„Strajk Kobiet”. Zmiany społeczno-kulturowe jako efekt protestów w Polsce

“Women’s Strike”. Socio-cultural changes as a result of protests in Poland

Abstrakt: Niniejszy artykuł poświęcono analizie zmian społeczno-politycznych, które zanotowano w Polsce w wyniku wybuchu protestów w 2016 r., określanych mianem Czarnych Marszów. Protesty, które dalej przybrały nazwę Ogólnopolskiego Strajku Kobiet, w następnych latach kilkakrotnie się uaktywniały w wyniku kolejnych wydarzeń zaistniałych wokół przepisów regulujących prawo do aborcji w Polsce. Ustalenia empiryczne zawarte w poniższym tekście wynikają z analizy danych statystycznych (raporty CBOS) dedykowanych badaniom elektoratów partii politycznych, które przeprowadzono w latach 2015, 2017 i 2021. Ponadto w artykule zreferowano badania własne prowadzone w okresie od kwietnia do lipca 2021 r. metodą analizy treści opublikowanych w mediach społecznościowych przez podmioty powstałe po 2016 r. Wyniki badań potwierdzają, że wybuch, a następnie okresowa aktywizacja protestów, wspierana działaniem podmiotów promujących prawo do aborcji, zainicjowały dwie istotne zmiany w Polsce. Pierwszą jest wyraźna polaryzacja elektoratów partii politycznych w odniesieniu do prawa do aborcji, drugą zaś intensyfikacja dyskursu o samym prawie do aborcji, łącznie z wprowadzeniem do agendy nowej argumentacji dotyczącej terminowania ciąży (a także innych tematów związanych z sytuacją kobiet i szeroko rozumianą edukacją seksualną). Obie te zmiany wywołały zjawisko widoczności aborcji w dyskursie publicznym, zwłaszcza tym prowadzonym w mediach społecznościowych. Poniższa analiza wpisuje się w nurt badań społecznych poświęconych znaczeniu protestów społeczno-politycznych w państwach demokratycznych oraz roli mediów społecznościowych stanowiących immanentne narzędzie wykorzystywane w aktywności nowych ruchów społecznych.

Bibliografia:

Castells M., Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu, Warszawa 2013.

Daphi P., “Imagine the streets”: The spatial dimension of protests’ transformative effects and its role in building movement identity, „Political Geography”, vol. 56, 2017, s. 34-43, DOI: https://doi.org/10.1016/j.polgeo.2016.10.003.

Disi Pavlic R., The Nearness of Youth: Spatial and Temporal Effects of Protests on Political Attitudes in Chile, „Latin American Politics and Society”, vol. 63, 2021, no. 1, s. 72-94, DOI: https://doi.org/10.1017/lap.2020.33.

Dombrowsky D., Constructing Identity on Social Networks. An Analysis of Competences of Communication Constructed on Facebook.com, „Central European Journal of Communication”, vol. 5, 2012, no. 8, s. 91-105.

Fergusson L., Molina C., Facebook Causes Protests (December 12, 2019), Documento CEDE No. 41, https://ssrn.com/abstract=3553514 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3553514.

Garland Ch., As Barriers Fall, Contingency Becomes Possibility, [w:] Protests as Events. Politics, Activism and Leisure, I.R. Lamond, K. Spracklen (eds.) London 2015, s. 121-135.

Gerbaudo P., Treré E., In Serch of the ‘We’ of Social Media Activism: Introduction to the Special Issue on Social Media and Protest Identities, „Information, Communication &Society”, vol. 18, 2015, no. 8, s. 865-871, DOI: https://doi.org/10.1080/1369118X.2015.1043319.

Jost J.T., Barberá P., Bonneau R., Langer M., Metzger M., Nagler N., Sterling J., Tucker J.A., How Social Media Facilitates Political Protest. Information, Motivation, and Social Networks, „Advances in Political Psychology”, vol. 39, 2018, no. S1, s. 85-118, DOI: https://doi.org/10.1111/pops.12478.

Klein G., Regan P., Dynamics of Political Protests, „International Organization”, vol. 72, 2018, no. 2, s. 485-521, DOI: https://doi.org/10.1017/S0020818318000061.

Komunikat z badań CBOS nr 124/2019 Elektoraty 2019 – charakterystyka poglądów, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_124_19.PDF.

Komunikat z badań CBOS nr 85/2015 Charakterystyka poglądów potencjalnych elektoratów partyjnych, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2015/K_085_15.PDF.

Komunikat z badań CBOS nr 91/2021 Elektoraty o istotnych kwestiach społeczno-politycznych, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_091_21.PDF.

Korolczuk E., Kowalska B., Ramme J., Snochowska-Gonzalez C., Mobilizacja kobiet w latach 2016-2018. Przyczyny, konteksty i perspektywy badawcze, [w:] Bunt kobiet. Czarne Protesty i Strajki Kobiet, E. Korolczuk, B. Kowalska, J. Ramme, C. Snochowska-Gonzalez (red.), Gdańsk 2018, s. 17-42.

Melucci A., A Challenging Codes: Collective Actions in the Information Age, Cambridge 1996.

Milan S., Social Movements and Their Technologies, NYC 2013.

Piechota G., Pomiędzy happeningiem a zmianą. Znaczenie komunikacji sieciowej w protestach społeczno-politycznych, Kraków 2018.

Piechota G., Rajczyk R., Lytvynenko V., Grydchyna V., The Type of Participation in Socio-Political Protests as a Function of Political Activation in the Era of Social Media, „Romanian Journal of Political Science”, vol. 20, 2020, no. 1, s. 188-213.

Rahbarqazi M., Morteza Noei Baghban S., Social Media, Political Discussion, and Political Protest: A Case Study of the 2018 Political Protests in Iran, „KOME − An International Journal of Pure Communication Inquiry”, vol. 7, 2019, no. 2, s. 89-103, DOI: 10.17646/KOME.75672.33.

Raport Forum Parlamentu Europejskiego ds. Praw Seksualnych i Reprodukcyjnych (EPF), 22.02.2022, https://www.epfweb.org/node/895.

Schultermandl S., Quick Media Feminisms and the Affective Worldmaking of Hashtag Activism, [w:] Affective Worldmaking. Narrative Counterpublics of Gender and Sexuality, S. Schultermandl, J. Aresin, S.S.P. Whybrew, D. Simicin (eds..), Bielefeld 2022, s. 185-200.

Suchomska J., Urzędowska D., Działania protestacyjne Strajku Kobiet w ujęciu teorii nowych ruchów społecznych, „Dyskurs & Dialog” 2021, nr 1, s. 9-22, DOI: 10.5281/zenodo.5040790.

Ustawa z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U. z 1993 r. Nr 17, poz. 78, ze zm.), tekst jednolity: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19930170078/U/D19930078Lj.pdf.

PDF: Pobierz