Autor:

Niedawny zmasowany atak Iranu na Izrael może spowodować negatywne konsekwencje dla Ukrainy. Większe zaangażowanie Stanów Zjednoczonych na Bliskim Wschodzie naturalnie osłabi aktywność tego państwa w obszarze konfliktu ukraińsko-rosyjskiego. Przypomnijmy, że spór polityczny w USA nadal uniemożliwia przekazanie wielomiliardowej pomocy Ukrainie. Zagadnienia te wyjaśnia Jakub Olchowski z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdj. Icana News Agency / Zuma Press / Forum / 14 kwietnia 2024, Teheran]

Podczas zakończonego niedawno sezonu grzewczego w Europie zużyto znacznie mniej gazu niż w sezonie poprzednim. W magazynach jest też więcej tego surowca niż we wcześniejszym sezonie grzewczym. Jednocześnie wzrasta import gazu z Rosji, zwłaszcza do Belgii, Hiszpanii i Francji. O sytuacji rynku gazowego w Europie mówi Michał Paszkowski z Zespołu Bałtyckiego IEŚ. [Zdj. polskifm.com]

Niewykluczone, że już w maju w Albanii zostaną otwarte dwa obozy dla imigrantów. Wybudują je Włosi i to oni będą zarządzać tymi obiektami. To efekt porozumienia pomiędzy Włochami a Albanią, zawartego w 2023 roku. Do obozów mają trafiać osoby, które będzie przejmowała na Morzu Śródziemnym włoska marynarka wojenna i straż przybrzeżna. Kwestie kontrowersji i sporów dotyczących uruchomienia obozów w Albanii wyjaśnia Agata Domachowska z Zespołu Bałkańskiego IEŚ. [zdj. Akcja ratunkowa Sea Watch 4 / materiały prasowe]

Państwa członkowskie NATO nie mogą się porozumieć w sprawie wyboru nowego sekretarza generalnego. Obecnie kierujący Sojuszem Jens Stoltenberg będzie sprawował swój urząd do października tego roku. Największe szanse na objęcie po nim stanowiska ma były premier Holandii Mark Rutte, jednak jego kandydatura nie jest dobrze postrzegana przez Turcję i Węgry. Jego najpoważniejszym kontrkandydatem jest prezydent Rumunii Klaus Iohannis. O sporach wewnątrz NATO opowiadają Jakub Olchowski i Piotr Oleksy z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdj. Jens Stoltenberg / X]

Bułgaria ponownie pogrąża się w kryzysie politycznym. Szeroka koalicja ugrupowań, Kontynuujemy Zmiany – Demokratyczna Bułgaria i GERB-SDS, nie może dojść do porozumienia w sprawie rekonstrukcji rządu. Czy zatem w Bułgarii trzeba będzie przeprowadzić kolejne, szóste już wybory parlamentarne w ciągu ostatnich trzech lat? Na to pytanie odpowiada Spasimir Domaradzki z Zespołu Bałkańskiego IEŚ. [Zdj. Stoyan Nenov / Reuters / Forum]

Zaskoczenia nie było. Władimir Putin dalej będzie prezydentem Federacji Rosyjskiej. W czasie ostatnich pseudowyborów miał uzyskać prawie 88 procent poparcia głosujących. Zapowiedział już kontynuację dotychczasowej polityki państwa, w tym umacnianie sił zbrojnych. Co to oznacza, zwłaszcza dla Europy Środkowej, wyjaśnia zastępca dyrektora IEŚ Tomasz Stępniewski. [Zdj. Kremlin.ru]

Minął pierwszy rok urzędowania prezydenta Republiki Czeskiej – Petra Pavla. Na ogół jest on oceniany pozytywnie, zwłaszcza jeśli chodzi o jego postawę wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę i wzmacnianie bezpieczeństwa Czech na arenie międzynarodowej. Pewne wyzwania prezydentura Pavla napotkała w obszarze polityki wewnętrznej i w tych aspektach jego działania były oceniane mniej entuzjastycznie. O pierwszych dwunastu miesiącach urzędowania prezydenta Petra Pavla mówi Agata Tatarenko, kierująca Zespołem Wyszehradzkim IEŚ. [Zdj.  Petr Pavel / FB]

Dwa lata od rozpoczęcia pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę rozmawiamy o polityce Czech i Słowacji wobec tego konfliktu. Razem z naszymi ekspertami – Agatą Tatarenko i Łukaszem Lewkowiczem z Zespołu Wyszehradzkiego – analizujemy kwestię wsparcia tych państw na rzecz Ukrainy oraz o zmian, z jakimi mamy do czynienia w ostatnich miesiącach. [Fot. Twitter]

