Podcasty

Mija 30 lat od rozpadu ZSRR. 8 grudnia 1991 roku przywódcy Białorusi, Rosji i Ukrainy – Stanisław Szuszkiewicz, Borys Jelcyn i Leonid Krawczuk – podpisali porozumienia białowieskie, w wyniku których formalnie rozwiązano ZSRR i powołano Wspólnotę Niepodległych Państw. O przyczynach upadku tego światowego mocarstwa i znaczeniu tego faktu opowiada prof. Walenty Baluk, dyrektor Centrum Europy Wschodniej UMCS.

Dialog serbskich władz z opozycją rozwija się powoli i trudno przewidzieć, jakie przyniesie efekty. Opozycja zbojkotowała ostatnie wybory parlamentarne, co przyczyniło się do miażdżącego zwycięstwa ugrupowania SNS prezydenta Aleksandra Vučicia. Jednak brak opozycji w serbskim parlamencie jest wizerunkowym kłopotem dla władz. Toczące się rozmowy mają przekonać opozycję do udziału w najbliższych wyborach parlamentarnych i zagwarantować jej częściowy wpływ na publiczne media. Istotę sytuacji politycznej w Serbii wyjaśnia kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ dr hab. Konrad Pawłowski.

Liderka partii socjaldemokratycznej Magdalena Andersson drugi raz w ciągu ostatnich kilku dni została wybrana przez szwedzki parlament na stanowisko premiera. W ubiegłym tygodniu musiała podać się do dymisji, po tym jak koalicję rządową opuściła Partia Zielonych. Tym razem nowy gabinet będą tworzyć politycy tylko z jej ugrupowania. Magdalena Andersson jest zaangażowana w działalność polityczną od ponad 30 lat. Jest pierwszą kobietą, która pokieruje rządem w Szwecji. O wyzwaniach, jakie przed nią stoją, opowiada dr Damian Szacawa z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Vetëvendosje przegrywa wybory lokalne w Kosowie. Partia premiera Albina Kurtiego, która kilka miesięcy temu wygrała wybory parlamentarne z ponad 50-procentowym poparciem, teraz musi pogodzić się z porażką. Co obecny wynik oznacza dla premiera Albina Kurtiego i dla jego rządów na poziomie krajowym – wyjaśnia dr hab. Agata Domachowska z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Porażka w wyborach lokalnych rządzących w Macedonii Północnej socjaldemokratów nie wpłynie na zmianę koalicji rządowej. Po pierwszej turze wyborów premier Zoran Zaev złożył deklarację, że w przypadku przegranej w drugiej turze rząd poda się do dymisji. Socjaldemokraci przegrali wybory, jednak dotychczasowa koalicja rządowa przetrwała. Spowodowało to spore zamieszanie na macedońskiej scenie politycznej – ocenia dr hab. Agata Domachowska z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Jednostronny przekaz medialny dotyczący sytuacji na granicy z Białorusią umacnia pozycję Alaksandra Łukaszenki. Do takich wniosków dochodzą eksperci analizujący ostatnie publikacje na temat kryzysu migracyjnego, ukazujące się na Zachodzie. Łukaszenka zgodził się, by po białoruskiej stronie granicy pracowali dziennikarze z wiodących koncernów medialnych. I to daje mu spore możliwości manipulacji – ocenia kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Jakub Olchowski.

Siłowe próby przekroczenia przez migrantów granicy białorusko-polskiej grożą poważnymi konsekwencjami. W ostatnim czasie setki osób próbowały nielegalnie wkroczyć na terytorium Polski. Kryzys niestety się pogłębia i wszystko wskazuje na to, że ten stan szybko się nie zmieni. Alaksandr Łukaszenka wciąż sprowadza osoby z państw Bliskiego Wschodu i Afryki na terytorium Białorusi, aby destabilizować sytuację w regionie. Czego możemy się spodziewać w najbliższym czasie i jakie cele chce osiągnąć Łukaszenka – wyjaśnia dr Andrzej Szabaciuk z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Estonia będzie musiała zrezygnować z energii uzyskiwanej z łupków bitumicznych. To konsekwencja Europejskiego Zielonego Ładu, który ma przekształcić UE – do 2050 roku – w obszar neutralny klimatycznie. Problem polega na tym, że z łupków Estonia pokrywa 76 procent swojego zapotrzebowania na energię. W najbliższych latach państwo to będzie musiało zwiększyć import gazu oraz rozbudować odnawialne źródła energii. Niewątpliwie koszty rezygnacji z łupków i budowa nowych systemów energetycznych będą sporo kosztować – ocenia dr Michał Paszkowski z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Ugrupowanie Chorwaccy Suwereniści sprzeciwia się pomysłom wprowadzenia euro w Chorwacji. Jego członkowie wystąpili z inicjatywą przeprowadzenia referendum, w którym to mieszkańcy państwa mieliby się wypowiedzieć, czy chcą europejskiej waluty, czy też są za zachowaniem waluty narodowej. Wprowadzenia euro chce rząd premiera Andreja Plenkovicia i prezes Chorwackiego Banku Narodowego Borys Vujčić. Jakie są szanse nowej inicjatywy, kto na niej może zyskać politycznie, a kto stracić i co na ten temat sądzą sami Chorwaci – wyjaśnia dr Jan Muś z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

W ciągu ostatnich 10 lat zauważalny jest dynamiczny rozwój polsko-estońskich stosunków gospodarczych. Obroty towarowe pomiędzy tymi państwami wynoszą 1,5 miliarda euro i w ciągu minionej dekady wzrosły dwukrotnie. Z ubiegłorocznych danych dotyczących importu wynika, że Polska była 5 partnerem Estonii, wyprzedzając m.in. Litwę, Łotwę i Szwecję. Dalszemu rozwojowi wspólnych działań ma służyć powołana niedawno Polsko-Estońska Izba Gospodarcza. O przyszłości i przeszłości wspólnych działań opowiada analityk Zespołu Bałtyckiego IEŚ – Marlena Gołębiowska.