Instytut Europy Środkowej/Rocznik 22 (2024)/Zeszyt 2
Rocznik 22 (2024)
Rocznik 21 (2023)
Rocznik 20 (2022)
Rocznik 19 (2021)
Rocznik 18 (2020)
Rocznik 17 (2019)
Rocznik 16 (2018)
Rocznik 15 (2017)
Rocznik 14 (2016)
Rocznik 13 (2015)
Rocznik 12 (2014)
Rocznik 11 (2013)
Rocznik 10 (2012)
Rocznik 9 (2011)
Rocznik 8 (2010)
Rocznik 7 (2009)
Rocznik 6 (2008)
Rocznik 5 (2007)
Rocznik 4 (2006)
Rocznik 3 (2005)
Rocznik 2 (2004)
Rocznik 1 (2003)

Central Europe in the Global and Regional Balance of Power

Redakcja zeszytu:

ISSN: 1732-1395

e-ISSN: 2719-2911

Wydawca: Instytut Europy Środkowej

Wydanie: Lublin 2024

DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2024.2

Zeszyt 2

Artykuły

Artykuł

The war in Ukraine and the (Non-)Development of the EU Common Security and Defence Policy

Kamil Zajączkowski
Liczba wyświetleń: 11
Problemem badawczym niniejszego artykułu jest analiza rozwoju Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony UE w kontekście trwającej na Ukrainie wojny. Ukazanie, w jakim stopniu rozpoczęte w 2022 r. działania wojenne Rosji wobec Ukrainy wpływają na podejmowane przez UE (i jej państwa członkowskie) decyzje odnośnie do WPBiO. Dla pełniejszej i całościowej analizy scharakteryzowano ewolucję WPBiO, jej przesłanki i uwarunkowania przed wybuchem pełnoskalowej wojny, a po rosyjskiej agresji na Krym i Donbas w 2014 r. Taka perspektywa pozwala w pełni ocenić skalę i zakres reform WPBiO. Celem badawczym artykułu jest więc próba zbadania zależności i wpływu, jaki ma wojna w Ukrainie na rozwój i ewolucję WPBiO.
M. Skuza, The war in Ukraine and the (Non-)Development of the EU Common Security and Defence Policy, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 22 (2024), z. 2, s. 7-36, DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2024.2.1
  1. Bornio J., Bezpieczeństwo narodowe Polski w kontekście kryzysu ukraińskiego, Warsaw 2019.
  2. Borowski J., Szef MON: ważne nie tylko liczby, ale i zdolności, 21 February 2024, https://defence24.pl/polityka-obronna/szef-mon-wazne-nie-tylko-liczby-ale-i-zdolnosci
  3. Chochowski K., Kryzys na granicy polsko-białoruskiej jako przejaw wojny hybrydowej. Aspekty administracyjnoprawne, “Roczniki Nauk Społecznych” 2021, vol. 13, no. 4.
  4. Gizicki W., Od układu do paktu, (r)ewolucyjna zmiana w polityce bezpieczeństwa Polski, Lublin 2011.
  5. Horbaczewski R., Projekt ustawy o ochronie ludności przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów, https://www.prawo.pl/samorzad/ustawa-o-ochronie-ludnosci-nowe-zalozenia,525482.html.
  6. Jagusiak K., Polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej jako źródło zagrożeń dla krajów bałtyckich i wpływ tych zagrożeń na bezpieczeństwo Polski, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2023, vol. 15, no. 28.
  7. Jagusiak K., Współczesne wyzwania dla bezpieczeństwa Polski w kontekście rosyjskich działań w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, “Przegląd Wschodnioeuropejski” 2023, vol. 2.
  8. Kitler W., Bezpieczeństwo narodowe RP. Podstawowe kategorie, uwarunkowania, system, Warsaw 2011.
  9. Ministerstwo Obrony Narodowej, „Tarcza Wschód” wzmocni bezpieczeństwo Polski i wschodniej flanki NATO, 27 May 2024, https://www.gov.pl/web/obrona-narodowa/tarcza-wschod-wzmocni-bezpieczenstwo-polski-i-wschodniej-flanki-nato [9.09.2024].
  10. Piskorska B., Adaptacja Unii Europejskiej i Polski do nowych uwarunkowań bezpieczeństwa w Europie Wschodniej. Kazus Ukrainy, [in:] J.M. Fiszer (ed.), Dziesięć lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Próba bilansu i nowe otwarcie,Warsaw 2015.
  11. Rey R., Społeczeństwo odporne na zagrożenia, “Biuletyn Analityczny”, no. 31, 18 January 2021, https://www.gov.pl/web/rcb/spoleczenstwo-odporne-na-zagrozenia [7.09.2024].
  12. Wawrzusiszyn A., Kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej i jego wpływ na bezpieczeństwo Polski, “Nowa Polityka Wschodnia” 2022, vol. 2, no. 33.
  13. Wiśniewski B., Jakubczak R. (eds.), System ochrony granicy państwowej. Stan obecny i prognozy na przyszłość, Szczytno 2016.
  14. Zyguła A., Bezpieczeństwo polskiej granicy wschodniej wobec aktualnych wyzwań i zagrożeń, “Cybersecurity and Law” 2023, vol. 10, no. 2.
Artykuł

