Instytut Europy Środkowej, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie oraz portal HistoriaBEZKITU.pl zapraszają na spotkanie „W Bramie o książce”: Irena Grudzińska-Gross, Wielka karuzela. Życie Aleksandra Weissberga-Cybulskiego, Wydawnictwo Znak, Kraków 2025.
Aleksander Weissberg-Cybulski, bohater tej książki, należał do pokolenia, które z wyjątkową siłą zderzyło się z historią. Urodzony w 1901 roku, a więc rówieśnik dwudziestego wieku, przeżył rewolucje, zamachy, przewroty, dwie wojny światowe. Jako Żyd był często śmiertelnie zagrożony. Jako komunista zachłysnął się ideologią. Jako mieszkaniec Europy Środkowej nieustannie przenosił się z miejsca na miejsce, czasem przymuszony, czasem nęcony iluzjami. Należał do środowiska lewicowej europejskiej inteligencji, jak on ciągle wędrującej w poszukiwaniu domu albo przynajmniej spokoju. Jego życie i życie jego przyjaciół to dzieje wielokrotnego wygnania i niespełnionego powrotu. – ze Wstępu
Książka Ireny Grudzińskiej-Gross to nie tylko historia Aleksandra Weissberga-Cybulskiego i jego Wielkiej Czystki – jednego z pierwszych dzieł literackich dokumentujących stalinowski terror. To także barwna i świetnie udokumentowana historia wydarzeń i spotkań, które zaprowadziły Weissberga-Cybulskiego, urodzonego w Krakowie syna kupca, socjaldemokratę, a potem komunistę, fizyka z niebywałym talentem do interesów i bon vivanta przez Wiedeń i Berlin, Ukraiński Instytut Fizyko-Techniczny w Charkowie do więzień NKWD, gestapo, getta krakowskiego, okupacyjnej Warszawy i na Zachód. To przede wszystkim opowieść nie tylko o człowieku, którego życiorysem można by obdzielić kilka osób, ale także o całym pokoleniu europejskiej lewicowej inteligencji, ich wyborach życiowych i tragediach rozgrywających się na tle tzw. wielkiej historii dwudziestego wieku.
Prof. Irena Grudzińska-Gross – historyczka idei, eseistka i publicystka. Badaczka związana z Wydziałem Języków i Literatur Słowiańskich Princeton Universtiy i profesorka Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Jako studentka filologii romańskiej na Uniwersytecie Warszawskim uczestniczyła w protestach w marcu 1968 r. Po wyjeździe z Polski kontynuowała studia we Włoszech i USA. Uzyskała doktorat na Columbia University w Nowym Jorku. Opublikowała m.in. Piętno rewolucji. Custine, Tocqueville, Mickiewicz i wyobraźnia romantyczna (1995, 2000), Miłosz i Brodski. Pole magnetyczne (2007), Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach zagłady Żydów (wspólnie z Janem Tomaszem Grossem, 2011) oraz Miłosz i długi cień wojny (2020, 2024).
Data: 17 października 2025 roku
Godzina: 18:00
Miejsce: Sala Czarna, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, ul. Grodzka 21, Lublin.
Z prof. Ireną Grudzińską Gross (Uniwersytet Princeton i Instytut Slawistyki PAN) rozmawiać będą dr hab. Mirosław Filipowicz (Instytut Europy Środkowej) i dr Łukasz Krzyżanowski (Instytut Europy Środkowej).
Na spotkaniu będzie możliwość nabycia książki.
Nagranie ze spotkania zostanie udostępnione na kanale YouTube Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”.
„W Bramie o książce”: rozmowa wokół książki Ireny Grudzińskiej-Gross „Wielka karuzela. Życie Aleksandra Weissberga-Cybulskiego”