Autor:

Na Białorusi odbyły się wybory parlamentarne. Zaskoczeń specjalnie nie było, ponieważ głosowanie przebiegło według planu narzuconego przez Alaksandra Łukaszenkę. Można zatem postawić pytanie – jaką rolę pełni ten parlament i do czego jest potrzebny, skoro i tak niepodważalną oraz wiodącą rolę odgrywa Łukaszenka? Wybory oceniają Krzysztof Fedorowicz i Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdjęcie ilustracyjne / Sputnik / Wiktar Tałoczka]

Dwa lata od pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę zastanawiamy się, jak to wydarzenie wpłynęło na rynek paliw w Europie Środkowej. O cenach, nowych dostawcach i efektach sankcji nałożonych na Rosję mówi Michał Paszkowski z Zespołu Bałtyckiego IEŚ. [Zdj. materiały prasowe]

23 marca odbędą się na Słowacji wybory prezydenckie. W przedwyborczych sondażach najlepiej wypadają przewodniczący parlamentu Słowacji Peter Pellegrini oraz były minister spraw zagranicznych Ivan Korczok. Dotychczasowa prezydent Zuzana Czaputowa ogłosiła, że nie będzie się ubiegać o kolejną kadencję. Co różni i co łączy obu głównych kandydatów, wyjaśnia Łukasz Lewkowicz z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ.

Polska i Litwa dynamicznie rozwijają swoje kontakty gospodarcze. Obecnie Polska zajmuje pierwsze miejsce jako kierunek litewskiego importu towarów i drugie miejsce jako kierunek eksportu.  W tym roku oba państwa obchodzą 30-lecie podpisania traktatu o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy. O perspektywach dalszych relacji gospodarczych mówi Marlena Gołębiowska z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Alexander Stubb został nowym prezydentem Finlandii. W drugiej turze wyborów pokonał Pekkę Haavisto. Stubb od wielu lat zajmuje się polityką międzynarodową, był m.in. członkiem Parlamentu Europejskiego, szefem MSZ i premierem. Co oznacza jego wybór – wyjaśnia Damian Szacawa z Zespołu Bałtyckiego IEŚ. [zdj. Alexander Stubb / X]

W kolonii karnej zmarł rosyjski opozycjonista Aleksiej Nawalny. Miał stracić przytomność po spacerze i – pomimo reanimacji – jego życia nie udało się uratować. Mało kto jednak wierzy w taki scenariusz. Aleksiej Nawalny był uważany za osobistego wroga Władimira Putina, m.in. szeroko opisywał korupcję na szczytach rosyjskiej władzy. Śmierć Nawalnego komentują zastępca dyrektora IEŚ Tomasz Stępniewski oraz Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego. [Zdj. CC BY-SA 4.0]

Coraz więcej mieszkańców Czech przekonuje się do cyfryzacji. Na początku roku wprowadzono w tym państwie aplikację eDoklady – czyli Dokumenty – umożliwiającą przechowywanie cyfrowych dokumentów tożsamości. Dodatkowo uruchomiono system ułatwiający rekrutację uczniów do szkół ponadgimnazjalnych. Czeskie władze rozwijają i wspierają rozwój infrastruktury cyfrowej poprzez specjalne programy i dotacje. O czeskich innowacjach cyfrowych opowiada Agata Tatarenko z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. [Zdj. Linkedin]

Położenie Ukrainy staje się coraz trudniejsze. W sytuacji, gdy jej wojska bronią się przed ofensywnymi działaniami rosyjskiego agresora, pojawiają się niepokojące sygnały ze Stanów Zjednoczonych, w tym ostatnie wypowiedzi Donalda Trumpa. Dodatkowo fatalne skutki może spowodować zaprezentowanie telewizyjnego wystąpienia Władimira Putina w amerykańskich mediach. Więcej na ten temat w analizie Jakuba Olchowskiego. [Zdj. SAM WOLFE / Reuters / Forum]