Counterbalancing, accommodation, and hedging: NATO Eastern flank countries’ political strategies towards Russia

Tomasz Klin
Liczba wyświetleń: 10
Celem artykułu jest zdiagnozowanie zróżnicowania politycznych strategii krajów wschodniej flanki NATO wobec Rosji. Autor wyróżnia trzy główne podejścia: przeciwwagę, która może przyjąć formę powstrzymywania, akomodację oraz zabezpieczanie. Analizując oficjalne strategie bezpieczeństwa i działania rządowe, artykuł ukazuje różnice pomiędzy każdym z tych podejść i rozważa ich ostateczne konsekwencje. Struktura pracy jest następująca: po pierwsze, wyjaśnienie istoty każdej strategii politycznej oraz rozważenie ich konsekwencji jako kategorii w polityce międzynarodowej. Po drugie, artykuł ilustruje każde podejście poprzez konkretne przykłady: przeciwwaga w Polsce, akomodacja na Węgrzech oraz zabezpieczanie w Bułgarii. Artykuł kończy się analizą krajowych i zagranicznych uwarunkowań tych strategii, ich kosztów oraz skuteczności.
T. Klin, Counterbalancing, accommodation, and hedging: NATO Eastern flank countries’ political strategies towards Russia, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 22 (2024), z. 2, s. 37-53, DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2024.2.2
  1. Cheresheva M., Putin’s Homage to Cyrillic Makes Bulgarians See Red, Balkan Insight, 25 May 2017, https://balkaninsight.com/2017/05/25/kremlin-s-stance-on-cyrillic-origin-angers-sofia-05-25-2017/ [8.12.2023].
  2. Chughtai A., Petkova M., Skripal case diplomatic expulsions in numbers, Al Jazeera, 3 April 2018, https://www.aljazeera.com/news/2018/4/3/skripal-case-diplomatic-expulsions-in-numbers [21.11.2013].
  3. Cooper H., Oliver Ch., Bulgaria caught between NATO and the Kremlin, Politico, 12 September 2016, https://www.politico.eu/article/russia-bulgaria-presidential-election-rumen-radev-socialists-caught-between-nato-and-the-kremlin/ [8.12.2023].
  4. De Silva Sh., Making Sense of the Haze: Hedging and its Attributes, “University of Colombo Review” 2020, vol. 1, no. 1.
  5. Dettmer J., Former Spy: Hungary Used as Logistical Base for Russian Intelligence Activity, VOA News, 17 April 2019, https://www.voanews.com/a/former-spy-hungary-used-as-logistical-base-for-russian-intelligence-activity/4879742.html [13.11.2023].
  6. Goble P.A., Friends in need: 18 countries who gave Ukraine non-lethal military aid, Euromaidan Press, 5 June 2016, https://euromaidanpress.com/2016/08/05/friends-in-need-18-country-who-supplied-ukraine-with-non-lethal-weapons/ [18.01.2024].
  7. Government Resolution 1163/2020 (21st April) on Hungary’s National Security Strategy, Honvédelmi Hírek, 21 June 2020, https://honvedelem.hu/hirek/government-resolution-1163-2020-21st-april.html [11.12.2023].
  8. Govt To Increase Defence Spending by 30 Percent Next Year, Hungary Today, 25 September 2021, https://hungarytoday.hu/govt-increase-defence-spending-30-percent-next-year/ [21.11.2023].
  9. Hayden J., Ukraine blasts Bulgaria president’s claims that Kyiv is to blame for the war, Politico, 16 July 2023, https://www.politico.eu/article/rumen-radev-bulgaria-president-ukraine-war/ [6.12.2023].
  10. He B., Politics of Accommodation of the Rise of China: The Case of Australia, “Journal of Contemporary China” 2012, vol. 21, no. 73.
  11. He K., Institutional Balancing and International Relations Theory: Economic Interdependence and Balance of Power Strategies in Southeast Asia, “European Journal of International Relations” 2008, vol. 14, no. 3.
  12. Jackson V., Power, trust, and network complexity: three logics of hedging in Asian security, “International Relations of the Asia-Pacific” 2014, vol. 14, no. 3.
  13. Janjevic D., Vladimir Putin and Viktor Orban’s special relationship, Deutsche Welle, 18 September 2018, https://www.dw.com/en/vladimir-putin-and-viktor-orbans-special-relationship/a-45512712 [28.06.2022].
  14. Kirchner J., The tragedy of offensive realism: Classical realism and the rise of China, “European Journal of International Relations” 2012, vol. 18, no. 1.
  15. Kuik Cheng-Chwee, Getting hedging right: a small-state perspective, “China International Strategy Review” 2021, vol. 3, no. 2.
  16. Ministry of Foreign Affairs of Hungary, Hungary’s National Security Strategy, 2012, https://eda.europa.eu/docs/default-source/documents/hungary-national-security-strategy-2012.pdf.
  17. National Security Strategy of the Republic of Bulgaria, 2011, https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/07/BGR_National_Security_Strategy_Republic_Bulgaria_2011.pdf.
  18. Nikolov K., Bulgarian government row over military aid to Ukraine, Euractiv, 28 February 2022, https://www.euractiv.com/section/politics/short_news/bulgarian-government-row-over-military-aid-to-ukraine/ [18.08.2022].
  19. Orbán V., Prime Minister Viktor Orbán’s Speech at the 25th Bálványos Summer Free University and Student Camp, Website of the Hungarian Government, 30 July 2014, https://2015-2019.kormany.hu/en/the-prime-minister/the-prime-minister-s-speeches/prime-minister-viktor-orban-s-speech-at-the-25th-balvanyos-summer-free-university-and-student-camp [13.11.2023].
  20. Pawłuszko T., The Foreign Policy of Poland and the Problem of Political Rationale, “Teoria Polityki” 2022, no. 6.
  21. Pieńkowski J., Bulgarian-Russian Relations: Between Sentiment and Pragmatism, “Bulletin PISM” 2019, no. 177.
  22. Poland is the third largest donor of military aid to Ukraine states BBC report, Polskie Radio, 3 July 2022, https://www.polskieradio.pl/395/9766/artykul/2992902,poland-third-largest-donor-of-military-aid-to-ukraine [23.12.2023].
  23. Polish leader criticises Hungary’s stance on Ukraine war, Polskie Radio, 8 April 2022, https://www.polskieradio.pl/395/9766/artykul/2935898,polish-leader-criticises-hungary%E2%80%99s-stance-on-ukraine-war [22.12.2023].
  24. President Rumen Radev: Bulgaria will continue to help Ukraine according to our ability, Radio Bulgaria, 21 April 2022, https://bnr.bg/en/post/101636020/president-rumen-radev-bulgaria-will-continue-to-help-ukraine-according-to-our-ability [9.12.2023].
  25. Ross R.S., Balance of Power Politics and the Rise of China: Accommodation and Balancing in East Asia, “Security Studies” 2006, vol. 15, no. 3.
  26. Russia ‘Used Bulgarian Airspace’ To Deliver Military Equipment To Serbia, Radio Free Europe, 17 December 2020, https://www.rferl.org/a/russian-planes-bulgarian-airspace-military-equipment-serbia/31006388.html [23.12.2023].
  27. Seventy expelled Russian diplomats leave Bulgaria, Euractiv, 4 July 2022, https://www.euractiv.com/section/global-europe/news/seventy-expelled-russian-diplomats-leave-bulgaria/ [18.01.2024].
  28. Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warsaw 2014, https://www.bbn.gov.pl/ftp/SBN%20RP.pdf.
  29. Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warsaw 2020, https://www.bbn.gov.pl/ftp/dokumenty/Strategia_Bezpieczenstwa_Narodowego_RP_2020.pdf.
  30. Than K., Komuves A., Hungary buys Russia’s Sputnik V vaccine, first in EU, minister says, Reuters, 22 January 2021, https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-hungary-russia-idUSKBN29R0WB/ [21.11.2023].
  31. Todorov S., Ukraine Queries Bulgarian President’s ‘Crimea is Russian’ Remark, Balkan Insight, 19 November 2021, https://balkaninsight.com/2021/11/19/ukraine-queries-bulgarian-presidents-crimea-is-russian-remark/ [8.12.2023].
  32. Todorov S., ‘We Have Done Enough’: Bulgaria Rejects Ukraine’s Plea for Heavy Weapons, Balkan Insight, 7 June 2022, https://balkaninsight.com/2022/06/07/we-have-done-enough-bulgaria-rejects-ukraines-plea-for-heavy-weapons/ [22.12.2023].
  33. Volkmann-Schluck Ph., Bulgaria to the rescue: How the EU’s poorest country secretly saved Ukraine, Politico, 18 January 2023, https://www.politico.eu/article/bulgaria-volodymyr-zelenskyy-kiril-petkov-poorest-country-eu-ukraine/ [8.12.2023].
  34. Zaniewicz M., New Gas Pipeline Geopolitics in Central and Eastern Europe, Warsaw Institute, 21 December 2019, https://warsawinstitute.org/new-gas-pipeline-geopolitics-in-central-and-eastern-europe/ [18.11.2023].
Artykuł