O serbskiej polityce wielowektorowości w czasie rosyjskiej agresji na Ukrainę opowiadamy w kolejnym odcinku Rozmów IEŚ. Niedawno obszerną analizę na ten temat przygotował Konrad Pawłowski z Zespołu Bałkańskiego. Porozmawiamy między innymi o tym, kogo Serbowie darzą największą sympatią, kto jest głównym partnerem gospodarczym Serbii i w jaki sposób wojna na wschodzie Europy może wpływać na sytuację w tym państwie. [Zdj. X]

Na Białorusi odbyły się wybory parlamentarne. Zaskoczeń specjalnie nie było, ponieważ głosowanie przebiegło według planu narzuconego przez Alaksandra Łukaszenkę. Można zatem postawić pytanie – jaką rolę pełni ten parlament i do czego jest potrzebny, skoro i tak niepodważalną oraz wiodącą rolę odgrywa Łukaszenka? Wybory oceniają Krzysztof Fedorowicz i Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdjęcie ilustracyjne / Sputnik / Wiktar Tałoczka]

Dwa lata od pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę zastanawiamy się, jak to wydarzenie wpłynęło na rynek paliw w Europie Środkowej. O cenach, nowych dostawcach i efektach sankcji nałożonych na Rosję mówi Michał Paszkowski z Zespołu Bałtyckiego IEŚ. [Zdj. materiały prasowe]

23 marca odbędą się na Słowacji wybory prezydenckie. W przedwyborczych sondażach najlepiej wypadają przewodniczący parlamentu Słowacji Peter Pellegrini oraz były minister spraw zagranicznych Ivan Korczok. Dotychczasowa prezydent Zuzana Czaputowa ogłosiła, że nie będzie się ubiegać o kolejną kadencję. Co różni i co łączy obu głównych kandydatów, wyjaśnia Łukasz Lewkowicz z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ.

Polska i Litwa dynamicznie rozwijają swoje kontakty gospodarcze. Obecnie Polska zajmuje pierwsze miejsce jako kierunek litewskiego importu towarów i drugie miejsce jako kierunek eksportu.  W tym roku oba państwa obchodzą 30-lecie podpisania traktatu o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy. O perspektywach dalszych relacji gospodarczych mówi Marlena Gołębiowska z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Alexander Stubb został nowym prezydentem Finlandii. W drugiej turze wyborów pokonał Pekkę Haavisto. Stubb od wielu lat zajmuje się polityką międzynarodową, był m.in. członkiem Parlamentu Europejskiego, szefem MSZ i premierem. Co oznacza jego wybór – wyjaśnia Damian Szacawa z Zespołu Bałtyckiego IEŚ. [zdj. Alexander Stubb / X]

W kolonii karnej zmarł rosyjski opozycjonista Aleksiej Nawalny. Miał stracić przytomność po spacerze i – pomimo reanimacji – jego życia nie udało się uratować. Mało kto jednak wierzy w taki scenariusz. Aleksiej Nawalny był uważany za osobistego wroga Władimira Putina, m.in. szeroko opisywał korupcję na szczytach rosyjskiej władzy. Śmierć Nawalnego komentują zastępca dyrektora IEŚ Tomasz Stępniewski oraz Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego. [Zdj. CC BY-SA 4.0]

Coraz więcej mieszkańców Czech przekonuje się do cyfryzacji. Na początku roku wprowadzono w tym państwie aplikację eDoklady – czyli Dokumenty – umożliwiającą przechowywanie cyfrowych dokumentów tożsamości. Dodatkowo uruchomiono system ułatwiający rekrutację uczniów do szkół ponadgimnazjalnych. Czeskie władze rozwijają i wspierają rozwój infrastruktury cyfrowej poprzez specjalne programy i dotacje. O czeskich innowacjach cyfrowych opowiada Agata Tatarenko z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. [Zdj. Linkedin]

Położenie Ukrainy staje się coraz trudniejsze. W sytuacji, gdy jej wojska bronią się przed ofensywnymi działaniami rosyjskiego agresora, pojawiają się niepokojące sygnały ze Stanów Zjednoczonych, w tym ostatnie wypowiedzi Donalda Trumpa. Dodatkowo fatalne skutki może spowodować zaprezentowanie telewizyjnego wystąpienia Władimira Putina w amerykańskich mediach. Więcej na ten temat w analizie Jakuba Olchowskiego. [Zdj. SAM WOLFE / Reuters / Forum]

