Podcasty

Mija 100 lat od zawarcia traktatu z Trianon, na mocy którego Węgry utraciły około 2/3 swojego terytorium i 63 procent ludności. Był to skutek porażki państwa austro-węgierskiego w I wojnie światowej. Największą część utraconego terytorium – czyli Siedmiogród – przyłączono do Rumunii. Z kolei dzisiejsza Słowacja, określana jako północne Węgry, weszła w skład Czechosłowacji. Dla Węgrów 4 czerwca 1920 roku jest jedną z najboleśniejszych kart w ich historii. W znacznej mierze determinuje to politykę zagraniczną tego państwa – podkreśla dr Dominik Héjj, starszy analityk w Zespole Wyszehradzkim IEŚ.

Projekt autonomii Seklerszczyzny spowodował wzrost napięcia w relacjach węgiersko-rumuńskich. Region ten, leżący w Siedmiogrodzie, jest zamieszkany przez ludność o tożsamości węgierskiej, która domaga się większej samodzielności. Znajduje ona wsparcie w Budapeszcie i jednocześnie nie ma poparcia w Bukareszcie. Zdecydowana większość rumuńskich senatorów odrzuciła przedstawiony projekt. Został on także mocno skrytykowany przez prezydenta Rumunii Klausa Iohannisa – zauważa kierownik Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ dr Agata Tatarenko.

Z pozoru błahy spór o interpretację historii i tożsamości może utrudnić integrację Macedonii Północnej z Unią Europejską. Przez lata państwo to nie mogło przystąpić do NATO z powodu sporu o swoją nazwę z Grecją. Tym razem Bułgaria ma poważne zastrzeżenia co do macedońskiego punktu widzenia dotyczącego m.in. tożsamości bohaterów narodowych. Dialog historyczny przerodził się w spór polityczny – podkreśla dr Jan Muś, starszy analityk w Zespole Bałkańskim IEŚ.

Pandemia wirusa COVID-19 wpływa na zmiany własnościowe w gospodarce. Coraz więcej przedsiębiorstw jest wspieranych przez państwa lub też przez nie przejmowanych. Ma to uchronić je przed upadkiem i jednocześnie pomóc w przetrwaniu kryzysu. Widać to bardzo wyraźnie na przykładzie linii lotniczych, które szczególnie ucierpiały w ostatnich miesiącach. Więcej na ten temat w rozmowie z Marleną Gołębiowską z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Rok temu urząd prezydenta Ukrainy objął Wołodymyr Zełenski. Ten popularny aktor i satyryk wszedł do polityki przebojowo, pokonując w drugiej turze wyborów dotychczasowego prezydenta Petra Poroszenkę. Zdobył aż 73 procent głosów wyborców. Zapowiadał głębokie zmiany dotyczące funkcjonowania państwa oraz zakończenie konfliktu na wschodzie Ukrainy. Co mu się udało, a co nie – oceniają zastępca dyrektora IEŚ ds. badawczo-analitycznych dr hab. Tomasz Stępniewski oraz dr Piotr Andrusieczko, dziennikarz, korespondent z Ukrainy.

Po wielu latach uchwalono na Ukrainie ustawę o obrocie ziemią. Przez długi czas dominujące siły polityczne przekonywały, że umożliwienie obrotu ziemią spowoduje przejęcie jej przez wielki kapitał i spekulantów. Uchwalenie ustawy było jednym z warunków otrzymania przez Ukrainę międzynarodowej pomocy finansowej na rozwój kraju. Ustawa jest niewątpliwie rozwiązaniem ważnym i kompromisowym – podkreśla dr Hanna Bazhenova, starszy analityk w Zespole Europy Środkowej IEŚ.

Polityka historyczna Rosji jest poważnym wyzwaniem dla państw naszego regionu. Rosja, wykorzystując swoje bardzo duże możliwości oddziaływania i ogromne zasoby archiwalne, dokonuje manipulacji i przekłamań. Dodatkowo żąda wyjątkowego traktowania oraz wdzięczności za postępowanie Związku Sowieckiego w czasie II wojny światowej i nie godzi się z postrzeganiem go jako agresora i okupanta. W ostatnim czasie widzimy kolejne przykłady przeinaczania faktów, służące uzyskaniu określonych efektów politycznych – zauważa starszy analityk w Zespole Europy Wschodniej IEŚ dr Andrzej Szabaciuk.

Pandemia COVID-19 radykalnie wpłynęła na chorwacką prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Założenia zaprezentowane kilka miesięcy temu musiały zostać radykalnie zmodyfikowane, łącznie ze szczytem Unii Europejskiej i państw Bałkanów Zachodnich w Zagrzebiu. Plusy i minusy obecnej prezydencji zebrał dr Jan Muś, starszy analityk w Zespole Bałkańskim IEŚ.

Szczyt Unii Europejskiej i państw Bałkanów Zachodnich zakończył się bez przełomowych decyzji. Można jednak mówić o pewnym sukcesie. Jak się wydaje, Unia otwiera drzwi dla nowych członków, ale to w dużej mierze od ich determinacji zależy końcowy sukces.
Unijni politycy podkreślali ponadto, że to wspólnota udzieliła tym państwom największego wsparcia w dobie pandemii. Miało to uświadomić opinii publicznej, zwłaszcza w Serbii, że to Unia, a nie Chiny, jest najbardziej zaangażowana w regionie. Takie wnioski przedstawia dr Agata Domachowska, starszy analityk w Zespole Bałkańskim IEŚ.

Czy kryzys związany z pandemią COVID-19 wpłynie na zmiany w funkcjonowaniu organizacji międzynarodowych? W dobie kryzysu nierzadko są one krytykowane za opieszałość, niską skuteczność lub błędy decyzyjne. Takie zarzuty kierowano między innymi pod adresem Światowej Organizacji Zdrowia. Zmiany powinny nastąpić, ale o ich zakresie zdecydują państwa narodowe. I tu pojawia się wiele niewiadomych – zauważa kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Jakub Olchowski.