Leadership by women in power in the Baltic States and their role in policymaking

Elżbieta Lesiewicz | Agata Włodarska-Frykowska
Liczba wyświetleń: 10
Tekst koncentruje się na przywództwie politycznym kobiet wybranych na prezydentów państw bałtyckich. Dobór próby badawczej jest podyktowany położeniem geopolitycznym i wspólnym doświadczeniem historycznym, a także wyborem kobiet po 1991 r. na urząd prezydenta. Poszukiwano odpowiedzi na pytanie o styl sprawowania władzy i układanie relacji z państwami (USA, Chiny i Rosja), które próbowały w przeszłości i próbują obecnie wpływać na politykę w regionie.
E. Lesiewicz, A. Włodarska-Frykowska, B. Jundo-Kaliszewska, Leadership by women in power in the Baltic States and their role in policymaking, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 22 (2024), z. 3, s. 55-74, DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2024.2.3
  1. Ārpolitikas zvaigzne, https://www.lsm.lv/vienmer-prezidente/raksts/arpolitikas-zvaigzne.
  2. Buchowski K., Prezydentka Republiki Litewskiej Dalia Grybauskaitė, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/6178/1/CNISK_2017_2_K_Buchowski_Prezydentka_Republiki_Litewskiej.pdf.
  3. Cepurītis, Latvijas un Krievijas attiecību attīstība kopš Latvijas iestāšanās Eiropas Savienībā un NATO, https://www.rsu.lv/zinatniskie-raksti/latvijas-un-krievijas-attiecibu-attistiba-kops-latvijas-iestasanas-eiropas.
  4. Chmielewski B., Estonia: Partia Reform wygrywa wybory parlamentarne, Ośrodek Studiów Wschodnich, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2023-03-06/estonia-partia-reform-wygrywa-wybory-parlamentarne.
  5. Cimdin̦a, In the name of Freedom: President of Latvia Vaira Vike-Freiberga, Latvia 2003.
  6. Cottrell R., This Latvian leader is made of the right stuff, https://www.politico.eu/article/this-latvian-leader-is-made-of-the-right-stuff/.
  7. Cowper-Coles M., Women political leaders: the impact of gender on democracy, London 2020.
  8. Curriculum Vitae Minister of Finance of the Republic of Lithuania Dalia Grybauskaitė, https://www.europarl.europa.eu/hearings/commission/2004_enlarg/pdf/cv_grybauskaite_en.pdf.
  9. Čaklais M., Izaicinājums, pirma Latvijas Valsts prezidente Vaira Vīk̦e-Freiberga, Riga 2003.
  10. Grybauskaitė: korupcija plinta kaip vėžys, https://www.delfi.lt/news/daily/lithuania/dgrybauskaite-korupcija-plinta-kaip-vezys-47479985.
  11. Эхо Москвы: Даля, Даля, короче говоря, https://www.delfi.lt/ru/news/politics/eho-moskvy-dalya-dalya-koroche-govorya-22267229.
  12. Fuszara M., Citizenship, Representation and Gender, “Polish Sociological Review” 2010, vol. 172, no. 4, pp. 367–389.
  13. Fuszara M., Kobiety w polityce, Warsaw 2007.
  14. Hartliński M., Przywództwo polityczne. Wprowadzenie, Olsztyn 2012.
  15. Héjj D., Współpraca Chin z Europą Środkową. 17+1 skurczył się do 14+1, Dziennik Gazeta Prawna, 17 August 2022,
  16. https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/swiat/artykuly/8519307,chiny-europa-srodkowa-17-plus-1-litwa-lotwa-estonia.html.
  17. Janeliunas T., Changes and adjustment in the foreign policy of Lithuania during Dalia Grybauskaitė’s presidency, “Journal of Baltic Studies” 2021, vol. 52, pp. 221–244.
  18. Janutienė R., Raudonoji Dalia. Nuslėptieji Dalios Grybauskaitės biografijos puslapiai, Vilnius 2020.
  19. Jest prezydent Estonii: po raz pierwszy w historii została nim kobieta, https://studium.uw.edu.pl/jest-prezydent-estonii-po-raz-pierwszy-w-historii-zostala-nim-kobieta/.
  20. Jiang Pledges New China-Latvia Ties, http://en.people.cn/200206/11/eng20020611_97551.shtml.
  21. Jundo-Kaliszewska B., Lachowski T., Odzyskanie niepodległości przez państwa bałtyckie w świetle procesu rozpadu ZSRS oraz następcze rozliczenie okresu sowieckiej okupacji. Wybrane aspekty natury prawnej i politycznej, “Władza Sądzenia” 2021, no. 20, pp. 109–127.
