Podcasty

Rezygnacja z energetyki opartej na węglu jest sporym problemem dla państw naszego regionu. Konieczność zmniejszenia emisji dwutlenku węgla spowodowała zwrot w stronę odnawialnych źródeł energii i energii jądrowej. W 2019 roku w Polsce z węgla wytworzono prawie 74 procent energii. Do 2030 roku udział ten ma się zmniejszyć do około 56 procent. W podobnej sytuacji są Czechy i Bułgaria. Państwa te muszą się liczyć z poważnymi wydatkami w tym obszarze oraz z niemałymi kosztami społecznymi, związanymi ze zmianą struktury zatrudnienia – zauważa dr Michał Paszkowski z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Potwierdzenie prozachodnich aspiracji, system obrony powszechnej i głęboka reforma sił zbrojnych – to główne założenia Strategii Bezpieczeństwa Wojennego Ukrainy. Dokument został niedawno podpisany przez prezydenta Wołodymyra Zełenskiego i tym samym wszedł w życie. W ocenie specjalistów potwierdza on ukraińskie aspiracje związane z członkostwem w NATO i w Unii Europejskiej. Z jednej strony w strategii wskazuje się Federację Rosyjską jako państwo stwarzające największe zagrożenie, a z drugiej – po raz pierwszy definiuje się bezpieczeństwo nie tylko w kategorii problemu militarnego. Dokument pozytywnie ocenia kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Jakub Olchowski.

Rosyjska demonstracja siły przy granicy z Ukrainą wzbudza bardzo duże zaniepokojenie – nie tylko w Kijowie. Rosyjskie władze ściągnęły na tereny przygraniczne tysiące żołnierzy, a także ciężki sprzęt. Zdaniem większości obserwatorów, w ten sposób Rosja chce spowodować zmianę ukraińskiej polityki prowadzonej wobec środowisk prorosyjskich, Donbasu i Krymu. O obecnej sytuacji rozmawiali już telefonicznie prezydenci Stanów Zjednoczonych i Rosji. Co dalej – wyjaśnia starszy analityk Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Andrzej Szabaciuk.

Słoweńcy coraz mniejszym zaufaniem obdarzają premiera Janeza Janšę i rządzącą koalicję. Dodatkowo kolejni politycy opuszczają jej szeregi. Ma to związek ze sposobem prowadzenia polityki przez premiera, w tym przede wszystkim z poważnym konfliktem ze słoweńskimi mediami publicznymi. Wzorując się na byłym prezydencie USA Donaldzie Trumpie, Janez Janša zdecydował się na rozwinięcie komunikacji ze Słoweńcami za pomocą Twittera. Otrzymał nawet pseudonim „Marszałek Twitto”, co z kolei nawiązuje do byłego przywódcy Jugosławii, marszałka Josipa Broz Tito. Co czeka Słowenię w najbliższych miesiącach? Na to pytanie odpowiada dr Jan Muś z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Słowacy wysyłają rosyjską szczepionkę Sputnik V na badania na Węgry. Mają wątpliwości co do jej składu i jednocześnie twierdzą, że nie otrzymali od strony rosyjskiej odpowiedniej dokumentacji. To z kolei oburzyło stronę rosyjską, która zażądała zwrotu 200 tysięcy przesłanych na Słowację szczepionek. Umowę o ich dostarczenie podpisał wcześniej były już premier – Igor Matovič. Decyzja ta spowodowała poważny kryzys polityczny – podkreśla dr Łukasz Lewkowicz z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ.

Czy duet Vjosa Osmani i Albin Kurti uzdrowi sytuację w Kosowie? Na to pytanie starają się odpowiedzieć eksperci, oceniając niedawne wybory w tym państwie. Najpierw sukces odniosła partia Vetëvendosje, na której czele stoi Albin Kurti, a później na prezydenta wybrano Vjosę Osmani. Lista problemów, przed którymi od lat stoi Kosowo, jest długa. Uzdrowienie gospodarki, normalizacja relacji z Serbią czy w końcu integracja z Unią Europejską to tylko niektóre z najważniejszych. Czekamy na pierwsze decyzje i zapowiadaną konsekwencję w realizacji obietnic – podkreślają dr hab. Agata Domachowska i dr hab. Konrad Pawłowski z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Pandemia dynamizuje rozwój cyfryzacji w Europie Środkowej i Wschodniej. Niedawno jako przykład podawaliśmy Ukrainę, jednak w ujęciu ogólnoeuropejskim działania w tym kierunku najaktywniej prowadzą Niemcy i Czechy. Dlaczego? Ponieważ są to państwa z szeroko rozwiniętym przemysłem. Jak wygląda rewolucja 4.0 w naszej części Europy i co tak naprawdę oznacza – wyjaśnia Marlena Gołębiowska z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Nazwanie przez jednego przywódcę państwa drugiego przywódcy mordercą może  mieć bardzo negatywne konsekwencje. Skierowanie przez prezydenta Stanów Zjednoczonych takiego określenia pod adresem prezydenta Rosji rodzi niepokój o relacje między państwami, które posiadają największy na świecie arsenał atomowy. Jak będą się kształtować te relacje, gdzie są punkty wspólne, a gdzie będą się pojawiać coraz większe rozbieżności? Na te pytania odpowiada kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Jakub Olchowski. 

Albańscy politycy prześcigają się w pomysłach związanych z rozwojem gospodarczym i zatrzymaniem spadku populacji kraju. W kwietniu mają się odbyć wybory parlamentarne, w których największe szanse na zwycięstwo mają: Partia Demokratyczna i Partia Socjalistyczna. Albańczycy mają nadzieję na zdynamizowanie rozmów dotyczących przystąpienia do Unii Europejskiej, dzięki czemu w państwie przyspieszyłby rozwój gospodarczy. Pozwoliłoby to, między innymi, na ograniczenie emigracji zarobkowej. Obecnie poza granicami Albanii przebywa prawie 40 procent obywateli tego państwa – informuje starszy analityk w Zespole Bałkańskim IEŚ dr hab. Agata Domachowska.

Pandemia COVID-19 nie spowodowała opóźnień w rozwoju projektów energetycznych, które mają na celu uniezależnienie się od Rosji. Trwają prace nad rozbudową infrastruktury w Świnoujściu oraz nad gazociągiem Baltic Pipe. Wszelkie prognozy oraz plany przedsiębiorstw energetycznych przewidują dalszy wzrost zapotrzebowania na gaz ziemny w Polsce. Podobne przedsięwzięcia rozwijają także inne państwa regionu, jednak w niektórych z nich pojawiają się problemy z finansowaniem projektów. Dlaczego tak się dzieje – wyjaśnia dr Michał Paszkowski z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.