Podcasty

Tysiące Serbów protestuje przeciwko planom wydobywania litu w regionie Jadar. Ich zdaniem, wpłynęłoby to na nieodwracalną dewastację środowiska. Wydobycie surowca ma realizować przedsiębiorstwo Rio-Tinto, a odbiorcami miałyby być koncerny motoryzacyjne UE, rozwijające elektromobilność. O szczegółach sporu w Serbii opowiada Konrad Pawłowski, kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ. [Zdj. Ludzie biorą udział w proteście przeciwko projektowi wydobycia litu przez firmę Rio Tinto , Belgrad, Serbia, 10 sierpnia 2024 r. / Zorana Jevtic / Reuters / Forum]

Wojska rosyjskie w Naddniestrzu nie stanowią obecnie dużego zagrożenia dla Ukrainy, jednak nie można bagatelizować ich obecności. W obliczu ukraińskich działań ofensywnych prowadzonych w obwodzie kurskim, w przestrzeni medialnej pojawiły się informacje m.in. o potencjalnym zagrożeniu dla Ukrainy właśnie z tego kierunku. Jaką rolę pełnią wojska rosyjskie w Naddniestrzu – wyjaśnia Piotr Oleksy z Zespołu Wschodniego IEŚ.

[Zdj. Parada z okazji Dnia Zwycięstwa w Tyraspolu. Jej tradycyjnym elementem jest przemarsz żołnierzy w historycznych radzieckich mundurach / Wikipedia / CC BY 4.0]

Ukraińska ofensywa na terytorium Rosji w pełni zaskoczyła władze w Moskwie. Rosjanie próbują powstrzymać nacierających Ukraińców w obwodzie kurskim i w pośpiechu przemieszczają swoje wojska. Nie jest to jednak proste zadanie. O militarnych i politycznych konsekwencjach ukraińskich działań na terytorium Rosji mówi Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdj. Ministerstwo Obrony Rosji]

Państwo upadłe. Droga do rozpadu Rosji – to tytuł najnowszej książki Janusza Bugajskiego, amerykańskiego politologa, eksperta The Jamestown Foundation w Waszyngtonie. Spotkanie z autorem, zorganizowane przez Instytut Europy Środkowej, odbyło się właśnie w Lublinie. Bugajski przedstawił swoją ocenę państwa rosyjskiego, a także panujące w nim relacje wewnętrzne pomiędzy poszczególnymi regionami a centrum oraz grupami etnicznymi. W jego opinii Rosja zmierza do rozpadu, a świat powinien być na to przygotowany. Czym autor motywuje swoją ocenę? Odpowiedzi znajdziemy w najnowszym odcinku Rozmów IEŚ.

Odbywające się właśnie Mistrzostwa Europy w piłce nożnej to rywalizacja nie tylko sportowa, ale także polityczna. Doskonale widać to na trybunach niemieckich stadionów i poza nimi. Prowokujące hasła i flagi niejednokrotnie są odzwierciedleniem relacji pomiędzy poszczególnymi państwami, np. na Bałkanach. Widzieliśmy m.in. flagi tzw. Wielkiej Albanii czy Rosji, które mają sprowokować zawodników z Serbii czy Ukrainy. O politycznych sporach na stadionach opowiadają: dziennikarz Michał Banasiak, zajmujący się także relacjami między sportem a polityką, oraz Jakub Bornio z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. [Zdj. Fani Albanii z flagą Kosowa, Chorwacja kontra Albania, UEFA EURO 2024, Eibner-Pressefoto/Marcel von Fehrn / imago sport / Forum]

Destabilizacja wschodniej granicy Unii Europejskiej przez Białoruś i Rosję przynosi oczekiwane przez te państwa efekty. Śmierć polskiego żołnierza czy zatrzymanie dwóch innych żołnierzy za użycie broni na granicy ukazuje słabość systemu powstrzymywania działań hybrydowych skierowanych przeciwko Polsce i pozostałym państwom Unii Europejskiej. Należy się spodziewać, że działania te nie tylko będą kontynuowane, ale także się nasilą, powodując kolejne zagrożenia dla funkcjonariuszy i żołnierzy oraz ludności cywilnej. Ostatnie wydarzenia na granicy polsko-białoruskiej ocenia Jakub Olchowski z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdj. Komenda Główna Straży Granicznej]

Ugrupowanie GERB Bojko Borisowa wygrywa wybory parlamentarne w Bułgarii. Były to już szóste wybory do bułgarskiego parlamentu w ostatnich trzech latach, lecz tym razem połączono je z głosowaniem do Parlamentu Europejskiego. Frekwencja wyborcza była bardzo niska i wyniosła nieco ponad 30 procent. Bułgarskie społeczeństwo jest zmęczone permanentną walką polityczną i nie wierzy w możliwość przeprowadzenia zmian – wynika ze słów Spasimira Domaradzkiego, który podsumowuje ostatnie wydarzenia polityczne w Bułgarii. [zdj. domena publiczna]

Powraca dyskusja o przyszłości Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego. W poprzednim roku do parlamentu Ukrainy trafił projekt ustawy, którego istotą była delegalizacja Kościoła posiadającego kierownictwo na terenie państwa agresora. Jest tylko jedna taka struktura kościelna. Teraz dyskusja na ten temat powraca. W ostatnich miesiącach Cerkiew moskiewska jeszcze bardziej zradykalizowała swoje stanowisko względem Ukrainy. Jednak zdelegalizowanie tego Kościoła jest bardzo trudne i to z wielu powodów – wyjaśnia Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego IEŚ.

Rosja ogłosiła chęć zmiany granic morskich na Bałtyku. Miałoby to dotyczyć m.in. wschodniej części Zatoki Fińskiej i obszarów przy obwodzie królewieckim. Projekt zmian pojawił się na internetowym portalu rządowym, jednak po pewnym czasie został usunięty. Jak ocenić działanie Rosji w kontekście obrony wschodniej flanki NATO – odpowiada Jakub Bornio z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. [Zdj. Jagiellonia.org]

Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję w sprawie ludobójstwa w Srebrenicy, do którego doszło w 1995 roku, w czasie wojny w Bośni i Hercegowinie. Siły serbskie zamordowały wówczas ponad 8 tysięcy bośniackich muzułmanów. Prawie 30 lat później, w celu upamiętnienia tamtych tragicznych wydarzeń, podjęto decyzję, że 11 lipca będzie Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ludobójstwie. Zdecydowanymi przeciwnikami rezolucji są Serbia i Republika Serbska – współtworząca Bośnię i Hercegowinę. Lider republiki Milorad Dodik zapowiada, że przyjęcie rezolucji będzie oznaczało rozpad dotychczasowej Bośni i Hercegowiny. Czy ta groźba jest realna? Na te i inne pytania odpowiada Konrad Pawłowski z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.