  22. Jundo-Kaliszewska B., Orientacja na teraźniejszość. Warszawa w optyce Wilna w stulecie niepodległości Litwy, https://obserwatormiedzynarodowy.pl/2018/02/28/orientacja-na-terazniejszosc-warszawa-optyce-wilna-w-stulecie-niepodleglosci-litwy/.
  23. Jundo-Kaliszewska B., Spór o prawo do imienia i nazwiska jako element kształtujący świadomość historyczną i europejską mniejszości polskiej na Litwie. Wybrane aspekty, [in:] T. Chłopecki, P. Fiktus (eds.), Studia z myśli polityczno-prawnej oraz historii prawa, Łódź 2023, pp. 101–125.
  24. Kacewicz M., Dalia Grybauskaite – żelazna dama z Wilna, https://www.newsweek.pl/swiat/dalia-grybauskaite-zelazna-dama-z-wilna/8t6zv8p.
  25. Kancik E., Przywództwo polityczne kobiet, przykład prezydentury w Europie, “Forum Politologiczne” 2013, no. 15, pp. 365–387.
  26. Kersti Kaljulaid, https://forum2022.globsec.org/speakers/kersti-kaljulaid/.
  27. Konstytucja Łotwy, https://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2016/11/Lotwa_pol_010711.pdf.
  28. Kreipimasis į Lietuvos Prezidentę Dalią Grybauskaitę, prašant dalyvauti Lietuvos prezidento rinkymuose, https://www.peticijos.lt/visos/83691/kreipimasis-i-lietuvos-prezidente-dalia-grybauskaite-prasant-dalyvauti-rinkimuose/.
  29. Kuczyńska-Zonik A., Obcokrajowcy na Łotwie: czy to prawdziwy problem?, https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_11649_sn_1438.
  30. Kuczyńska-Zonik A., Prezydencja Estonii w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, “Komentarze IEŚ” 2020, 105, https://ies.lublin.pl/komentarze/prezydencja-estonii-w-radzie-bezpieczenstwa-onz/.
  31. Kuczyńska-Zonik A., Prezydent Estonii rozmawiała w Moskwie o stosunkach dwustronnych, “Komentarze IEŚ” 2019, no. 23, https://ies.lublin.pl/komentarze/prezydent-estonii-rozmawiala-w-moskwie-o-stosunkach-dwustronnych/.
  32. Kuczyńska-Zonik A., Wybory prezydenckie w Estonii: możliwe scenariusze, Instytut Europy Środkowej, “Komentarze IEŚ” 2021, no. 130, https://ies.lublin.pl/komentarze/wybory-prezydenckie-w-estonii-mozliwe-scenariusze/.
  33. Latvija Eiropas Savienībā, https://latvia.representation.ec.europa.eu/par-mums/latvija-eiropas-savieniba_lv.
  34. Latvijai ir būtiska Ķīnas atbalstošā nostāja, https://www.vestnesis.lv/ta/id/63096.
  35. Latvijas vieta pasaulē Ārlietas, drošība, cilvēktiesības, https://www.vestnesis.lv/ta/id/158495.
  36. Lietuvos Respublikos Vyriausybės ir Prancūzijos Respublikos Vyriausybės susitarimas dėl bendradarbiavimo gynybos ir saugumo srityje, https://www.e-tar.lt/portal/lt/legalAct/TAR.1CB8A9F1E91B.
  37. Muižnieks N., Latvian-Russian Relations: Domestic and International Dimensions, Latvijas Universitāte, 2006.
  38. Musiał-Karg M., Żelazne damy polityki, [in:] eadem, B. Secler (eds.), Kobiety we współczesnym świecie. Rola i miejsce kobiet w życiu politycznym, Poznań 2010, pp. 115–128.
  39. NATO Secretary General lauds President Grybauskaitė at Manfred Wörner Medal ceremony, https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_216485.htm.
  40. Otocki T., Tõnis Saarts: Dla Kersti Kaljulaid nacjonaliści z EKRE reprezentują wszystko to, co obce, Przegląd Bałtycki, 18 October 2019, https://przegladbaltycki.pl/13604,tonis-saarts-dla-kersti-kaljulaid-nacjonalisci-z-ekre-reprezentuja-wszystko-to-co-obce.html.
  41. Pasaule V., Stāsts par to, kā latvieši pagājušajā gadsimtā meklēja prezidentu, https://jauns.lv/raksts/9viri/554700-ieskats-sena-un-nesena-pagatne-ka-latviesi-sev-mekleja-un-atrada-prezidentus).
  42. Perspektywy współpracy państw bałtyckich z Chinami, https://pism.pl/publikacje/Perspektywy_wspolpracy_panstw_baltyckich_z_Chinami.
  43. Popławski K., Kersti Kaljulaid – pierwsza kobieta prezydent Estonii, https://przegladbaltycki.pl/3577,kersti-kaljulaid-pierwsza-kobieta-prezydent-estonii.html.
  44. Popławski K., Prezydent Estonii na miesiąc przeprowadzi się do Narwy, Przegląd Bałtycki, 28 December 2017, https://przegladbaltycki.pl/6673,prezydent-estonii-miesiac-przeprowadzi-sie-narwy.html.
