How can energy resilience be strengthened in Central and Eastern European states?

Jak wzmocnić odporność energetyczną w państwach Europy Środkowej i Wschodniej?

Abstrakt: Kryzys energetyczny będący skutkiem agresji militarnej Rosji w Ukrainie w 2022 r. jest traktowany przez Unię Europejską jako szansa na przyspieszenie transformacji energetycznej i wzmocnienie odporności energetycznej. Odporność energetyczna jest szczególnie ważna dla państw Europy Centralnej i Wschodniej (CEE), które w dużym stopniu są uzależnione od importu surowców energetycznych, a które dysponują olbrzymim potencjałem rozwoju energii opartej na źródłach odnawialnych. Artykuł przedstawia analizę odporności energetycznej państw CEE w kontekście wyzwań związanych z kryzysem energetycznym, wojną Rosji w Ukrainie oraz ambitnych celów klimatycznych UE. Celem analizy jest identyfikacja czynników, które przyczyniają się do wzmocnienia lub osłabienia odporności energetycznej tych państw. Wyniki badań potwierdzają tezę o postępującym, ale nazbyt powolnym i nierównomiernym procesie wzmacniania odporności energetycznej państw CEE. Najpoważniejszym problemem dla tych państw jest zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych, modernizacja i rozbudowa starej sieci elektroenergetycznej, brak decentralizacji systemu energetycznego i niewystarczająca współpraca transgraniczna dotycząca wymiany energii. Wnioski mogą być pomocne w zrozumieniu politycznych, technologicznych i ekonomicznych wyzwań jakie stoją przed państwami regionu CEE dotyczących ich systemów energetycznych.

Bibliografia:

1. Baldursson F.M., Banet C., Chyong Ch., Building Resilience in Europe’s Energy System, CERRE, Report, June 2023.
2. CANEurope, Future-Proofing Central Eastern European Grids for Tomorrow’s Energy System, February 2024, https://caneurope.org/central-eastern-europe-grids/.
3. CEE, Energy Outlook. Where do national commitments lead?, Report, Orlen, Warsaw, January 2024, https://future.orlen.pl/content/dam/internet/future-orlen/pl/en/ORLEN_outlook_EN.pdf.
4. Coaffee J., Futureproof: How to Build Resilience in an Uncertain World, Yale University Press, 2019.
5. Cremona E., Rosslowe C., Putting the mission in transmission: Grids for Europe’s energy transition: Some of Europe’s grid development plans could fall short of what’s needed for wind and solar roll out, https://ember-climate.org/insights/research/putting-the-mission-in-transmission-grids-for-europes-energy-transition/#supporting-material.
6. EEA, Share of energy consumption from renewable sources in Europe, https://www.eea.europa.eu/en/analysis/indicators/share-of-energy-consumption-from.
7. Elżbieciak T., Mamy już 5 mln inteligentnych liczników, https://wysokienapiecie.pl/96908-mamy-juz-5-mln-inteligentnych-licznikow/.
8. EMBER, 2023: A milestone year for renewable energy in Europe – Unveiling Ember’s Electricity Review, https://www.solarpowereurope.org/news/2023-a-milestone-year-for-renewable-energy-in-europe-unveiling-ember-s-electricity-review.
9. EMBER, European Union. The EU accelerates electricity transition in the wake of crisis, https://ember-climate.org/countries-and-regions/regions/european-union/.
10. EMBER, In it together: the road to a cleaner, cheaper CEE power system, https://ember-climate.org/insights/research/in-it-together-cee-power-system/#supporting-material.
11. EU Energy Outlook to 2060: power prices and revenues predicted for wind, solar, gas, hydrogen + more, https://energypost.eu/eu-energy-outlook-to-2060-power-prices-and-revenues-predicted-for-wind-solar-gas-hydrogen-more/.
12. European Commission, Communication: REPowerEU Plan, COM(2022) 230 final, Brussels, 18 May 2022, https://energy.ec.europa.eu/system/files/2022-05/COM_2022_230_1_EN_ACT_part1_v5.pdf.
13. European Commission, Communication: Securing our future Europe’s 2040 climate target and path to climate neutrality by 2050 building a sustainable, just and prosperous society, COM(2024) 63 final, Strasbourg, 6 February 2024.
14. European Commission, In focus: EU energy security and gas supplies, https://energy.ec.europa.eu/news/focus-eu-energy-security-and-gas-supplies-2024-02-15_en.
15. Eurostat, EU trade with Russia – latest developments, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=EU_trade_with_Russia_-_latest_developments#Latest_developments.
16. IEA, Energy system of Europe, https://www.iea.org/regions/europe and https://ember-climate.org/countries-and-regions/regions/european-union/.
17. IEA, Renewables, https://www.iea.org/energy-system/renewables.
18. IEA, Renewables 2023. Analysis and forecasts to 2028, https://www.iea.org/reports/renewables-2023.
19. Jasiunas J., Lund P., Mikkola J., Energy system resilience – A review, “Renewable and Sustainable Energy Reviews” 2021, vol. 150.
20. Joshi P., Gokhale-Welch C., Fundamentals of Energy Security and Resilience, National Renewable Energy Laboratory, November 2022, https://www.nrel.gov/docs/fy23osti/84499.pdf.
21. Misiągiewicz J., Energy security as an area of international security, “Stosunki Międzynarodowe – International Relations” 2022, vol. 58.
22. Number of operational, shutdown, and planned nuclear reactors in European countries, https://www.statista.com/statistics/792589/operational-nuclear-reactors-european-union-eu-28/.
23. Pająk P., Słaby początek 2024 r. na rynku prosumenckim, https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/20191451/slaby-poczatek-2024-r-na-rynku-prosumenckim.
24. PTPIREE, Mikroinstalacje w Polsce, http://www.ptpiree.pl/energetyka-w-polsce/energetyka-w-liczbach/mikroinstalacje-w-polsce.
25. Rinaldi E., How to strengthen energy resilience in an uncertain world, Eurelectric, August 2023, https://www.eurelectric.org/in-detail/energy-resilience.