Problemy węgierskiego budżetu

Pomimo przekroczenia przez dług publiczny poziomu trzech czwartych PKB Węgier, dwie główne partie polityczne prześcigają się w obietnicach obniżenia podatków. Rządząca koalicja zapowiada podwojenie kwoty wolnej od podatku dla rodzin, zwolnienie z podatku dochodowego dla matek z co najmniej dwójką dzieci oraz finansowany przez państwo preferencyjny, 3-procentowy kredyt hipoteczny dla kupujących pierwsze mieszkanie lub dom. Z kolei opozycyjna partia Szacunek i Wolność (Tisztelet és Szabadság, TISZA) obiecuje selektywną obniżkę podatku VAT i zmniejszenie z 15% do 9% podatku PIT. Celem obu ugrupowań jest pozyskanie młodych wyborców oraz mobilizacja dotychczasowych zwolenników przed planowanymi najprawdopodobniej na kwiecień 2026 r. wyborami parlamentarnymi.

Sytuacja społeczno-gospodarcza. Dług publiczny na koniec czerwca 2025 r. osiągnął 76% PKB. Przyczyną jest wysoki poziom deficytu bieżącego oraz spadek PKB w pierwszej połowie roku o 0,1%^[1]. Z kolei wyższa niż w UE inflacja (4,3% Węgry, 2,4% średnia unijna)^[2] powoduje niezadowolenie społeczne, przede wszystkim z powodu wysokich cen żywności. Według sondażu Publicus Intézet dla dziennika „Népszava” dwie trzecie Węgrów jest niezadowolonych z sytuacji w kraju. Od lata 2022 r. odsetek ten utrzymuje się w przedziale 62-72%^[3]. Według danych Eurostatu 20,2% osób jest natomiast zagrożonych wykluczeniem społecznym, a na pełnowartościowy posiłek w 2024 r. nie mogło sobie codziennie pozwolić 37,3%^[4]. Nastroje społeczne mają odzwierciedlenie w sondażach poparcia opinii publicznej^[5]. Według badań IDEA Intézet przewaga ugrupowania TISZA nad koalicją Fidesz-KDNP wśród ogółu wyborców zmniejszyła się z 9 pp. do 4 pp.^[6] Również według sondażu Republikon Intézet ta różnica wynosi 4 pp.^[7] Z kolei z badań Iránytű Intézet wynika, że wśród wyborców w wieku 18-29 lat TISZA wyprzedza Fidesz-KDNP o 35 pp., natomiast pośród respondentów w przedziale 30-39 lat – o 23 pp. Wśród emerytów koalicja rządowa może liczyć na 47% poparcia, a TISZA na 18%^[8].

Kredyt mieszkaniowy i obniżki podatków. Świadomość trudności w dotarciu do młodego pokolenia Węgrów znajduje swój wyraz w działaniach komunikacyjnych i wizerunkowych koalicji Fidesz-KDNP, takich jak np. dwie zagraniczne podróże premiera z żoną, zrealizowane rejsowymi samolotami niskokosztowych przewoźników, czy też uruchomienie od 1 września preferencyjnego, dofinansowanego przez budżet państwa programu hipotecznego „Dom na start” (Otthon Start), skierowanego przede wszystkim do młodych ludzi kupujących pierwsze mieszkanie lub dom. Już sama zapowiedź wprowadzenia preferencyjnego kredytu mieszkaniowego podniosła jednak nie tylko popyt, ale i ceny na rynku nieruchomości. Wymagany do udziału w Otthon Start wkład własny, dla wielu młodych ludzi na Węgrzech pozostaje trudny do osiągnięcia. Wyrazem postawy części młodzieży jest skandowanie podczas tegorocznych letnich festiwali muzycznych sloganu: „Brudny Fidesz” („Mocskos Fidesz”), co stanowi wymowny komentarz do ujawnianych medialnych informacji, m.in. dotyczących luksusowej, dawnej posiadłości Habsburgów będącej obecnie oficjalnie własnością ojca Viktora Orbána. W przestrzeni medialnej pojawiają się również informacje o nowatorskich inicjatywach w strategii przedwyborczej Fidesz-KDNP dla pozyskania młodych wyborców, wśród których dominuje TISZA. Chodzi m.in. o pomysł organizowania na koncertach muzycznych grup skandujących „ria-ria Hungária”, które stanowiłyby przeciwwagę dla skandujących hasło „Mocskos Fidesz”, darmową dystrybucję zegarków typu smartwatch, aby dotrzeć do młodych wyborców z przekazem wyborczym, czy uruchomienie przez premiera bezpośredniego chatu^[9]. Niezależny portal informacyjny telex.hu donosi także o próbach zakupu popularnych profili na platformach społecznościowych w celu przejęcia ich zasięgów społecznych^[10].