  45. Popławski K., Tarmo Tammiste: Narwa jest następna, ale nie będzie następnym Donieckiem, Przegląd Bałtycki, 21 May 2018, https://przegladbaltycki.pl/7538,tarmo-tammiste-narwa-jest-nastepna-ale-nie-bedzie-nastepnym-donieckiem.html.
  46. Populārākajai prezidentei Vīķei-Freibergai – 80, https://nra.lv/politika/230250-popularakajai-prezidentei-vikei-freibergai-80.htm.
  47. Prezidentiniai reitingai: D. Grybauskaitės palaikymas didėja, tačiau užtikrintas lyderis – G. Nausėda, https://www.lrytas.lt/lietuvosdiena/aktualijos/2023/09/23/news/prezidentiniai-reitingai-d-grybauskaites-palaikymas-dideja-taciau-uztikrintas-lyderis-g-nauseda-28478647.
  48. President Kersti Kaljulaid starts working visit to USA, Err News, 28 June 2021, https://news.err.ee/1608259800/president-kersti-kaljulaid-starts-working-visit-to-usa.
  49. President Kersti Kaljulaid takes oath of office, https://news.err.ee/119336/president-kersti-kaljulaid-takes-oath-of-office.
  50. President Xi meets Estonian counterpart, http://www.xinhuanet.com/english/2018-09/18/c_137477149.htm.
  51. Radczenko A., Grybauskaitė wystartuje w wyborach?, https://kurierwilenski.lt/2023/08/30/grybauskaite-wystartuje-w-wyborach/.
  52. Rashkova E.R., Zankina E., Women in Politics in Eastern Europe: A Changing Outlook, [in:] Women, Policy and Political Leadership Regional Perspectives in Today’s World, Konrad-Adenauer-Stiftung, 2015, pp. 87–94.
  53. Raudseps P., Vaira Vīķe-Freiberga, latviešu politiķe un sabiedriskā darbiniece, psiholoģe, Latvijas Valsts prezidente, https://enciklopedija.lv/skirklis/115184-Vaira-V%C4%AB%C4%B7e-Freiberga.
  54. Reformierakond: hääled pidasid, EKRE: jätsime sedelid tühjaks, https://www.err.ee/574846/reformierakond-haaled-pidasid-ekre-jatsime-sedelid-tuhjaks.
  55. Rosenberg S., Personības Vaira Vīķe-Freiberga, https://www.redzidzirdilatviju.lv/lv/collections/160421/136/.
  56. Samoškaitė S., Kodėl taip pasikeitė D. Grybauskaitė, https://www.delfi.lt/news/daily/lithuania/kodel-taip-pasikeite-d-grybauskaite-66777372.
  57. Steward A., Former Latvian president and Montreal professor on Putin: ‘He’s a narcissist and a psychopath’, https://globalnews.ca/news/8673073/vaira-vike-freiberga-latvia-ukraine-putin/.
  58. Taurētājs T., Kā Latvijas prezidenti “flirtēja” ar 9. maiju un Krievijas imperiālismu, https://talavastauretajs-com.translate.goog/ka-latvijas-valsts-prezidenti-flirteja-ar-9-maiju-un-krievijas-imperialismu/?_x_tr_sl=lv&_x_tr_tl=pl&_x_tr_hl=pl&_x_tr_pto=sc.
  59. The Most Powerful Women, https://images.forbes.com/lists/2005/11/Latvia_Country_1.html.
  60. Toshkov D., Cretti G., Who is Afraid of More Women in Politics, and Why? An Analysis of Public Opinion in 28 European Countries, “Journal of Women, Politics & Policy” 2023, pp. 1–19.
  61. Vairia Vīķe-Freiberga, https://kids.britannica.com/students/article/Vaira-Vike-Freiberga/627183.
  62. Vaira Vīķe-Freiberga, https://worldleaders.columbia.edu/directory/vaira-vike-freiberga.
  63. Vaira Vike – Freiberga, https://diplomats.pl/member/vaira-vike-freiberga/.
  64. Vairas Vīķes-Freibergas paveiktais TOP 8 prezidentes amatā, https://www.lsm.lv/vienmer-prezidente/raksts/top8-paveiktas.
  65. Valsts prezidente dodas valsts vizītē uz Ķīnu, https://www.tvnet.lv/6215294/valsts-prezidente-dodas-valsts-vizite-uz-kinu.
  66. Valsts prezidentes Vairas Vīķes–Freibergas, https://www.vestnesis.lv/ta/id/12521.
  67. Vīķe-Freiberga Vaira, https://www.memoiresdeguerre.com/2022/01/vike-freiberga-vaira.html.
  68. Vike-Freiberga: Latvijas un Krievijas attiecības uzlabosies pēc prezidentu vizītēm, https://nra.lv/latvija/36609-vike-freiberga-latvijas-un-krievijas-attiecibas-uzlabosies-pec-prezidentu-abpusejam-vizitem.htm.
  69. Wilno: Dalia Grybauskaite spotkała się Aleksandrem Łukaszenką, https://www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/iar/artykul/wilno;dalia;grybauskaite;spotkala;sie;aleksandrem;lukaszenka,148,0,533652.html.
Artykuł