Firmy z Naddniestrza muszą odprowadzać opłaty celne do budżetu Mołdawii. Obowiązujące od niedawna nowe prawo spowodowało bardzo duże protesty w Tyraspolu. Decyzja mołdawskich władz pokazuje, że traktują one poważnie swoją jurysdykcję nad Naddniestrzem i jednocześnie uderzają w tamtejsze elity polityczno-biznesowe. Dlaczego właśnie teraz władze w Kiszyniowie zdecydowały się na takie rozwiązanie i jakie przyniesie ono skutki – wyjaśnia Piotr Oleksy. [Zdj. domena publiczna]

Polska stanowi jedno z największych zagrożeń dla Białorusi. Takie wnioski wypływają po analizie najnowszej doktryny wojennej tego państwa. Jej projekt został niedawno zaprezentowany i ma zostać zatwierdzony przez Ogólnobiałoruskie Zgromadzenie Ludowe wiosną tego roku. W dokumencie zwraca się uwagę m.in. na bezprecedensową militaryzację oraz roszczenia Polski do przywództwa regionalnego. O nowej doktrynie oraz o koncepcji bezpieczeństwa narodowego Białorusi, w kontekście ostatnich wystąpień medialnych prezydenta Rosji Władimira Putina, mówi Krzysztof Fedorowicz.

Turcja wyraziła zgodę na członkostwo Szwecji w NATO. Wciąż jednak nie ma zgody Węgier. Podczas nadzwyczajnego posiedzenia węgierskiego parlamentu, 5 lutego, na sali obrad zabrakło polityków z rządzącej koalicji. W związku z tym decyzja w sprawie Szwecji w NATO nie zapadła. O szwedzkiej drodze do NATO i obecności w tej organizacji Finlandii opowiada Damian Szacawa z Zespołu Bałtyckiego IEŚ. [Zdj. NATO]

Przedłużająca się wojna dramatycznie wpływa na sytuację demograficzną Ukrainy. Według różnych szacunków na terenie tego państwa ma przebywać poniżej 30 milionów osób. Wskaźniki na przyszłość nie są optymistyczne bez względu na końcowy wynik wojny z Rosją. O szczegółach mówi Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego IEŚ.

Koncepcją „serbskiego świata” zaniepokojone są przede wszystkim państwa, gdzie Serbowie stanowią duży odsetek mieszkańców. Jednak bardzo krytycznie do tej idei odnoszą się także państwa, w których liczba ludności serbskiej jest znacznie mniejsza, a które w przeszłości musiały walczyć o swoją niepodległość z Serbią. Obawy te nie są bezpodstawne, ponieważ koncepcja „serbskiego świata” jest wzorowana na tzw. „ruskim mirze”. Jak zatem serbscy politycy ją interpretują, na czym polega i jakie może rodzić skutki w przyszłości – wyjaśnia Anna Jagiełło-Szostak z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Bułgaria i Macedonia Północna znajdują się w skomplikowanej sytuacji politycznej. Wydaje się, że Bułgaria powoli wychodzi z kryzysu, jednak finału nie można przewidzieć. Na ile dwa główne, zwalczające się obozy polityczne będą w stanie ustabilizować sytuację wewnętrzną? Na to i inne pytania odpowiada Spasimir Domaradzki. [Zdj. Skopje / domena publiczna]

W najnowszym podcaście wnikliwie przyglądamy się sytuacji politycznej w kolejnych państwach bałkańskich. Między innymi rozmawiamy o skomplikowanej sytuacji wewnętrznej w Bośni i Hercegowinie, poważnych oskarżeniach o korupcję w Albanii i o przyszłych relacjach pomiędzy prezydentem i premierem w Czarnogórze. Okazuje się, że politycy wywodzący się z jednego obozu politycznego mogą mieć problemy z porozumieniem. O szczegółach mówią Anna Jagiełło-Szostak i Agata Domachowska. [Zdj. Tirana / domena publiczna]

W najbliższych trzech podcastach IEŚ podsumowujemy szczegółowo wydarzenia, do jakich dochodziło w roku 2023 na Bałkanach, i zastanawiamy się nad ich konsekwencjami w roku obecnym. Przegląd wydarzeń w tym regionie rozpoczynamy od analizy relacji pomiędzy Serbią a Kosowem. Szczegóły prezentuje Konrad Pawłowski. [Zdj. Prisztina / domena publiczna]

Wzmacnianie obronności, w tym wejście Finlandii do NATO i bezpieczeństwo energetyczne – to główne zagadnienia, z jakimi mieliśmy do czynienia w regionie Morza Bałtyckiego w minionym roku. W najnowszym podcaście eksperci Zespołu Bałtyckiego IEŚ analizują miniony rok i oceniają wydarzenia spodziewane w roku 2024.

