W poszukiwaniu odpowiedzi na współczesne kryzysy. Ewolucja rezyliencji w polskim dyskursie strategicznym (2007-2020)

Searching for solutions to contemporary crises. The evolution of resilience in the Polish strategic discourse (2007-2020)

Abstrakt: Rezyliencja, rozumiana jako zdolność do przetrwania i adaptacji do sytuacji kryzysowych, dostarcza inspiracji do zmiany sposobu myślenia o bezpieczeństwie i współczesnych zagrożeniach. Celem niniejszego artykułu jest przeanalizowanie ewolucji i specyfiki myśli rezyliencyjnej w polskim dyskursie strategicznym. W artykule zostało wykorzystane podejście ramowo-narracyjne, oparte na materiale tekstowym pozyskanym z polskich strategii bezpieczeństwa narodowego oraz dokumentów o charakterze strategicznym, opublikowanych w latach 2007-2020. Wyniki analizy wskazują, że polskie podejście do rezyliencji ma konserwatywny charakter i bazuje głównie na strategii „utrzymania” status quo państwa w trakcie kryzysu. Do najważniejszych wątków rezyliencyjnych należą ochrona i odporność infrastruktury krytycznej; rozproszenie i upowszechnienie odpowiedzialności za bezpieczeństwo wśród organizacji społecznych i podmiotów prywatnych oraz budowa rezyliencji wspólnotowej, rozumianej jako zwiększenie zdolności odpornościowych obywateli i ich najbliższej wspólnoty. Polska myśl strategiczna marginalizuje elementy adaptacyjne i rekonstrukcyjne, skupiając się głównie na wzmacnianiu odporności poszczególnych elementów państwa. Polskie podejście do rezyliencji nadal wymaga uszczegółowienia, najlepiej w postaci wyspecjalizowanej strategii dotyczącej zwiększenia zdolności odpornościowych i adaptacyjnych państwa.

Bibliografia:

Biała księga bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2013.

Bourbeau P., Resiliencism: Premises and Promises in Securitisation Research, „Resilience”, vol. 1, 2013, no. 1.

Cavelty Dunn M., Kaufmann M., Søby Kristensen K., Resilience and (in)Security: Practices, Subjects, Temporalities, „Security Dialogue”, vol. 46, 2015, no. 1.

Cavelty Dunn M., Prior T., Resilience in Security Policy: Present and Future, „CSS Analysis in Security Policy” 2013, no. 142.

Chandler D., Resilience and the End(s) of the Politics of Adaptation, „Resilience”, vol. 7, 2019, no. 3.

Entman R., Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm, „Journal of Communication”, vol. 43, 1993, no. 4.

Gruszczak A., Resilience and Mitigation in Security Management: Concepts and Concerns, „Forum Scientiae Oeconomia”, vol. 4, 2016.

Holling C.S., Resilience and Stability of Ecological Systems, „Annual Review of Ecology and Systematics”, vol. 4, 1973, no. 1.

Lucini B., Disaster Resilience from a Sociological Perspective: Exploring Three Italian Earthquakes as Models for Disaster Resilience Planning, Cham 2014.

Manyena B.S., The Concept of Resilience Revisited, „Disasters”, vol. 30, 2006, no. 4.

Najwyższa Izba Kontroli, System ochrony zdrowia w Polsce – stan obecny i pożądane kierunki zmian, Warszawa 2018.

Najwyższa Izba Kontroli, Współpraca Ministerstwa Obrony Narodowej z organizacjami proobronnymi, 25.03.2021, https://bit.ly/3ffsQuK.Rein M., D. Schön, Frame-Critical Policy Analysis and Frame-Reflective Policy Practice, „Knowledge and Policy”, vol. 9, 1996, no. 1.

Stępka M., Rezyliencja jako paradygmat bezpieczeństwa w czasach przewlekłych kryzysów, „Przegląd Politologiczny”, vol. 26, 2021, no. 2.

Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2007.

Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2014.

Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2020.

Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022, Warszawa 2013.

Szymański P., Towards Greater Resilience: NATO and the EU on Hybrid Threats, „OSW Commentary” 2020, nr 328.

Wildavsky A., Searching for Safety, New Brunswick, London 1988.

PDF: Pobierz