Podcasty

Zdecydowana większość państw bałkańskich popiera sankcje nakładane na Rosję za zaatakowanie Ukrainy. Wyjątkiem jest Serbia. Nie oznacza to jednak, że w innych państwach tego regionu nie ma środowisk wpisujących się w rosyjską retorykę. Mijający rok na Bałkanach, w kontekście wojny na Ukrainie, ocenia kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ dr hab. Konrad Pawłowski. [Aleksandar Vučić / Facebook]

Rok od rozpoczęcia rosyjskiego ataku na Ukrainę podsumowujemy politykę państw Grupy Wyszehradzkiej. Zauważamy tutaj duże różnice pomiędzy poszczególnymi państwami, a także zmianę nastrojów społecznych. O szczegółach mówi kierownik Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ dr Agata Tatarenko.[Zdj. Facebook Victora Orbána]

Pomimo dymisji rządu Natalii Gavrilițy prozachodnia polityka Mołdawii jest niezagrożona. Nowym premierem ma być Dorin Recean. Przyczyny dymisji to spadające poparcie dla partii rządzącej, zbyt wolne tempo reform oraz problemy z komunikacją pomiędzy rządem, parlamentem a społeczeństwem. O mołdawskiej polityce wewnętrznej i obawach wynikających z rosyjskich gróźb wobec Mołdawii mówi dr Piotr Oleksy z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Kandydat na premiera Dorin Recean, 10 lutego 2023 r. / Kancelaria Prezydenta Mołdawii]

Szwecja wciąż nie może znaleźć wspólnego języka z Turcją w sprawie zgody na członkostwo w NATO. Strona turecka domaga się, między innymi, wydania jej osób podejrzanych o terroryzm. Chodzi o kilkadziesiąt osób kurdyjskiego pochodzenia, które otrzymały w Szwecji azyl. Zdaniem władz w Sztokholmie, ich wydanie byłoby złamaniem prawa. Dodatkowo relacje pomiędzy państwami zostały zaostrzone po niedawnym demonstracyjnym spaleniu Koranu przez jednego z duńsko-szwedzkich polityków. Jakie są zatem możliwe wyjścia z obecnej sytuacji i co z członkostwem w NATO Finlandii? Odpowiedzi na te i inne pytania udzielają prof. Kazimierz Musiał z Uniwersytetu Gdańskiego i dr Damian Szacawa z IEŚ. [Zdj. Konferencja prasowa Recepa Tayyipa Erdogana i Ulfa Kristerssona w Ankarze, 8 listopada 2022 r. / Depo Photos/ABACA / Abaca Press / Forum]

Atakując Ukrainę i prowadząc niezwykle brutalne działania wobec ludności cywilnej, Rosja złamała szereg zapisów prawa międzynarodowego. W powszechnym odczuciu społecznym agresor pozostaje bezkarny, a sprawcy zbrodni nie przejmują się jakimikolwiek zarzutami. Jednak wiele wskazuje na to, że rosyjska agresja przyczyni się do szerokich zmian prawnych. Nie można zatem wykluczyć, że z czasem sprawcy zbrodni zostaną osądzeni i skazani, tak jak to miało miejsce w przypadku zbrodniarzy z dawnej Jugosławii. Obecny i możliwy w przyszłości stan prawny ocenia dr Tomasz Lachowski z Uniwersytetu Łódzkiego. [zdj. Prezydent Zełenski i premier Sunak / Londyn / 8 lutego 2023 r. źródło: ABACA / Abaca Press / Forum]

Choć minął prawie rok od rozpoczęcia pełnej agresji Rosji na Ukrainę, na razie nie widać możliwości szybkiego zakończenia wojny. Ukraina stawia zacięty opór przy wsparciu społeczności międzynarodowej. Rosja także jest zdeterminowana do prowadzenia dalszych działań ofensywnych. W obecnej sytuacji nie ma miejsca na rozmowy pokojowe, jednak kiedyś wojna musi się zakończyć. Jakie warunki powinny być spełnione, aby tak się stało? Na to i inne pytania odpowiada dr Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdj. Bruksela, 9.02.23, Szczyt Rady Europejskiej, n/z: Prezydent Ukrainy Volodymyr Zelenski / Aleksiej Witwicki / Forum]

Co dalej z działalnością Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego? Część duchownych, w tym także hierarchów, podjęła współpracę z rosyjskim agresorem na terenach okupowanych. Kilkudziesięciu oskarżono o przekazywanie rosyjskiej armii pozycji wojsk ukraińskich, szerzenie rosyjskiej propagandy czy też bezpośrednią pomoc agresorowi. Wykonanie w czasie nabożeństwa w kijowskiej Ławrze Peczerskiej prorosyjskiej pieśni spowodowało w końcu ostrą reakcję ukraińskich władz. Dokonano przeszukań budynków cerkiewnych i aresztowań. Rozpoczęto także prace nad przepisami, które mogą doprowadzić do likwidacji moskiewskiej prawosławnej struktury na Ukrainie. Na ile jest to możliwe i jakie może rodzić konsekwencje – wyjaśnia dr Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdj. Metropolita Kijowa i całej Ukrainy Onufry / Wikimedia]

Petr Pavel będzie nowym prezydentem Czech. W drugiej turze wyborów uzyskał ponad 58% głosów, a jego konkurent Andrej Babiš około 42%. W polityce wewnętrznej prezydenta Petra Pavla można się spodziewać dobrej współpracy z rządem, a w polityce zewnętrznej – dalszego wsparcia dla Ukrainy. Priorytety nowego prezydenta omawia Szczepan Czarnecki z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. [Zdj. Petr Pavel / Twitter / wieczór wyborczy]

Wynik narodowych konsultacji przeprowadzonych na Węgrzech wskazuje, że obywatele tego państwa są przeciwni sankcjom nakładanym na Rosję. Taką opinię wyraziło 97% z 1,4 mln osób, które wzięły udział w konsultacjach. Dodajmy, że na Węgrzech mieszka około 9,7 mln osób. Rząd Viktora Orbána nie chce dalszych sankcji, ponieważ jego zdaniem, odbijają się one niekorzystnie na państwie. Dodatkowo w węgierskich mediach nie ukazuje się prawdziwego oblicza rosyjskiej agresji na Ukrainę. Czym są narodowe konsultacje na Węgrzech i do czego mogą być wykorzystane – wyjaśnia dr Dominik Héjj z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. [Zdj. Krajowe listy konsultacyjne rządu w sprawie sankcji / László Végh/ Magyar Hang]

Niemcy wyrażają zgodę na przekazanie Ukrainie czołgów Leopard 2. Dzięki temu będą je mogły wysłać zainteresowane państwa, takie jak na przykład Polska. Dodatkowo Stany Zjednoczone przekażą 31 czołgów typu Abrams. To ważne wsparcie, jednak Ukraina potrzebuje znacznie więcej, między innymi systemów artyleryjskich czy nowoczesnych samolotów. O tym, jaki sprzęt i w jakiej ilości może trafić w najbliższym czasie na Wschód, mówi dr Jakub Olchowski, kierownik Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdj. Leopard 2A5 podczas pokazu dydaktyczno-bojowego /Bundeswehr Fotos/ Wikimedia]