Królestwo za republikę. Republika za monarchię. O monarchii republikańskiej w Polsce

Monika Rudaś-Grodzka

ORCID: Monika Rudaś-Grodzka: 0000-0002-2939-9583

Afiliacja: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Strony: 61-82

Wydanie: Lublin 2024

DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2024.S.3

Sposób cytowania: M. Rudaś-Grodzka, Królestwo za republikę. Republika za monarchię. O monarchii republikańskiej w Polsce, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 22 (2018-2024), Zeszyt specjalny, Wracamy, s. 61-82, DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2024.S.3


Abstrakt: In the period of its greatest prosperity, Poland was a special kind of monarchy, based on the system of noble democracy. With time, the state ruled by the Piast dynasty became a state monarchy, and in the 16th century the Republic of Poland became nobility with a king elected by the will of the “nation”. The question should be asked: what is this kingdom which is a republic? Is it a kind of rhetorical figure, political fantasy or coincidentia oppositorum? The article focuses on the creation in our history of symbolic structures in national narratives, as well as on the functioning of myths, which include nostalgia for the kingdom, phantasm of regicide, and utopia of an ideal republic.

Bibliografia:

Adamus J., Monarchizm i republikanizm w syntezie dziejów Polski, Łódź 1961.
Banaszkiewicz J., Polskie dzieje bajeczne Mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 2002.
Brodziński K., Mowa o narodowości Polaków, Paryż 1850.
Dembowski E., Pisma, t. 3, Warszawa 1955.
Dybel P., Freuda sen o kulturze, Warszawa 1996.
Figner W., Trwały ślad, t. 1, przeł. J. Mincowa, Warszawa 1962.
Freud Z., Pisma społeczne, przeł. A. Ochocki, M. Poręba, R. Reszke, Warszawa 1998.
Gawin D., Blask i gorycz wolności, Kraków 2006.
Grześkowiak-Krwawicz A., Regina libertas. Wolność w polskiej myśli politycznej XVIII wieku, Gdańsk 2006.
Janion M., Gorączka romantyczna, Warszawa 1975.
Janion M., Romantyzm i historia, Gdańsk 2001.
Jasienica P., Polska anarchia, Warszawa 1988.
Kadłubek W., Kronika polska, przeł. B. Kurbis, Wrocław 2003.
Kleiner J., Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, t. 4, Kraków 1999.
Lelewel J., Polska, dzieje i rzeczy jej rozpatrywane, t. 20, Mowy i pisma polityczne – dzieło pośmiertne, Poznań 1864.
Manifest Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, Paryż 1836.
Mickiewicz A., Dzieła, t. 5, Warszawa 1999; t. 9, Warszawa 1997; t. 12, Warszawa 1997.
Norwid C., Pisma wybrane, t. 1, Wiersze, wybrał i objaśnił J. W. Gomulicki, Warszawa 1968.
Pigoń S., Z epoki Mickiewicza. Studja i szkice, Lwów 1922.
Pisma zbiorowe Józefa Piłsudskiego, t. 8, Warszawa 1937.
Pragier A., Czas przeszły niedokonany, t. 2, oprac. A. Friszke, E. Pejaś, Warszawa 2018.
Rawls J., Teoria sprawiedliwości, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, Warszawa 1994.
Róg R., Polscy królobójcy, Warszawa 1993.
Rudaś-Grodzka M., Sfinks słowiański i mumia polska, Warszawa 2013.
Słowacki J., Dzieła wybrane, t. 3, Dramaty, Wrocław 1987.
Tuchman B. W., Wyniosła wieża: świat przed pierwszą wojną 1890-1914, przeł. J. Zawadzka, Warszawa 1987.
Zawadzka D., Lelewel i Mickiewicz. Paralela, Białystok 2013.
Zawadzka D., Lelewel prasowy. Artykuły Joachima Lelewela w pismach periodycznych, Warszawa 2018.