Instytut Europy Środkowej wspólnie z Sekcją badań Europy Północnej PTSM oraz Sekcją badań regionów polarnych PTSM zorganizował 25 listopada 2022 roku we Wrocławiu roundtable „Polityka Polski wobec Europy Północnej i Arktyki: wyzwania dla teoretyków i praktyków” w ramach XI Ogólnopolskiej Konwencji Polskiego Towarzystwa Studiów Międzynarodowych.
Otwarcie Roundtable: dr hab. Beata Surmacz, prof. UMCS – Dyrektor Instytutu Europy Środkowej w Lublinie / UMCS
Uczestnicy:
Ewa Dębska, MSZ, Narodowy Koordynator ds. SUE RMB
Magda Leszczyna-Rzucidło, Koordynator Obszaru Tematycznego Turystyka SUE RMB
Andrzej Misztal, MSZ, Ambasador Polski ds. Arktyki
Julia Orluk, reprezentantka Młodzieży w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego, BSSSC
Grzegorz Poznański, RPMB, Dyrektor Generalny Sekretariatu RPMB
Moderatorzy: dr hab. Kazimierz Musiał, prof. UG (Uniwersytet Gdański) i dr Damian Szacawa (Instytut Europy Środkowej / Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej)
Organizatorzy: Instytut Europy Środkowej w Lublinie, Sekcja badań Europy Północnej PTSM, Sekcja badań regionów polarnych PTSM
Roundtable jest częścią XI Ogólnopolskiej Konwencji Polskiego Towarzystwa Studiów Międzynarodowych pt. „Nowy Ład Międzynarodowy”
Europa Północna, czy też region Morza Bałtyckiego, przez wiele lat uchodził za bardzo stabilny region, który ukazywany był jako laboratorium pokojowego współistnienia państw i przełamywania zimnowojennych podziałów. Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa państw regionu była zasadniczo przewidywalna. Jednakże działania Rosji wobec Ukrainy, tj. aneksja Krymu w 2014 r. oraz agresja na Ukrainę w lutym 2022 r. poza regionem Europy Północnej i Arktyki, stanowią punkty krytyczne/zwrotne, które wymuszają reakcję innych państw i organizacji międzynarodowych. Najbardziej jaskrawym przejawem tych zmian są decyzje Finlandii i Szwecji o odejściu od polityki bezaliansowości oraz złożeniu wniosków o akcesję w NATO; zawieszenie współpracy z Rosją lub jej regionami/miastami w ramach głównych platform współpracy regionalnej: Rady Państw Morza Bałtyckiego, Konferencji Parlamentarnej Morza Bałtyckiego (a następnie jej decyzja o wyjściu z tych struktur), Konferencji Współpracy Subregionalnej Morza Bałtyckiego, czy Związku Miast Bałtyckich.
Obok zmiany sytuacji geopolitycznej, która „komplikuje” relacje w obu regionach, w mocy pozostają inne wyzwania i zagrożenia. Może Bałtyckie nadal jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych mórz świata, zmiany klimatu wymagają podjęcia działań adaptacyjnych i łagodzących skutki w Europie Północnej i Arktyce. Wyzwaniem dla części państw pozostaje transformacja energetyczna w kierunku „zielonej energii” oraz dywersyfikacja kierunków dostaw surowców energetycznych. Każde z państw regionu mierzy się z problemami o charakterze gospodarczym – inflacja w państwach bałtyckich należy do najwyższych w UE, wysokie koszty energii elektrycznej obciążają budżety państw.
W takiej sytuacji pytania o zmiany i wyzwania dla polityki Polski są szczególnie istotne. Dotykają bowiem naszych strategicznych interesów bezpieczeństwa (rozszerzenie NATO, krótkoterminowe i długofalowe skutki agresji Rosji na Ukrainę), rozwoju (budowa morskich farm wiatrowych, morskie planowanie przestrzenne, szlaki morskie i rozwój portów na Bałtyku, infrastruktura komunikacyjna na osi Północ-Południe) oraz ekologicznych (dobry stan środowiska Bałtyku oznacza większe szanse dla rozwoju turystyki, zarządzanie zasobami żywymi – rybołówstwo). Nie mniej istotne jest również wskazanie punktów w których praktycy polityki zagranicznej i bezpieczeństwa widzą możliwości współpracy ze środowiskiem naukowym i eksperckim.
Obejrzyj roundtable: Polityka Polski wobec Europy Północnej i Arktyki: wyzwania dla teoretyków i praktyków