Determinants and challenges of energy security in EU countries

Janusz Rosiek
Liczba wyświetleń: 7
Głównym celem artykułu jest przedstawienie zagrożeń i wyzwań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego w krajach UE. Refleksje na ten temat przeprowadzono z wykorzystaniem różnych definicji pojęcia bezpieczeństwa energetycznego, jego determinantów oraz kluczowych obszarów. Artykuł opiera się na dostępnych badaniach zawierających analizy bezpieczeństwa energetycznego w krajach UE na tle ogólnego pojęcia opisanego w różnych podejściach. Opracowanie zawiera analizę różnych podejść do kwestii bezpieczeństwa energetycznego, z wartością dodaną w postaci prezentacji perspektyw bezpieczeństwa energetycznego krajów UE w kontekście aktualnych wyzwań wynikających z sytuacji geopolitycznej w Europie i na świecie, a zwłaszcza konsekwencji kryzysu gospodarczego. Ponadto zwrócono uwagę na charakterystykę bezpieczeństwa energetycznego jako dobra publicznego. Publikacja przedstawia koncepcję bezpieczeństwa energetycznego, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii jego zapewnienia w odniesieniu do krajów UE.
J. Rosiek, Determinants and challenges of energy security in EU countries, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 22 (2024), z. 2, s. 75-93, DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2024.2.4
Artykuł

