Podcasty

Słowacy wysyłają rosyjską szczepionkę Sputnik V na badania na Węgry. Mają wątpliwości co do jej składu i jednocześnie twierdzą, że nie otrzymali od strony rosyjskiej odpowiedniej dokumentacji. To z kolei oburzyło stronę rosyjską, która zażądała zwrotu 200 tysięcy przesłanych na Słowację szczepionek. Umowę o ich dostarczenie podpisał wcześniej były już premier – Igor Matovič. Decyzja ta spowodowała poważny kryzys polityczny – podkreśla dr Łukasz Lewkowicz z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ.

Czy duet Vjosa Osmani i Albin Kurti uzdrowi sytuację w Kosowie? Na to pytanie starają się odpowiedzieć eksperci, oceniając niedawne wybory w tym państwie. Najpierw sukces odniosła partia Vetëvendosje, na której czele stoi Albin Kurti, a później na prezydenta wybrano Vjosę Osmani. Lista problemów, przed którymi od lat stoi Kosowo, jest długa. Uzdrowienie gospodarki, normalizacja relacji z Serbią czy w końcu integracja z Unią Europejską to tylko niektóre z najważniejszych. Czekamy na pierwsze decyzje i zapowiadaną konsekwencję w realizacji obietnic – podkreślają dr hab. Agata Domachowska i dr hab. Konrad Pawłowski z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Pandemia dynamizuje rozwój cyfryzacji w Europie Środkowej i Wschodniej. Niedawno jako przykład podawaliśmy Ukrainę, jednak w ujęciu ogólnoeuropejskim działania w tym kierunku najaktywniej prowadzą Niemcy i Czechy. Dlaczego? Ponieważ są to państwa z szeroko rozwiniętym przemysłem. Jak wygląda rewolucja 4.0 w naszej części Europy i co tak naprawdę oznacza – wyjaśnia Marlena Gołębiowska z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Nazwanie przez jednego przywódcę państwa drugiego przywódcy mordercą może  mieć bardzo negatywne konsekwencje. Skierowanie przez prezydenta Stanów Zjednoczonych takiego określenia pod adresem prezydenta Rosji rodzi niepokój o relacje między państwami, które posiadają największy na świecie arsenał atomowy. Jak będą się kształtować te relacje, gdzie są punkty wspólne, a gdzie będą się pojawiać coraz większe rozbieżności? Na te pytania odpowiada kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Jakub Olchowski. 

Albańscy politycy prześcigają się w pomysłach związanych z rozwojem gospodarczym i zatrzymaniem spadku populacji kraju. W kwietniu mają się odbyć wybory parlamentarne, w których największe szanse na zwycięstwo mają: Partia Demokratyczna i Partia Socjalistyczna. Albańczycy mają nadzieję na zdynamizowanie rozmów dotyczących przystąpienia do Unii Europejskiej, dzięki czemu w państwie przyspieszyłby rozwój gospodarczy. Pozwoliłoby to, między innymi, na ograniczenie emigracji zarobkowej. Obecnie poza granicami Albanii przebywa prawie 40 procent obywateli tego państwa – informuje starszy analityk w Zespole Bałkańskim IEŚ dr hab. Agata Domachowska.

Pandemia COVID-19 nie spowodowała opóźnień w rozwoju projektów energetycznych, które mają na celu uniezależnienie się od Rosji. Trwają prace nad rozbudową infrastruktury w Świnoujściu oraz nad gazociągiem Baltic Pipe. Wszelkie prognozy oraz plany przedsiębiorstw energetycznych przewidują dalszy wzrost zapotrzebowania na gaz ziemny w Polsce. Podobne przedsięwzięcia rozwijają także inne państwa regionu, jednak w niektórych z nich pojawiają się problemy z finansowaniem projektów. Dlaczego tak się dzieje – wyjaśnia dr Michał Paszkowski z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Jednym z niewielu pozytywnych efektów pandemii COVID-19 na Ukrainie jest rozwój cyfryzacji. Obecna sytuacja spowodowała dynamiczną rozbudowę tego typu przedsięwzięć realizowanych w ostatnich latach. Dotyczą one praktycznie każdego obszaru życia społecznego na Ukrainie. Systemowe rozwiązania w zakresie cyfryzacji są realizowane w ramach Państwowej Strategii Rozwoju Regionalnego i znalazły swoje odzwierciedlenie m.in. w niedawno podpisanej przez prezydenta Ukrainy ustawie o powołaniu Biura Bezpieczeństwa Ekonomicznego – przekonuje dr Marta Drabczuk z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

W ostatnim czasie dochodzi do wzrostu aktywności prorosyjskich sił zbrojnych na wschodzie Ukrainy. Rosja zapowiada też kroki prawne wobec tego państwa za blokowanie dostępu do wody dla Krymu. Większa liczba incydentów zbrojnych i zapowiedzi działań prawnych nie są przypadkowe. Zdaniem dr Marty Drabczuk z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ, ich powodem jest konsekwentna polityka władz Kijowa, zmierzająca do odzyskania kontroli nad zajętymi regionami. Ukraina podejmuje kolejne działania, zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym, które powodują reakcję rosyjskich władz – podkreśla dr Drabczuk.

Koalicja rządowa na Słowacji coraz bardziej podzielona. Przyczyną takiego stanu rzeczy są decyzje podejmowane przez premiera Igora Matoviča w sprawie pandemii, a dokładnie zakup w Rosji szczepionki na COVID-19. Część koalicjantów jest temu przeciwna i w konsekwencji może to doprowadzić nawet do upadku rządu. Dodatkowo doszło także do pogorszenia relacji z Ukrainą. W czasie jednego z wywiadów radiowych premier Matovič powiedział, że w zamian za rosyjską szczepionkę przekaże Rosji ukraińskie Zakarpacie. To stwierdzenie wywołało gwałtowną reakcję władz w Kijowie. O politycznym kryzysie na Słowacji, z pandemią w tle, rozmawiamy dr. Łukaszem Lewkowiczem z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ.

Coraz słabsza pozycja Alaksandra Łukaszenki wpływa na większą militarną obecność Rosji na Białorusi. Powstaną nowe, wspólne ośrodki szkoleniowe, przeprowadzone zostaną kolejne ćwiczenia sił zbrojnych, planuje się też zakup rosyjskiego sprzętu wojskowego. Białoruski przywódca zdaje sobie sprawę, że po sfałszowanych wyborach prezydenckich i masowych protestach Białorusinów utrzymuje się przy władzy przede wszystkim dzięki poparciu Rosji. To powoduje kolejne ustępstwa na jej rzecz, dotyczące np. problematyki wojskowej. Czy zatem stała obecność sił zbrojnych Rosji na terytorium Białorusi jest tylko kwestią czasu? Między innymi na to pytanie odpowiada kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Jakub Olchowski.