Jak historia, wojna i zagłada kształtują nasze myślenie o świecie i Europie? W pierwszym odcinku serii „Korzenie intelektualne” gościem jest Basil Kerski – dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności, eseista i redaktor, który opowiada o wpływie historii, rodzinnych doświadczeń i pamięci pokoleń na współczesne rozumienie Europy, wolności i odpowiedzialności....
Więcej →
Uzbrojeni, nieoznakowani żołnierze pojawili się po rosyjskiej stronie granicy w tzw. „bucie Saatse”. Estonia zamknęła przejście graniczne i ostrzegła mieszkańców przed prowokacją. Co naprawdę wydarzyło się w tym newralgicznym miejscu? O sytuacji na granicy estońsko-rosyjskiej, napięciach we wschodniej flance NATO i strategii Rosji w regionie opowiada dr hab....
Więcej →
Rosja zaostrza politykę wobec migrantów z Azji Środkowej po zamachu w Crocus City Hall. Deportacje, masowe kontrole i restrykcje wobec cudzoziemców stają się narzędziem wewnętrznej polityki Kremla. Jakie są prawdziwe cele tej kampanii i jakie konsekwencje może mieć dla gospodarki, społeczeństwa i relacji z Azją Centralną? Na te pytania odpowiada, w rozmowie z dr...
Więcej →
W cyklu „Spotkania z Klio” gościem był Basil Kerski, który opowiadał o swojej książce Europejczycy z kantonu Polska. Rozmowę prowadził Paweł Krysiak. Książka Kerskiego podejmuje refleksję nad europejskością i tożsamością, wpisując polskie doświadczenia w szerszy kontekst historyczny i kulturowy. Spotkanie stanowiło okazję do dyskusji o tym, czym dziś jest...
Więcej →
Po upadku Imperium Rosyjskiego i wskutek rewolucji bolszewickiej Gruzja bardzo krótko, bo jedynie przez trzy lata (1918–1921) cieszyła się niepodległym państwem. Na następne siedemdziesiąt lat znalazła się pod dominacją sowiecką. Dopiero czasy pierostrojki pozwoliły na realne myślenie o odzyskaniu pełnej niepodległości. Jesienią 1990 r. opozycja wygrała...
Więcej →
Na Kaukazie Południowym splata się historia trzech państw: Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu. W XIX w. obszar ten stał się obiektem ekspansji Imperium Rosyjskiego, a od 1920 r. Rosji Radzieckiej. Początki sporu o Górski Krabach między Armenią a Azerbejdżanem sięgają pierwszej połowy XIX w., kiedy Imperium Rosyjskie podporządkowało sobie Kaukaz Południowy. Moment...
Więcej →
Partia Pracy premiera Jonasa Gahra Størego utrzymała władzę, zdobywając większość w norweskim parlamencie. Sukces centrolewicy nie oznacza jednak pełnej stabilności – rząd będzie zależny od poparcia mniejszych ugrupowań. Jednocześnie wybory przyniosły rekordowy wynik Partii Postępu, która znacząco wzmocniła swoją pozycję polityczną. O konsekwencjach...
Więcej →
W dniach 03–04.06.2025 w Pałacu Biedermanna w Łodzi odbyła się konferencja „Rozmowy o „Kulturze” – w 25 lat po śmierci Jerzego Giedroycia”. Wydarzenie zgromadziło badaczy i intelektualistów, którzy wspólnie debatowali nad dziedzictwem paryskiej „Kultury” oraz aktualnością myśli Jerzego Giedroycia. Czwarty panel konferencji poświęconej Jerzemu...
Więcej →
Komunizm w Rumunii miał inną dynamikę niż w Polsce. Na przestrzeni czterdziestu pięciu lat rządziło nią tylko dwóch liderów: Gheorghe Gheorghiu-Dej’a i Nicolae Ceaușescu, a nie siedmiu jak w PRL. Wraz z przejęciem władzy przez tego ostatniego w 1965 r., nastał okres otwarcia Rumunii na świat i rozwoju gospodarczego. Sieć kurortów nad Morzem Czarnym –...
Więcej →
Ukraina stoi dziś przed jednym z najpoważniejszych wyzwań wojennych – jak zabezpieczyć dostawy gazu dla milionów obywateli i uniknąć zimowego kryzysu energetycznego. Rosyjskie ataki na infrastrukturę, ograniczone zapasy surowca i problemy z importem sprawiają, że sytuacja staje się coraz bardziej dramatyczna. W rozmowie dr Moniki Pietraszkiewicz z dr. Michałem...
Więcej →
Książka Jana Tomasza Grossa „Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka” została wydana w maju 2000 r. i okazała się szokiem narracyjnym dla społeczeństwa polskiego. W dotychczasowym dyskursie bowiem negatywne zachowania Polaków wobec Zagłady Żydów skupiały się wokół takich zachowań jak: obojętność, brak pomocy, szmalcownictwo, albo donosicielstwo....
Więcej →
Estoński sektor deep tech rozwija się w imponującym tempie – już co dziesiąty start-up w tym kraju bazuje na przełomowych technologiach, takich jak sztuczna inteligencja, blockchain, medycyna, energetyka czy rozwiązania dla obronności. Do 2030 roku Estonia chce potroić liczbę firm deep tech, traktując ten sektor jako priorytet swojej polityki gospodarczej. W rozmowie...
Więcej →
Wizyta prezydenta Karola Nawrockiego w Białym Domu i rozmowa z Donaldem Trumpem wywołały szerokie komentarze w Polsce i Stanach Zjednoczonych. Na stole pojawiły się kluczowe tematy: wojna Rosji przeciwko Ukrainie, obecność wojsk amerykańskich w Polsce oraz przyszłość relacji polsko–amerykańskich. Co naprawdę oznacza spotkanie Nawrocki–Trump? Czy USA zwiększą...
