“They don’t work with people”. The authorities and civil society in contemporary Serbia

„Oni nie współpracują z ludźmi”. Władza a społeczeństwo obywatelskie we współczesnej Serbii

Abstrakt: Artykuł podejmuje zagadnienie kondycji społeczeństwa obywatelskiego we współczesnej Serbii, a w szczególności relacji jego przedstawicieli z władzami (zarówno na poziomie lokalnym, jak też krajowym). Główny cel prowadzonych analiz koncentruje się wokół uzyskania odpowiedzi na pytanie o pozycję sektora obywatelskiego w szeroko rozumianym systemie politycznym Serbii; jaką rolę w dość „młodej” demokracji pełnią zarówno formalne organizacje pozarządowe, jak też oddolne, niezinstytucjonalizowane ruchy społeczne, a także jaki jest stosunek władz do oddolnych aktywności obywatelskich, często krytycznych wobec decyzji i działań realizowanych przez rządzących – to główne pytania wyznaczające tok prowadzonych w artykule rozważań. Wskazany problem badawczy analizowany jest na dwóch zasadniczych płaszczyznach. Po pierwsze, Autorka przytacza istniejące w literaturze przedmiotu rozpoznania teoretyczne dotyczące kształtu i sposobu funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego w Serbii. W części drugiej, przywoływane i analizowane są wyniki badań jakościowych realizowanych na przełomie 2018 i 2019 roku wśród przedstawicieli ruchów i organizacji obywatelskich w Serbii. Przeprowadzone analizy wskazują na problemy, z jakimi boryka się sektor obywatelski we współczesnej Serbii. Przede wszystkim należy tu zwrócić uwagę na dość negatywny sposób postrzegania przez władze Serbii organizacji sektora obywatelskiego. Uwagę zwraca również mocno rozbudowana sieć powiązań pomiędzy władzami a zarówno sektorem prywatnym, jak też wspomnianymi już organizacjami prawicowymi, nacjonalistycznymi i prorządowymi. Okoliczności te w znacznym stopniu utrudniają lub nawet niejednokrotnie uniemożliwiają dialog (a w dalszej kolejności współpracę) pomiędzy podmiotami publicznymi a obywatelskimi.

Bibliografia:

Almond G., Verba S., Civic Culture: Political Attitudes and Democracy in Five Nations, Princeton 1963.

Bates T. R., Gramsci and the Theory of Hegemony, “Journal of the History of Ideas” 1975, vol. 36, no. 2.

De Tocqueville A., O demokracji w Ameryce, M. Król (trans.), Warsaw 1976.

Fagan A., Europe’s Balkan Dilemma: Paths to Civil Society or State-Building?, London 2010.

Fagan A., Ostojic M., The UE and Civil Society in Serbia: Governance Rather Than Politics, “Balkanologie” 2008, vol. 11, no. 1-2, http://journals.openedition.org/balkanologie/1393.

Gramsci A., Zeszyty filozoficzne, S. Krzemień-Ojak (ed.), Warsaw 1991.

Kuźniar R., Pozimnowojenne Dwudziestolecie 1989–2010, Warsaw 2011.

Matković A., Ivković M., Neoliberal Instrumentalism and the Fight Against It: The “We Won’t Let Belgrade D(r)own” Movement, “East European Politics” 2018, vol. 34.

Mikuš M., Civil Society and EU Integration of Serbia: Toward a Historical Anthropology of Globalizing Postsocialist Europe, [in:] Rethinking Ethnography in Central Europe, H. Cervinkova, M. Buchowski, Z. Uherek (eds.), New York 2015.

Okraska T., Ewolucja ładu światowego w okresie pozimnowojennym (zarys problemu), “Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2013, vol. 11.

Putnam R., Leonardi R., Nanetti R. Y., Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy, New Jersey 1994.

Spasic I., Civil Society in Serbia after Milošević: Between Authoritarianism and Wishful Thinking, “Polish Sociological Review” 2003, no. 4(144).

Ziętek A., Lewicki M., Rogaczewska M., Stimulating Social and Economic Development through Culture: An Analysis of Twelve Cultural Initiative

Oriented Towards Transforming Their Local Environment, [in:] I. Stokfiszewski (ed.), Culture and Development: Beyond Neoliberal Reason, Institute for Advanced Study, Warsaw 2017.

PDF: Pobierz