Z kolei w celu mobilizacji dotychczasowej bazy wyborczej, którą tworzą przede wszystkim kobiety, osoby starsze, mieszkańcy wsi i małych miejscowości oraz osoby o niskich dochodach, od początku października 2025 r. i stycznia 2026 r. zaplanowano m.in., oprócz znacznego zwiększenia kwoty ulgi rodzinnej, poszerzenie kręgu osób uprawnionych do zwolnienia z podatku PIT, zwiększenie środków na program pomocy dla wsi (Magyar Falu Program), utrzymanie do końca listopada zamrożenia marż na podstawowe produkty żywnościowe oraz wprowadzenie od września 2025 r. bonów żywnościowych dla emerytów, o wartości 30 tys. forintów^[11].

Program św. Stefana. W odpowiedzi na oskarżenia ze strony koalicji Fidesz-KDNP o zamiar podwyższenia podatków po ewentualnej wygranej w wyborach parlamentarnych w 2026 r., lider TISZA ogłosił program podatkowy ugrupowania^[12]. Partia zapowiada obniżenie stawki VAT na warzywa, owoce oraz drewno opałowe, zmniejszenie stawki PIT z 15% do 9% dla 2 mln podatników o minimalnym wynagrodzeniu oraz wprowadzenie 1% podatku od aktywów przekraczających 5 mld forintów, co ma zrekompensować utracone dochody z tytułu ulgi podatkowej^[13]. Z kolei podczas organizowanych przez TISZA obchodów święta narodowego 20 sierpnia, Péter Magyar zaprezentował program wyborczy, który określił mianem Programu św. Stefana. Partia zapowiada zatrzymanie depopulacji, zapewnienie wzrostu oczekiwanej długości życia do co najmniej 80 lat do 2035 r. oraz powstrzymanie do 2030 r. masowej emigracji poprzez program „Twoja Ojczyzna Czeka!”, który ma zwiększyć liczbę reemigrantów o 200 tys. osób w ciągu 8 lat. Poza tym TISZA obiecuje do 2035 r. w każdym regionie nowoczesny szpital, do 2030 r. znaczną redukcję zanieczyszczeń powietrza oraz dotacje dla wsi. Z kolei do 2040 r. udział energii odnawialnej w miksie energetycznym ma być podwojony, a do 2035 r. uzależnienie od rosyjskiej energii wyeliminowane. Brak jednak dokładnej informacji, w jaki sposób propozycje partii TISZA mają być sfinansowane.

Komentarz. Rosnące niezadowolenie wyborców stanowi jedno z największych wyzwań politycznych dla Fidesz-KDNP przez wyborami parlamentarnymi w 2026 r. Według badań Publicus Intézet odsetek niezadowolonych wynosi 96% wśród wyborców TISZA, 81% wśród wyborców opozycji, 69% wśród wyborców niezdecydowanych i 12% wśród wyborców Fidesz-KDNP^[14]. Zmiany w strategii prekampanii wyborczej w postaci nowych form komunikowania i zapowiadanych zwiększonych transferów socjalnych, zahamowały nieznacznie spadki sondażowe wśród niektórych grup wyborców. Nie wiadomo jednak, jak koalicja rządowa zamierza sfinansować swoje obietnice ulg podatkowych, w tym zapowiadaną 1-procentową obniżkę składki na ubezpieczenie społeczne dla pracodawców oraz odroczenie podwyżki akcyzy na paliwa o wskaźnik inflacji 4,3%. Obniżenie poziomu relacji zadłużenia do PKB może być z kolei częściowo redukowane przez odkupienie od Węgierskiego Banku Narodowego (Magyar Nemzet Bank) obligacji rządowych przez Ministerstwo Gospodarki Narodowej, jak to miało miejsce w grudniu 2024 r., co spowodowało techniczną redukcję długu o ok. 1,58% PKB. Bez względu na wynik przyszłorocznych wyborów parlamentarnych nie można wykluczyć znacznej korekty budżetu, która zapewni skarbowi państwa większe dochody kosztem zwiększonych obciążeń dla obywateli. W uchwalonym 17 czerwca 2025 r. budżecie na wyborczy rok 2026 przewiduje się deficyt na poziomie 3,7% PKB, wzrost PKB o 4,1%, a inflację w granicach 3,6%. Relację długu publicznego do PKB zaplanowano na poziomie 72,3%. Tymczasem już w momencie uchwalenia ustawy osiągnięcie kluczowych wskaźników, poza 13-procentowym wzrostem płacy minimalnej, jawiło się jako problematyczne. Agencja ratingowa S&P w kwietniu 2025 r. przyznała Węgrom negatywną perspektywę ratingu BBB. Ewentualna kolejna taka obniżka oznaczać będzie uznanie Węgier za państwo nieinwestycyjne, co z kolei pociąga za sobą znaczne zwiększenie kosztów pożyczek.

