Podcasty

Ugrupowania tworzące koalicję rządową w Czarnogórze nie mogą dojść do porozumienia. Kryzys trwa od wielu miesięcy, a wywołało go odwołanie ministra sprawiedliwości, wywodzącego się z koalicyjnego Frontu Demokratycznego. Ugrupowanie bojkotuje obrady parlamentu, co uniemożliwia efektywną działalność koalicji. Niewykluczone zatem, że w Czarnogórze dojdzie do przedterminowych wyborów, jednak nie musi to oznaczać radykalnych zmian poparcia dla koalicji rządzącej i opozycji – wyjaśnia dr hab. Agata Domachowska z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Władze Ukrainy postanowiły ograniczyć wpływy oligarchów w państwie. Uchwalono odpowiednią ustawę, w ramach której m.in. powstanie rejestr oligarchów, natomiast funkcjonariusze publiczni będą musieli składać deklaracje dotyczące kontaktów z tymi osobami. Ma to przede wszystkim ograniczyć korupcję i wpływy wielkiego ukraińskiego biznesu na politykę państwa. Istnieje jednak zagrożenie, że nowa ustawa może stać się narzędziem walki politycznej – zauważa dr Hanna Bazhenova z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

17 października w Kosowie odbyły się wybory samorządowe. Wyniki głosowania wskazują na spadek poparcia dla rządzącej partii Vetëvendosje. Przedwyborcze sondaże wskazywały, że ugrupowanie premiera Albina Kurtiego cieszy się 40-procentowym poparciem. Przypomnijmy, że we wcześniejszych wyborach parlamentarnych, w tym roku, na to ugrupowanie głosowało 50% wyborców. W północnym Kosowie tradycyjnie Serbowie głosowali na serbskie ugrupowanie. Przed samymi wyborami doszło natomiast do działań kosowskiej policji przeciwko przemytnikom. Skupiły się one w dużej mierze na terytorium zamieszkiwanym przez Serbów, co wywołało zamieszki. Obecną sytuację w Kosowie wyjaśnia kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ dr hab. Konrad Pawłowski.

Podczas niedawnego szczytu UE–Ukraina nie doszło do przełomowych decyzji. Nie pojawiły się konkretne daty ewentualnego członkostwa Ukrainy we Wspólnocie, pozytywnie oceniono jednak podjęte w tym państwie reformy i działania antykorupcyjne. Podpisano też umowę o wspólnej przestrzeni powietrznej, a także porozumienia o finansowaniu badań, kultury i innowacji. O efektach szczytu informuje dr Marta Drabczuk z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Kłopoty z dostawami gazu i wzrost cen tego surowca wpływają na preferencje wyborcze na Słowacji. Ceny gazu są tam już tak wysokie, że duże firmy ograniczają produkcję, a gospodarstwa domowe i małe firmy muszą się przygotować na przyszłoroczne podwyżki. Szacuje się, że Słowacy za gaz ziemny i energię elektryczną zapłacą o 10 procent więcej niż w bieżącym roku. Tematyka rosnących cen jest intensywnie wykorzystywana w debacie politycznej – wyjaśniają analitycy IEŚ: dr Łukasz Lewkowicz i dr Michał Paszkowski.

Nieoczekiwane zwycięstwo w wyborach parlamentarnych w Czechach odniosła konserwatywna koalicja SPOLU. Drugie miejsce zajęła partia ANO premiera Andreja Babiša, dla którego wyborcza porażka może oznaczać koniec władzy w państwie. Trzecie miejsce uzyskała koalicja Czeskiej Partii Piratów i STAN. O nastrojach politycznych w Czechach opowiada analityk Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ – Szczepan Czarnecki.

Białoruskie władze konsekwentnie pogłębiają kryzys migracyjny na granicy z Unią Europejską, szczególnie na odcinku z Polską. Na Białoruś sprowadzane są kolejne osoby z państw azjatyckich i afrykańskich, które następnie kierowane są na Zachód. Nie odstraszają ich pogarszające się warunki atmosferyczne ani większa kontrola granicy przez polskich pograniczników oraz wojsko. Migranci są brutalnie wykorzystywani do realizacji politycznych i gospodarczych celów przez Alaksandra Łukaszenkę – wyjaśnia starszy analityk w Zespole Europy Wschodniej IEŚ dr Andrzej Szabaciuk.

Wprowadzenie zakazu wjazdu na terytorium Kosowa samochodów z serbskimi tablicami rejestracyjnymi spowodowało wzrost napięcia w regionie. Władze Kosowa twierdzą, że postąpiły tak, ponieważ Serbowie nie pozwalają na wjazd na swoje terytorium pojazdów z tablicami kosowskimi. W obu przypadkach należy wykupić tablice tymczasowe. W północnej części Kosowa, gdzie większość stanowią Serbowie, zablokowano przejścia graniczne i zaatakowano urzędy, w których wydawane są kosowskie tablice rejestracyjne. Na szczęście nikt nie ucierpiał. Władze Kosowa wysłały na przejścia oddziały policji, a kontrolujące granicę wojska NATO wzmocniły patrole. Do eskalacji konfliktu nie powinno jednak dojść z kilku powodów – wyjaśnia kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ dr hab. Konrad Pawłowski.

Niedawne wybory w Rosji nie spowodowały większych zmian na tamtejszej scenie politycznej. Raczej można mówić o umocnieniu obozu władzy – przynajmniej oficjalnie. Głosowanie odbywało się przez trzy dni i miało podobny przebieg do ubiegłorocznego głosowania w referendum konstytucyjnym. Jednym słowem, sprzyjało fałszerstwom wyborczym i dalece odbiegało od standardów demokratycznych. Oficjalnie frekwencja wyniosła ponad 50 procent. Na uwagę zasługuje dosyć wysokie poparcie dla partii komunistycznej, co może wiązać się z wcześniejszym apelem opozycjonisty Aleksieja Nawalnego, który namawiał Rosjan, aby nie głosowali na putinowską „Jedną Rosję” i nie wspierali obozu władzy – przypomina dr Andrzej Szabaciuk, starszy analityk Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Zgodnie z przewidywaniami Lewica wygrała wybory w Norwegii. Co prawda liczenie głosów jeszcze trwa, ale nie powinno już dojść do większych zmian. Frekwencja wyborcza wyniosła ponad 76 procent i jest jedną z niższych w historii norweskich wyborów. Po głosowaniu pojawia się wiele pytań dotyczących, m.in. ostatecznego kształtu
nowej koalicji i polityki energetycznej – zauważa dr Damian Szacawa, starszy analityk Zespołu Bałtyckiego IEŚ.