Autor:

Amerykańskie sankcje poważnie uderzają w rosyjskie firmy paliwowe. Wprowadzone w listopadzie ograniczenia dotyczą między innymi firmy Łukoil. Przedsiębiorstwa, które nadal będą chciały utrzymywać współpracę z Łukoilem, będą automatycznie odcinane od rynku amerykańskiego. Takie rozwiązanie praktycznie zmusza rosyjskiego giganta do sprzedaży swoich aktywów za granicą. Nie będzie to jednak proste, bo to Amerykanie ostatecznie mają wskazać firmę, która odkupi te aktywa – podkreśla Michał Paszkowski.

Stany Zjednoczone i Białoruś prowadzą rozmowy dotyczące zwolnienia więźniów politycznych. W sumie na Białorusi jest ponad 1400 osób, które zostały uznane za zagrożenie dla reżimu i skazane na wieloletnie więzienie. Nie wiadomo dokładnie, ile osób może zostać zwolnionych, ale niewątpliwie jest to sygnał, że w relacjach Białorusi ze Stanami Zjednoczonymi widać pewne ocieplenie. Jak należy odczytywać bieżącą sytuację – wyjaśnia Krzysztof Fedorowicz.

Afera korupcyjna w otoczeniu prezydenta Ukrainy może mieć daleko idące konsekwencje. Narodowe Antykorupcyjne Biuro Ukrainy ujawniło, że w spółce Enerhoatom, która jest największym dostawcą energii, działała grupa przestępcza zmuszająca kontrahentów do płacenia łapówek o wartości milionów dolarów. Z ustaleń NABU wynika, że sięgały one 10-15 procent wartości całego kontraktu. Procederem miał kierować Tymur Mindicz, bliski współpracownik prezydenta Zełenskiego. Dodatkowo w śledztwie pojawiają się też politycy związani z obozem władzy. Jak afera wpłynie na sytuację wewnętrzną Ukrainy i międzynarodowe wsparcie dla tego państwa, walczącego o przetrwanie w wojnie z Rosją? Komentuje Jakub Olchowski.

Słowacja prowadzi konsekwentną politykę wobec Ukrainy. Z jednej strony rządzący w Bratysławie politycy krytykują Kijów za nieustępliwość wobec wysuwanych przez Rosję żądań terytorialnych, a z drugiej strony angażują się we wspólne projekty. Dotyczą one między innymi współpracy energetycznej, rozwoju połączeń kolejowych czy edukacji. Z czego wynika ta dwutorowość słowackiej polityki – wyjaśnia Łukasz Lewkowicz.

Rosja kontynuuje ataki na ukraińską infrastrukturę krytyczną. Bombardowane są m.in. elektrownie i elektrociepłownie. Agresor chce złamać ducha walki i oporu państwa ukraińskiego, jednak jego obrońcy – pomimo trudnej sytuacji – starają się minimalizować skutki tych ataków. Bieżące wydarzenia podsumowuje Andrzej Szabaciuk.

Po zwycięstwie w wyborach parlamentarnych partia ANO, z Andrejem Babišem na czele, próbuje stworzyć koalicję rządzącą. Brakuje jej 21 głosów, które mogą jej dać SPD Tomia Okamury, dysponujące 15 mandatami, oraz ugrupowanie Motoristé sobě z 13 mandatami. Czy jednak do tego dojdzie i czy są inne możliwości stworzenia stabilnego rządu? Wyjaśnia Szczepan Czarnecki.

Koalicja rządząca w Macedonii Północnej może wzmocnić swoją pozycję w kraju. Okazją będą zbliżające się wybory lokalne, w których to właśnie ugrupowania koalicyjne mają największe szanse. Niezwykle ciekawie będzie wyglądała rywalizacja w gminach zdominowanych przez ludność albańską – Kičevo, Brvenica i Čaška. W Kičevie najsilniejsze ugrupowanie koalicyjne VMRO-DPMNE liczy na przełamanie albańskiej dominacji – podkreśla Agata Domachowska.