Więcej →
10 stycznia 2025 roku w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” odbyło się spotkanie z cyklu „W Bramie o książce”. Tematem spotkania była książka Piotra M. Majewskiego „Brzydkie słowo na «k». Rzecz o kolaboracji” (Warszawa 2024, Wydawnictwo Krytyki Politycznej). Z prof. Piotrem M. Majewskim (Uniwersytet Warszawski) rozmawiał prof. Mirosław Filipowicz (KUL,...
Więcej →
W lipcu 2020 roku Polska, Litwa i Ukraina powołały do życia Trójkąt Lubelski – platformę współpracy politycznej, regionalnej i bezpieczeństwa. Pięć lat później, w cieniu wojny, zagrożeń hybrydowych i geopolitycznych napięć, wracamy do kluczowych pytań:– Jak Trójkąt Lubelski wpłynął na bezpieczeństwo regionu?– Czy przełożył się na realną...
Więcej →
W cieniu wojny, presji Zachodu i wewnętrznych wyzwań Ukraina przeprowadza rekonstrukcję rządu. Co oznaczają te zmiany dla sytuacji wewnętrznej i międzynarodowej? W rozmowie z dr Moniką Pietraszkiewicz dr Jakub Olchowski analizuje: Czy mamy do czynienia z politycznym resetem, nową strategią wobec Rosji i Zachodu, czy raczej symbolicznym liftingiem? Ekspert komentuje...
Więcej →
W rozmowie z dr. Damianem Szacawą przyglądamy się roli Rady Państw Morza Bałtyckiego (RPMB) w nowych realiach geopolitycznych. Region Bałtyku staje się dziś areną coraz poważniejszych napięć – od rosyjskich działań hybrydowych, zakłóceń sygnału GPS, po sabotaż podmorskiej infrastruktury. Jak RPMB odpowiada na te wyzwania? Czy Polska – sprawująca obecnie...
Więcej →
W rozmowie, która odbyła się podczas Lublin Forum 2025, dr Łukasz Lewkowicz z Instytutu Europy Środkowej rozmawia z dr Jurajem Marusiakiem z Instytutu Nauk Politycznych Słowackiej Akademii Nauk na temat polityki wschodniej rządu Roberta Fico na Słowacji. Omówione zostają stosunki Słowacji z Rosją i Ukrainą oraz geopolityczne wyzwania stojące przed krajem w...
Więcej →
Węgry są dziś polem intensywnej walki politycznej i medialnej. Peter Magyar, były beneficjent systemu stworzonego przez Fidesz, wyrósł na lidera nowej opozycji. Czy zagrozi pozycji Viktora Orbana? Jaką rolę odgrywa społeczeństwo obywatelskie i czy demokracja ma jeszcze szansę w starciu z autokratycznymi tendencjami? O kulisach węgierskiej polityki, rosnącej...
Więcej →
Po II wojnie światowej Rumunia znalazła się wśród państw bloku wschodniego. W przeciwieństwie do Polski nie doświadczyła ani ogromnych zniszczeń wojennych, ani jej elity bardzo nie ucierpiały. Słaba i nieliczna w dwudziestoleciu międzywojennym partia komunistyczna, w ciągu kilku lat znacznie rozbudowała swoje szeregi. Od 1944 do 1965 r. najważniejszą osobą w...
Więcej →
9 maja 2025 roku premier Słowacji Robert Fico jako jedyny przywódca państwa członkowskiego Unii Europejskiej wziął udział w obchodach 80. rocznicy zwycięstwa nad nazistowskimi Niemcami… w Moskwie. Spotkał się z Władimirem Putinem, odwiedził grób Nieznanego Żołnierza, zapowiedział budowę pomnika marszałka Koniewa, a po powrocie do kraju stanął w ogniu krytyki...
Więcej →
Jerzy Giedroyć urodził się na początku XX w. w Mińsku, pod zaborem rosyjskim, w rodzinie książęcej. Kształcił się w Moskwie, Mińsku, a następnie w Warszawie. W młodości związał się z takimi czasopismami jak „Myśl Mocarstwowa”, „Bunt Młodych” i „Polityka”. Ich tytuły odzwierciedlały jego aktualne poglądy i ich ewolucję. Przed II wojną światową...
Więcej →
W najnowszym odcinku cyklu „Eksperckim głosem. Rozmowy IEŚ” Monika Pietraszkiewicz rozmawia z Robertem Rajczykiem o najbardziej kontrowersyjnych zmianach w węgierskiej Ustawie zasadniczej. Czy to jeszcze demokracja czy już autorytaryzm w białych rękawiczkach? Mówimy o zawieszaniu obywatelstwa, zakazie zgromadzeń LGBT, instrumentalizacji prawa i brutalnej walce...
Więcej →
Wychodzenie Węgier z komunistycznej dyktatury miało nieco inną dynamikę niż w Polsce. To w latach osiemdziesiątych w kręgach opozycyjnych zaczęła się kariera polityczna obecnego premiera Węgier – Viktora Orbána. Należał on do ścisłego grona założycieli w 1988 r. Fideszu – Stowarzyszenia Młodych Demokratów. Od pierwszych demokratycznych wyborów...
Więcej →
Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z Dominikiem Wilczewskim, analitykiem, dziennikarzem, publicystą, autorem książki „Litwa po litewsku”. Instytut Europy Środkowej jest partnerem tego odcinka. Litwa w świadomości Polaków funkcjonuje głównie przez pryzmat edukacji szkolnej, zarówno historycznej, jak i literackiej. Niejednokrotnie przedstawia ona naszego...
Więcej →