Recognition of Kosovo: limitations of the GDR model

Dmytro Skrynka
Liczba wyświetleń: 2
Rosyjska inwazja na pełną skalę na Ukrainę w 2022 r. doprowadziła do ponownej oceny systemu stosunków międzynarodowych przez różnych aktorów międzynarodowych, od Chin po Unię Europejską (UE). Dla UE ponowna ocena oznaczała m.in. zwiększenie priorytetu integracji unijnej państw Bałkanów Zachodnich. Jednym z warunków pełnej integracji UE Bałkanów Zachodnich jest normalizacja stosunków między Serbią a Kosowem.
Znaczenie takiej normalizacji przypomina znaczenie nawiązania stosunków między RFN a NRD, w szczególności Układu z 1972 r., dla bezpieczeństwa i stabilności w Europie w okresie odprężenia (model NRD). Biorąc pod uwagę pragmatyczne, ale powściągliwe podejście zastosowane w Układzie z 1972 r., nie było zaskoczeniem, że przy opracowywaniu Porozumienia w sprawie drogi do normalizacji między Kosowem a Serbią wykorzystano postanowienia Układu. Istnieje jednak wiele istotnych różnic między obiema sytuacjami, a pełne zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla wdrożenia modelu NRD w normalizacji stosunków Serbia–Kosowo. W artykule porównano i przeanalizowano niektóre czynniki polityczne, ekonomiczne, religijne i prawne, odróżniające sytuację RFN–NRD od sytuacji Serbia–Kosowo. Tym samym zostaną określone ograniczenia modelu NRD stosowanego w normalizacji Serbia–Kosowo. Takie określenie będzie przydatne przy projektowaniu przyszłych kroków w normalizacji Serbia–Kosowo.
D. Skrynka, Recognition of Kosovo: limitations of the GDR model, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 22 (2024), z. 2, s. 95-110, DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2024.2.5

