. Komlos, Nowy Jork 1983, s. 47-63.
26. Romsics I., A trianoni békeszerződés, Budapeszt 2020.
27. Romsics I., Historia Węgier, Poznań 2018.
28. Sima M., Geopolityczne znaczenie idei Wielkich Węgier, „Przegląd Geopolityczny” 2019, nr 28, s. 9-30.
29. Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej w XX wieku, red. W. Roszkowski, J. Kofman, Warszawa 2004.
30. Soksevits D., Varga S., A horvát szábor története, Budapest 2022.
31. The Creation of the Austro-Hungarian Monarchy. A Hungarian Perspective, red. G. Gyáni, Abingdon 2022.
32. The Last Years of Austria-Hungary: Essays in Political and Military History, 1908-1918, red. M. Cornwall, Exeter 1990.
33. Waldenberg M., Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej, Warszawa 2000.
34. Wandruszka A., Die Habsburgermonarchie 1848-1918, t. 1-12, Wiedeń 1973-2010.
35. Wereszycki H., Pod berłem Habsburgów. Zagadnienia narodowościowe, Kraków 1986.
36. Trianon, red. M. Zeidler, Budapeszt 2020.
37. Żarna K., Determinanty historyczne stosunków słowacko-węgierskich od konfliktu do normalizacji?, [w:] Sąsiedztwo i pogranicze – między konfliktem a współpracą, red. R. Łoś, J. Reginia-Zacharski, Łódź 2012, s. 231-249.

PDF: Pobierz