Ocena wyzwań stojących przed polskim rynkiem energii z punktu widzenia współczesnych wymiarów bezpieczeństwa energetycznego

Evaluation of challenges affecting the Polish energy market according to contemporary dimensions of energy security

Abstrakt: Celem artykułu są przedstawienie i analiza kluczowych wyzwań stojących przed polskim rynkiem energii, który dopiero rozpoczyna proces transformacji energetycznej. Tempo procesu dostosowywania polityki energetycznej do wyzwań związanych ze współczesnymi wymiarami bezpieczeństwa energetycznego, w obliczu polityki energetyczno-klimatycznej wyznaczonej przez Unię Europejską i oczekiwanych celów transformacji, może być przyczyną powstania zjawiska pogłębiającego się deficytu bezpieczeństwa energetycznego zarówno w skali kraju, jak i w ujęciu regionalnym. Z uwagi na scentralizowany model zarządzania infrastrukturą energetyczną, oparcie krajowych mocy wytwórczych na źródłach konwencjonalnych i niewystarczający rozwój sieci transgranicznych, Polska narażona jest w szczególnym stopniu na deficyt bezpieczeństwa związany z procesem transformacji krajowego systemu energetycznego, który może negatywnie wpłynąć również na inne państwa regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Korzystając z dokumentów programowych i analiz sektorowych, artykuł poddaje analizie możliwe strategie zapewniania bezpieczeństwa energetycznego, osadzając problematykę w kontekście wynikającym ze specyfiki polskiej energetyki i możliwości rozwoju współpracy regionalnej pomiędzy państwami Europy Środkowo-Wschodniej. W wyniku analizy zaprezentowano ocenę wskazującą na niedostateczne rozpoznanie przez Polskę czynników zewnętrznych i wewnętrznych warunkujących tempo i kierunek modernizacji energetyki, jak również niedostosowanie celów polityki energetycznej do specyfiki funkcjonowania niskoemisyjnych źródeł energii oraz potencjału oferowanego przez regionalne rynki energii.

Bibliografia:

Europejski Bank Inwestycyjny, „EIB Energy lending policy. Supporting the Energy transformation”, 2019, https://www.eib.org/attachments/strategies/eib_energy_ lending_policy_en.pdf.

Jędrasik I., Wpływ interesariuszy w polityce energetycznej – przykład kampanii na rzecz energetyki prosumenckiej, [w:] Aktorzy i interesy w publikach publicznych w Unii Europejskiej, red. U. Kurczewska, Warszawa 2018.

Kleczkowski P., Smog w Polsce. Przyczyny, skutki, przeciwdziałanie, Warszawa 2020.

Komisja Europejska, „Czysta energia dla wszystkich – Europejska długoterminowa wizja strategiczna dobrze prosperującej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki”, COM(2018)773 final, 28.11.2018.

Komisja Europejska, „National emissions reduction targets (Effort Sharing Regulation) – review based on 2030 climate target plan”, 2020, https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12656–Updating-Member-State-emissions-reduction-targets-Effort-Sharing–Regulation-in-line-with-the-2030-climate-target-plan.

Komisja Europejska, „Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów.

Ceny i koszty energii w Europie”, COM(2020)951 final, 14.10.2020. Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, „Raport z rynku CO2 – marzec 2021”, 3/2021, https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/ raport_co2/2021/KOBiZE_Analiza_rynku_CO2_marzec_2021.pdf.

Księżopolski K., Kotlewski D., Maśloch G., Energetyka odnawialna – wyzwanie dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej, [w:] Raport SGH i Forum Ekonomicznego 2020, red. H. Godlewska-Majkowska i in., Warszawa 2020.

Ministerstwo Gospodarki, „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Załącznik do uchwały nr 202/2009 Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2009 roku”, https://www.gov.pl/attachment/adfa9243-99a3-4375-b1b1–3aafca205a01.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska, „Polityka energetyczna Polski do 2040 roku. Załącznik do obwieszczenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 2 marca 2021 roku”, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20210000264/O/M20210 264.pdf.

Muszyński I., Rynek mocy jako instrument wsparcia budowy nowych elektrowni – czy to zadziała?, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2018, nr 5 ( 7).

Najwyższa Izba Kontroli, „Funkcjonowanie i bezpieczeństwo elektroenergetycznych sieci przesyłowych”, 2014, https://www.nik.gov.pl/plik/id,6632,vp,8426.pdf.

Niedziółka D., Regionalizacja rynków energii, Warszawa 2011.

Nowacki M., Prawne aspekty bezpieczeństwa energetycznego w UE, Warszawa 2010.

Pazdej M., Bezpieczeństwo energetyczne w polityce Unii Europejskiej w XXI wieku, Poznań 2020.

Pizoń G., Mechanizmy mocowe – definicja, klasyfikacja i przyszłość rynku dwutowarowego w Unii Europejskiej, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2018, nr 5 (7).

Riedel R., Supranacjonalizacja bezpieczeństwa energetycznego w Europie. Podejścia teoretyczne, Warszawa 2010.

Szaroszyk-Myszka A., Rynek mocy w Polsce w kontekście polityki energetycznej Unii Europejskiej. Aspekty prawno-gospodarcze, Warszawa 2019.

Świrski K., Polska i Ukraina są skazane na energetyczną współpracę, „Rzeczpospolita”, 16.07.2019, https://energia.rp.pl/opinie/17673-polska-i-ukraina-sa-skazane-na-energetyczna-wspolprace.

Terpan F., Soft Law in the European Union – The Changing Nature of EU Law, „European Law Journal” 2015, no. 1 (21).

van der Burgt J., Flexibility in the power system. The need, opportunity, and value of flexibility, Arnhem 2017.

Wojtkowska-Łodej G., Wyzwania klimatyczne i energetyczne a polityka Unii Europejskiej, „Polityka Energetyczna”, t. 17, 2014, nr 3.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie „Republika Austrii przeciwko Komisji Europejskiej” z 22.09.2020 r., ECLI:EU:C:2020:742, C-594/18 P.

PDF: Pobierz