1. Adamczyk A., Karadzoski M. A Challenge for the EU Enlargement Process in the Balkans–The Case of North Macedonia, [in:] E. Latoszek et al. (eds.), Reshaping the European Union Internally and Externally – A New Matrix? Warsaw 2019, pp. 101–115.
2. Atzili B., Kantel A., Accepting the unacceptable: Lessons from West Germany’s changing border politics, “International Studies Review” 2015, vol. 17, no. 4, pp. 588–616.
3. Babić M., Rosja na Bałkanach Zachodnich. Interesy narodowe i wpływy polityczne, Zakład Europejskich Studiów Subregionalnych, Instytut Europeistyki WDiNP, 2014.
4. Basic Law of the Federal Republic of Germany (23 May 1949), https://www.cvce.eu/content/publication/1999/1/1/7fa618bb-604e-4980-b667-76bf0cd0dd9b/publishable_en.pdf.
5. Belgrade-Pristina Dialogue: Agreement on the path to normalisation between Kosovo and Serbia, EEAS, https://www.eeas.europa.eu/eeas/belgrade-pristina-dialogue-agreement-path-normalisation-between-kosovo-and-serbia_en.
6. Belgrade-Pristina Dialogue: Implementation Annex to the Agreement on the Path to Normalisation of Relations between Kosovo and Serbia, EEAS, https://www.eeas.europa.eu/eeas/belgrade-pristina-dialogue-implementation-annex-agreement-path-normalisation-relations-between_en.
7. Belgrade-Pristina Dialogue: Statement by the High Representative on the anniversary of the Agreement on the Path to Normalisation and its Implementation Annex, EEAS, https://www.eeas.europa.eu/eeas/belgrade-pristina-dialogue-statement-high-representative-anniversary-agreement-path-normalisation_en.
8. Bieber F., Nationalist Mobilization and Stories of Serb Suffering: The Kosovo myth from 600th anniversary to the present, “Rethinking History” 2002, vol. 6, no. 1, pp. 95–110.
9. Bieber F., The Serbia-Kosovo Agreements: An EU Success Story?, “Review of Central and East European Law” 2015, vol. 40, no. 3–4, pp. 285–319.
10. Brussels Agreement, https://www.srbija.gov.rs/specijal/en/120394.
11. Canveren Ö., Aknur M., European Union Agenda in Serbia’s Party Politics: A Clash Between Rationality and Identity Politics, 2020.
12. Change through Rapprochement, https://ghdi.ghi-dc.org/sub_document.cfm?document_id=81.
13. China and its impact on the EU accession process of Serbia, Strategic analysis, https://www.strategicanalysis.sk/china-and-its-impact-on-the-eu-accession-process-of-serbia/.
14. China, Serbia chart “shared future” as Xi Jinping visits Europe, Reuters, https://www.reuters.com/world/chinas-xi-jinping-visit-serbia-anniversary-1999-nato-bombing-2024-05-07/.
15. Chińczycy budują w Serbii fabrykę, w której w nieludzkich warunkach pracują Wietnamczycy, Dziennik.pl, https://gospodarka.dziennik.pl/news/artykuly/8296046,serbia-chinczycy-fabryka-wietnamczycy-nieludzkie-warunki-shandong-linglong-tire-co.html.
16. Constitution of the Republic of Serbia, http://www.parlament.gov.rs/upload/documents/Constitution_%20of_Serbia_pdf.pdf.
17. EUR-Lex – 52023SC0695 – EN, EUR-Lex, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52023SC0695.
18. For first time, a majority of Serbs are against joining the EU – poll, Euronews, https://www.euronews.com/2022/04/22/for-first-time-a-majority-of-serbs-are-against-joining-the-eu-poll.
19. Hornat J., Csicsmann L., Starzyk-Sulejewska J., The Political Elite’s Thematic Framing of China in Recent Central European Elections, “Issues and Studies” 2023, vol. 59, no. 1.
20. Koskenniemi M., International Court of Justice: Order Discontinuing the Proceedings in Case concerning Passage Through the Great Belt (Finland v. Denmark), “International Legal Materials” 1993, vol. 32, no. 1, pp. 101–105.
21. Kosovo not a Priority for Most Serbs, Balkan Insight, https://balkaninsight.com/2018/04/19/serbs-choose-eu-over-kosovo-survey-04-19-2018/.
22. Legal Status of Eastern Greenland Case (Denmark v. Norway) : International Case Law, Court Opinions & Decisions,  Justia, https://law.justia.com/cases/foreign/international/1933-pcij-series-a-b-no-53.html.
23. Memorandum for President Nixon from Kissinger, “Brandt’s Eastern Policy”, Wilson Center Digital Archive, https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/memorandum-president-nixon-kissinger-brandts-eastern-policy.
24. Moreton E., All Quiet on the German Front? Germany in the Post‐Detente Era, “Government and Opposition” vol. 19, no. 4, pp. 438–450.
25. Nagle J., The National Democratic Party: Right Radicalism in the Federal Republic of Germany, Univ of California Press, 1970.
26. Nastić M., Constitutional Review of International Agreements from Comparative Perspective, “FACTA UNIVERSITATIS – Law and Politics” 2015, vol. 13, no. 1, pp. 59–72.
27. Orlow D., West German Parties since 1945: Continuity and Change, “Central European History” vol. 18, no. 2, pp. 188–201.
28. PACE recommends that Kosovo* becomes a member of the Council of Europe, https://www.coe.int/en/web/portal/-/pace-recommends-that-kosovo*-becomes-a-member-of-the-council-of-europe.
29. Papic T., De-Recognition of States: The Case of Kosovo, “Cornell International Law Journal” vol. 53, pp. 683–728.
30. Pappas T.S., Shared culture, individual strategy and collective action: explaining Slobodan Milošević’s charismatic rise to power, “Southeast European and Black Sea Studies” 2005, vol. 5, no. 2, pp. 191–211.
31. Podraza A., Stępniewski T., Międzynarodowa pozycja Unii Europejskiej w warunkach niestabilności południowego i wschodniego sąsiedztwa, “Rocznik Integracji Europejskiej” 2017, no. 11, pp. 89–102.
32. Reka A., Energy and Regional Geopolitics in the Western Balkans and Eastern Mediterranean, [in:] H. Gardner (ed.), Geopolitical Turmoil in the Balkans and Eastern Mediterranean, 2023, pp. 185–204.
33. Russia signs Serbia, wins “pipeline war” with EU, Reuters, https://www.reuters.com/article/idUSL25151424/.
34. Serbia before early parliamentary elections, Casimir Pulaski Foundation, https://pulaski.pl/en/serbia-before-early-parliamentary-elections/.
35. Serbia, Kosovo ‘gentlemen’s agreement’ on EU-backed deal unpacked, Euractiv, https://www.euractiv.com/section/enlargement-neighbourhood/news/serbia-kosovo-gentlemens-agreement-on-eu-backed-deal-unpacked/.
36. Serbian president’s praise of Milosevic seen by neighbouring states as a provocation, https://www.latimes.com/world/europe/la-fg-serbia-president-vucic-20180910-story.html.
37. Simma B., Legal Aspects of East-West German Relations, “Maryland Journal of International Law and Trade” 1985, vol. 9, pp. 97–115.
38. The situation in Serbia following the 2023 elections, Think Tank, European Parliament, https://www.europarl.europa.eu/thinktank/pl/document/EPRS_ATA(2024)757638.
39. Spasojević D., Stojiljković Z., The presidentialisation of political parties in Serbia: Influence of directly elected president, [in:] G. Passarelli, The Presidentialisation of Political Parties in the Western Balkans, 2018.
40. Stępniewski T., Russia in Global Politics in the Context of the Western Balkans, “Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 2015, vol. 13, no. 5, pp. 47–59.
41. Texts adopted – Forced labour in the Linglong factory and environmental protests in Serbia – Thursday, 16 December 2021, https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0511_EN.html.
42. Texts adopted – Recent developments in the Serbia-Kosovo dialogue, including the situation in the northern municipalities in Kosovo – Thursday, 19 October 2023, https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2023-0372_EN.html.
43. The Basic Treaty (21 December 1972), https://www.cvce.eu/content/publication/1999/1/1/3b9b9f0d-6910-4ca9-8b12-accfcb91d28e/publishable_en.pdf.
44. Vienna Convention on the Law of Treaties (1969), https://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/conventions/1_1_1969.pdf.
45. Vucic Says Serbia Secures Gas Deal With Russia Following Phone Talks With Putin, https://www.rferl.org/a/serbia-vucic-gas-deal-russia/31873908.html.
46. Waardenburg J., Politics and Religion in the Balkans, “Islamic Studies” 1997, vol. 36, no. 2/3, pp. 383–402.
47. Why the green light for Kosovo joining the Council of Europe is likely to be delayed, Euronews, https://www.euronews.com/2024/05/09/why-the-green-light-for-kosovo-joining-the-council-of-europe-is-likely-to-be-delayed.