Podcasty

Ostatnie miesiące pandemii mocno odbiły się na relacjach pomiędzy państwami nordyckimi. Wprowadzono szereg nieskoordynowanych działań, które osłabiły wzajemne zaufanie, a kryzys ukazał słabe strony relacji. Wcześniej zakładano, że do 2030 r. region nordycki stanie się najbardziej zintegrowaną i zrównoważoną przestrzenią. Co wobec tego z tymi planami? Na to pytanie odpowiada dr Damian Szacawa, starszy analityk w Zespole Bałtyckim IEŚ.

Wielotysięczne demonstracje w całej Rosji, wspierające opozycjonistę Aleksieja Nawalnego, pokazują, że powiększa się grono przeciwników polityki prezydenta Władimira Putina. Nie jest to na razie ruch, który może zagrozić władzy, ale – jak mówią nasi eksperci – kropla drąży skałę. Opublikowanie przez Nawalnego filmu ukazującego luksusową rezydencję rosyjskiego przywódcy zszokowało wielu odbiorców. I właśnie ukazywanie przepychu władzy może być kluczem do sukcesu. Na ten temat rozmawiamy ze starszym analitykiem w Zespole Europy Wschodniej IEŚ dr. Andrzejem Szabaciukiem oraz z dr Agnieszką Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

W ostatnich miesiącach producenci samochodów nie mają się z czego cieszyć. Zanotowano poważne spadki sprzedaży nowych aut, a prognozy na bieżący rok też nie są optymistyczne. Co prawda poszczególne państwa wspierają swoje firmy, ale w dłuższej perspektywie to za mało. Szuka się nowych rozwiązań, polegających na wspieraniu rozwoju segmentu aut elektrycznych i hybrydowych, oraz częściowo zmienia się profil produkcji. Sytuację w państwach Europy Środkowej przedstawia dr Agata Tatarenko, kierownik Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ.

Czesi mają spore problemy ze swoim systemem szczepień, który działa bardzo wolno, powoduje chaos i zamieszanie. Czescy politycy starają się znaleźć rozwiązanie tej sytuacji. W sprawie pomocy w przebudowie wadliwego systemu w ostatnim czasie zwrócono się nawet do Izraela, który bardzo sprawnie przeprowadza swoje szczepienia. Kłopoty z systemem już odbijają się na preferencjach wyborczych Czechów, co u premiera Andreja Babiša i jego otoczenia powoduje szybsze bicie serca – informuje analityk Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ Szczepan Czarnecki.

Odnawialne źródła energii odgrywają coraz większą rolę w bilansie energetycznym państw Morza Bałtyckiego. Największe doświadczenie mają na tym polu państwa nordyckie. W Danii morskie farmy wiatrowe wytwarzają już 15% energii. Ambitne plany opracowują też Litwa i Estonia. Na Litwie planuje się, że odnawialne źródła energii zapewnią nawet 25% rocznego zapotrzebowania energetycznego – zauważa starszy analityk Zespołu Bałtyckiego IEŚ dr Michał Paszkowski.

Rosyjski opozycjonista Aleksiej Nawalny wrócił do Rosji. Przez ostatnie miesiące przebywał w Niemczech, gdzie dochodził do siebie po próbie otrucia. Nawalny ostro krytykuje prezydenta Władimira Putina i jego otoczenie, stawiając między innymi zarzuty korupcyjne. Dla Kremla jest niewygodny i wręcz irytujący. Po wylądowaniu w Moskwie został zatrzymany i teraz grozi mu więzienie. Wracając do swojego kraju, bardzo ryzykuje, ale z drugiej strony nie ma większego wyboru, jeśli nadal chce prowadzić działalność polityczną – podkreśla dr Jakub Olchowski, kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Sytuacja gospodarcza państw bałtyckich jest lepsza, niż pierwotnie zakładano. Spowolnienie gospodarki z powodu pandemii wywołało kryzys, który miał być szczególnie odczuwalny na Łotwie. Jak się jednak okazuje, polityka władz państw bałtyckich przynosi pozytywne efekty. Należy jednak pamiętać, że przyszłość nadal jest niepewna, bo pandemia nie odpuszcza – podkreśla analityk Zespołu Bałtyckiego IEŚ Marlena Gołębiowska.

Nowy rok rozpoczął się w Estonii od politycznego tsunami. Chodzi o podejrzenie korupcji wśród członków rządzącej Partii Centrum, które spowodowało, że do dymisji podał się premier Jüri Ratas. Śledztwo prowadzone przez prokuraturę dotyczy możliwego przyjęcia łapówki od firmy deweloperskiej w zamian za zgodę na udzielenie wielomilionowego kredytu. Afera korupcyjna z pewnością uderza w wizerunek Estonii jako państwa o wysokich standardach demokratycznych. Jednak podjęcie decyzji o dymisji rządu, już na tym etapie postępowania, jest pozytywnie oceniane przez obserwatorów estońskiej sceny politycznej – zauważa dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik, kierownik Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Wdarcie się demonstrantów do siedziby Kongresu Stanów Zjednoczonych w Waszyngtonie wywołało różne nastroje w państwach Europy Wschodniej. W Rosji zdecydowanie przeważały szydercze komentarze, wskazujące na słabość amerykańskiej demokracji. Białoruski przywódca Alaksandr Łukaszenka wypowiadał się w podobnym tonie, wykorzystując incydent na potrzeby wewnętrznej polityki. Z kolei na Ukrainie przeważało zaniepokojenie. Wskazywano, że osłabiona Ameryka nie będzie chciała aktywnie włączać się w rozwiązanie konfliktu z Rosją – podkreśla kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Jakub Olchowski.

Tragiczny przełom starego i nowego roku w Chorwacji. W wyniku trzęsienia ziemi o sile 6,3 stopnia w skali Richtera ucierpiały tereny na południe od Zagrzebia. Najbardziej dotknięta kataklizmem została miejscowość Petrinja. Zginęło tam co najmniej kilka osób, a kilkadziesiąt doznało obrażeń. Trzęsienie ziemi było odczuwalne także w innych państwach na Bałkanach, na szczęście nie spowodowało większych strat – informuje dr Jan Muś, starszy analityk z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.