Na przestrzeni ostatnich lat zauważalna jest radykalna zmiana w relacjach gruzińsko-ukraińskich. Wiąże się ona z polityką rządzącego w Gruzji ugrupowania Gruzińskie Marzenie, które wykorzystuje wojnę rosyjsko-ukraińską w polityce wewnętrznej. Gruzja nie chce wspierać Ukrainy kosztem pogorszenia swoich stosunków z Rosją. Jeszcze do niedawna, wbrew polityce gruzińskich elit rządzących, tamtejsze społeczeństwo masowo okazywało sympatię Ukrainie. Dzisiaj wygląda to nieco inaczej – zauważa Krzysztof Fedorowicz.

Partia Działania i Solidarności wygrywa wybory parlamentarne w Mołdawii i będzie rządzić samodzielnie. Wysoki wynik tego ugrupowania jest zaskakujący, przedwyborcze sondaże nie wskazywały na taką możliwość. Natomiast opozycyjny Patriotyczny Blok Wyborczy uzyskał około 24 procent głosów. Takie rozstrzygnięcie oznacza zachowanie przez Mołdawię prozachodniego kierunku rozwoju i dalsze poparcie dla walczącej z Rosją Ukrainy – podkreśla Piotr Oleksy.

Na kilka dni przed wyborami parlamentarnymi w Mołdawii doszło do zatrzymania ponad 70 osób. Zarzucono im współpracę z rosyjskim wywiadem, w tym planowanie zamieszek. Rządząca Mołdawią proeuropejska Partia Działania i Solidarności wskazuje na rosnące zagrożenie ze strony Rosji. Z przedwyborczych sondaży wynika jednak, że jest mało prawdopodobne, by PAS nadal rządziła samodzielnie. Ugrupowanie jest krytykowane za niewywiązanie się z przedwyborczych obietnic, dotyczących m.in. naprawy wymiaru sprawiedliwości. Znaczna część wyborców nie wskazuje, na kogo odda swój głos, nie ma też badań ukazujących preferencje wyborcze obywateli Mołdawii głosujących za granicą. W poprzednich wyborach to właśnie ta grupa zdecydowała o proeuropejskim kursie swojego państwa – podkreśla Piotr Oleksy.

Masowemu naruszeniu przestrzeni powietrznej Polski przez rosyjskie drony towarzyszyła szeroka dezinformacja w mediach społecznościowych. Tak właśnie wyglądają działania w ramach wojny hybrydowej – wskazują eksperci. Media zalała ogromna ilość fałszywych informacji, wskazujących na Ukrainę jako sprawcę lub też współsprawcę incydentów. Niestety, znaczna część odbiorców przyjmuje takie doniesienia bezkrytycznie, nie weryfikując źródeł. Jak zatem walczyć z dezinformacją? Odpowiada Jakub Olchowski.

W ostatnich tygodniach ukraińskie wojska przeprowadziły szereg udanych ataków na rosyjski sektor paliwowy. Celem nalotów były głównie rafinerie i bazy paliwowe. Działania ukraińskich sił zbrojnych spowodowały liczne trudności w dostawach paliw. Oficjalnie strona rosyjska nie informuje o tym, jakie straty zostały poniesione ani jak wpłyną one na eksport ropy. Jednak w niedługim czasie będzie to można ocenić – podkreśla Michał Paszkowski.

Kilkanaście rosyjskich dronów wleciało w nocy nad Polskę. To pierwszy przypadek naruszenia naszej przestrzeni powietrznej na taką skalę. Część dronów została zestrzelona, a jeden z nich spadł na budynek mieszkalny we wsi Wyryki koło Włodawy, powodując jego uszkodzenie. Minionej nocy Rosja przeprowadziła kolejne masowe naloty na Ukrainę i to właśnie niektóre z rosyjskich bezzałogowców dotarły do Polski. Trudno jednak mówić w tej sytuacji o przypadkowym wtargnięciu. Co ciekawe, rosyjskie drony naruszają przestrzeń powietrzną nie tylko Polski czy Litwy, ale także sojuszniczej Białorusi. W ciągu roku doszło tam do prawie tysiąca podobnych zdarzeń – podkreśla Krzysztof Fedorowicz.

Społeczeństwo ukraińskie jest coraz bardziej zmęczone wojną i gotowe na ustępstwa wobec Rosji. Jednak nie za każdą cenę. Taki wniosek można wysnuć, analizując badania socjologiczne ukazujące nastroje w ukraińskim społeczeństwie. Pojawiły się one zaraz po próbach rozmów pokojowych pomiędzy przywódcami USA i Rosji, a następnie USA, Ukrainy i niektórych państw Unii Europejskiej. Szczegóły przedstawia Hanna Bazhenova.