Firmy z Naddniestrza muszą odprowadzać opłaty celne do budżetu Mołdawii. Obowiązujące od niedawna nowe prawo spowodowało bardzo duże protesty w Tyraspolu. Decyzja mołdawskich władz pokazuje, że traktują one poważnie swoją jurysdykcję nad Naddniestrzem i jednocześnie uderzają w tamtejsze elity polityczno-biznesowe. Dlaczego właśnie teraz władze w Kiszyniowie zdecydowały się na takie rozwiązanie i jakie przyniesie ono skutki – wyjaśnia Piotr Oleksy. [Zdj. domena publiczna]

Polska stanowi jedno z największych zagrożeń dla Białorusi. Takie wnioski wypływają po analizie najnowszej doktryny wojennej tego państwa. Jej projekt został niedawno zaprezentowany i ma zostać zatwierdzony przez Ogólnobiałoruskie Zgromadzenie Ludowe wiosną tego roku. W dokumencie zwraca się uwagę m.in. na bezprecedensową militaryzację oraz roszczenia Polski do przywództwa regionalnego. O nowej doktrynie oraz o koncepcji bezpieczeństwa narodowego Białorusi, w kontekście ostatnich wystąpień medialnych prezydenta Rosji Władimira Putina, mówi Krzysztof Fedorowicz.

Turcja wyraziła zgodę na członkostwo Szwecji w NATO. Wciąż jednak nie ma zgody Węgier. Podczas nadzwyczajnego posiedzenia węgierskiego parlamentu, 5 lutego, na sali obrad zabrakło polityków z rządzącej koalicji. W związku z tym decyzja w sprawie Szwecji w NATO nie zapadła. O szwedzkiej drodze do NATO i obecności w tej organizacji Finlandii opowiada Damian Szacawa z Zespołu Bałtyckiego IEŚ. [Zdj. NATO]

Przedłużająca się wojna dramatycznie wpływa na sytuację demograficzną Ukrainy. Według różnych szacunków na terenie tego państwa ma przebywać poniżej 30 milionów osób. Wskaźniki na przyszłość nie są optymistyczne bez względu na końcowy wynik wojny z Rosją. O szczegółach mówi Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego IEŚ.

Koncepcją „serbskiego świata” zaniepokojone są przede wszystkim państwa, gdzie Serbowie stanowią duży odsetek mieszkańców. Jednak bardzo krytycznie do tej idei odnoszą się także państwa, w których liczba ludności serbskiej jest znacznie mniejsza, a które w przeszłości musiały walczyć o swoją niepodległość z Serbią. Obawy te nie są bezpodstawne, ponieważ koncepcja „serbskiego świata” jest wzorowana na tzw. „ruskim mirze”. Jak zatem serbscy politycy ją interpretują, na czym polega i jakie może rodzić skutki w przyszłości – wyjaśnia Anna Jagiełło-Szostak z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Bułgaria i Macedonia Północna znajdują się w skomplikowanej sytuacji politycznej. Wydaje się, że Bułgaria powoli wychodzi z kryzysu, jednak finału nie można przewidzieć. Na ile dwa główne, zwalczające się obozy polityczne będą w stanie ustabilizować sytuację wewnętrzną? Na to i inne pytania odpowiada Spasimir Domaradzki. [Zdj. Skopje / domena publiczna]

W najnowszym podcaście wnikliwie przyglądamy się sytuacji politycznej w kolejnych państwach bałkańskich. Między innymi rozmawiamy o skomplikowanej sytuacji wewnętrznej w Bośni i Hercegowinie, poważnych oskarżeniach o korupcję w Albanii i o przyszłych relacjach pomiędzy prezydentem i premierem w Czarnogórze. Okazuje się, że politycy wywodzący się z jednego obozu politycznego mogą mieć problemy z porozumieniem. O szczegółach mówią Anna Jagiełło-Szostak i Agata Domachowska. [Zdj. Tirana / domena publiczna]

W najbliższych trzech podcastach IEŚ podsumowujemy szczegółowo wydarzenia, do jakich dochodziło w roku 2023 na Bałkanach, i zastanawiamy się nad ich konsekwencjami w roku obecnym. Przegląd wydarzeń w tym regionie rozpoczynamy od analizy relacji pomiędzy Serbią a Kosowem. Szczegóły prezentuje Konrad Pawłowski. [Zdj. Prisztina / domena publiczna]