^[1] Zob. https://www.ksh.hu/a/gdp/gdp2506.html [02.09.2025].

^[2] Zob. https://bankmonitor.hu/inflacio/ [02.09.2025].

^[3] Zob. https://publicus.hu/blog/partok-tamogatottsaga-2025-augusztus/ [02.09.2025].

^[4] Zob. https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20250828-1 [02.09.2025].

^[5] Według sierpniowego sondażu 21 Kutatóközpont dla 24.hu, 39% ankietowanych chce, aby Péter Magyar pełnił ważną funkcję polityczną. Opozycyjny poseł Ákos Hadházy zajmuje drugie miejsce – z wynikiem 34%. Na trzecim miejscu znajduje się premier z popularnością na poziomie 30% – zob. https://24.hu/belfold/2025/09/04/politikusok-nepszerusege-magyar-peter-orban-viktor-hadhazy-akos-karacsony-gergely-sulyok-tamas-21-kutatokozpont/ [04.09.2025]. Według Medián w całej populacji poparcie dla TISZA to 37%, a dla Fideszu – 30%. Z kolei według 21 Kutatóközpont TISZA ma 34% poparcia, a Fidesz 26% – por. https://telex.hu/belfold/2025/09/10/median-kozvelemeny-kutatas-partpreferencia-fidesz-tisza-part [10.09.2025].

^[6] Zob. https://www.facebook.com/ideaintezet/posts/n%C5%91tt-a-fidesz-kdnp-t%C3%A1mogatotts%C3%A1ga-k%C3%B6zel%C3%ADtett-a-tisza-p%C3%A1rt%C3%A9hoz-egy-augusztusi-v%C3%A1l/1074752634739382/ [04.09.2025].

^[7] Zob. https://republikon.hu/media/165048/Havi-kutatas_202508_Ri_HU.pdf [04.09.2025].

^[8] Zob. https://iranytuintezet.hu/kutatas/az-egyes-partok-szavazotaboranak-szociodemografiai-osszetetele-2024-25-tel/ [04.09.2025].

^[9] Zob. https://m.me/orbanviktor [04.09.2025].

^[10] Zob. https://telex.hu/belfold/2025/08/23/instagram-propaganda-fidesz-tisza-memoldal-felvasarlas [04.09.2025].

^[11] Dystrybucją bonów do połowy października 2025 r. zajmie się węgierska poczta, a będzie je można wykorzystać wyłącznie na zakup żywności do końca roku.

^[12] TISZA uruchomiła stronę internetową: https://szja9.hu/, na której można sprawdzić, ile podatnik zaoszczędzi na propozycji obniżenia PIT.

^[13] Podatek majątkowy miałby objąć wszystkie aktywa, w tym ruchomości o dużej wartości, nieruchomości, aktywa korporacyjne i aktywa zagraniczne. Nie będzie możliwości uniknięcia podatku poprzez przepisanie majątku na małżonka lub dzieci, a rokrocznie składane oświadczenie majątkowe ma być weryfikowane przez administrację skarbową.

^[14] Zob. https://publicus.hu/blog/partok-tamogatottsaga-2025-augusztus/ [04.09.2025].