W najnowszym odcinku Rozmów IEŚ podsumowujemy rok 2023 i jednocześnie omawiamy spodziewane wydarzenia obecnego roku. Tym razem głos zabierają analitycy Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. Zapraszamy. [zdj. domena publiczna]

Serbska Partia Postępowa ponownie wygrywa wybory – z prawie 47-procentowym poparciem. Jednak obserwatorzy wyborów i przedstawiciele partii opozycyjnych wskazują na szereg nieprawidłowości, jakie pojawiły się w czasie kampanii wyborczej i podczas samego głosowania. W Belgradzie odbywają się protesty ugrupowań opozycyjnych. Wybory w Serbii ocenia Konrad Pawłowski, kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ. [domena publiczna]

Jaki był mijający rok 2023 i czego możemy się spodziewać w roku przyszłym? Na te i inne pytania odpowiadają analitycy Zespołu Wschodniego IEŚ. Zapraszamy do wysłuchania specjalnego podsumowania wydarzeń. [Zdj. Kijów / domena publiczna]

Niedawny szczyt Unii Europejskiej z państwami Bałkanów Zachodnich nie zakończył się przełomowymi decyzjami. Pojawiły się obietnice członkostwa tych państw w Unii, ale pod warunkiem przeprowadzenia konkretnych zmian wewnętrznych. Najbardziej zaawansowana na drodze do Wspólnoty jest Czarnogóra. Serbia i Kosowo muszą, w pierwszej kolejności, uregulować relacje między sobą. Macedonia Północna i Albania także mają problemy w relacjach z sąsiadami, a Bośnia i Hercegowina kłopoty wewnętrzne. O szczegółach opowiadają analitycy Zespołu Bałkańskiego IEŚ. [zdj. domena publiczna]

Białoruskie władze wprowadzają kolejne działania wymierzone w Polskę i społeczeństwo Białorusi. Pomimo tego, że w ostatnim czasie odnotowuje się mniejszą liczbę prób nielegalnego przekraczania granicy, to jednocześnie rozwijana jest antypolska propaganda. Polsce zarzuca się m.in. przygotowywanie zamachów terrorystycznych na Białorusi. Reżim Łukaszenki represjonuje osoby posiadające Kartę Polaka czy katolickich księży. O obecnej sytuacji na Białorusi opowiada Krzysztof Fedorowicz z Zespołu Wschodniego. [Zdj. christianvision / Telegram]

Czechy podejmują szereg działań, aby skuteczniej bronić się przed zagrożeniami pojawiającymi się w przestrzeni teleinformatycznej. Liczba ataków hakerskich skierowanych przeciwko czeskim instytucjom publicznym gwałtownie wzrosła po rozpoczęciu pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Jednak pierwsze tego typu ataki odnotowano już w 2011 roku. Od tego czasu powstały wyspecjalizowane instytucje zapobiegające zagrożeniom, prowadzone są także szerokie działania edukacyjne, skierowane m.in. do młodzieży, do urzędników państwowych i in. O szczegółach opowiada Agata Tatarenko z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. [Zdj. gov.pl]

Finlandia zamknęła wszystkie przejścia graniczne z Rosją. To efekt rosyjskich działań, polegających na wysyłaniu do Finlandii osób, które chcą się dostać do tego państwa w sposób nielegalny. Przejścia mają pozostać zamknięte do 13 grudnia, jednak nie można wykluczyć, że będą zamknięte dłużej. Z badań opinii publicznej wynika, że około 75 procent mieszkańców Finlandii popiera działanie tamtejszych władz. Przyczyny obecnego kryzysu wyjaśnia Damian Szacawa z Zespołu Bałtyckiego IEŚ. [zdj. Rajavartiolaitos]