Zmiana władzy na Litwie. Premier Gintautas Paluckas podał się do dymisji, po tym jak dziennikarze ujawnili jego powiązania finansowe z firmami otrzymującymi wsparcie z publicznych funduszy krajowych i zagranicznych. Nie skończyło się tylko na zmianie premiera. Nowy kształt zyskała także koalicja rządząca, której nadal przewodzą socjaldemokraci. Stanowisko premiera objęła Inga Ruginienė. Zawirowania na litewskiej scenie politycznej wyjaśnia Aleksandra Kuczyńska-Zonik.

O przeszłości i przyszłości obwodu kaliningradzkiego dyskutowali eksperci podczas seminarium zorganizowanego w Instytucie Europy Środkowej. Punktem wyjścia była książka Miłosza J. Cordesa zatytułowana Collective Memory in Post-Soviet Kaliningrad Oblast. W jaki sposób obecni mieszkańcy tego obwodu odnoszą się do niemieckiego dziedzictwa? Jakie znaczenie ma obwód królewiecki w polityce bezpieczeństwa państw regionu? Na te i inne pytania odpowiadali Miłosz J. Cordes, Krzysztof Żęgota z UWM oraz Damian Szacawa z IEŚ.

W Waszyngtonie dobiegły końca negocjacje przywódców Stanów Zjednoczonych, Ukrainy i państw Unii Europejskiej dotyczące zakończenia wojny z Rosją. Po wcześniejszym spotkaniu Władimira Putina z Donaldem Trumpem Rosja podkreśliła swoje dotychczasowe żądania – w tym przejęcie całego Donbasu oraz nieprzyjmowanie Ukrainy do NATO. W Waszyngtonie skoncentrowano się na gwarancjach bezpieczeństwa dla Ukrainy oraz rozmawiano o dalszym wsparciu finansowym na rzecz wzmocnienia jej sił zbrojnych. Kolejnym krokiem ma być dopracowanie szczegółów ewentualnego porozumienia i spotkanie w składzie D. Trump, W. Putin, W. Zełenski. Negocjacje w Waszyngtonie ocenia Jakub Olchowski.

Negocjacje dotyczące Ukrainy pomiędzy Władimirem Putinem a Donaldem Trumpem, które odbyły się na Alasce, zostały bardzo pozytywnie ocenione przez obu polityków, ale zdecydowanie gorzej przez obserwatorów. Amerykański prezydent powitał rosyjskiego przywódcę na czerwonym dywanie i zaprosił do swojej limuzyny. Obaj nie szczędzili sobie komplementów. Przyjmowanie w taki sposób rosyjskiego prezydenta – oskarżonego o zbrodnie wojenne – przez przywódcę demokratycznego świata odebrano w państwach zachodnioeuropejskich z dużym zakłopotaniem. Jednak to nie Europa czy Ukraina ustala reguły gry – podsumowuje Andrzej Szabaciuk.

Koncert białoruskiego artysty Maksa Korża na stadionie narodowym w Warszawie wzbudził ogromne emocje. Starcia uczestników koncertu z ochroną czy wywieszenie flagi OUN-UPA spowodowały reakcje najwyższych władz państwowych. Dodatkowo po imprezie zapowiedziano deportację z Polski ponad 60 osób. Dlaczego koncertowi rosyjskojęzycznego artysty, który występuje w Polsce, Rosji czy Kazachstanie, towarzyszą tak duże emocje – wyjaśnia Jakub Olchowski.

Unia Europejska opracowuje strategię dla regionu Morza Czarnego. Mają się w niej znaleźć działania na rzecz bezpieczeństwa morskiego, w tym utworzenie specjalnego Centrum, pełniącego funkcję systemu wczesnego ostrzegania. Poza tym ma powstać Specjalna Agenda Łączności – program rozwijający sieci transportowe, energetyczne i cyfrowe – oraz być wzmacniana odporność społeczności nadbrzeżnych i tzw. „niebieska gospodarka”. Strategia może mieć wyjątkowe znaczenie nie tylko dla państw regionu Morza Czarnego, ale także dla państw położonych wokół Bałtyku – przekonują Spasimir Domaradzki i Piotr Oleksy w rozmowie z Marcinem Superczyńskim.