The referendum as an institution in the Black Sea Region: Does it signal the rise or collapse of democracy?

ORCID: Małgorzata Podolak: 0000-0002-6250-4170

ORCID: Małgorzata Podolak: 0000-0002-6250-4170

Strony: 161-185

Wydanie: Lublin 2019

DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2019.4.8

Sposób cytowania: M. Podolak, The referendum as an institution in the Black Sea Region: Does it signal the rise or collapse of democracy?, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 17 (2019), z. 4, s. 161-185, DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2019.4.8.

Słowa kluczowe: , , , ,

Keywords: , , , ,

Abstrakt: Views on the institution of direct democracy have changed during the period of democratic transition. The various advantages and positive effects of direct democracy have been confirmed by the practice of some democratic countries. Its educational and political activation value for society was also noted, without which civil society cannot form. The referendum is especially treated as the purest form of correlation between the views of society and the decisions of its representatives. In a situation where two representative bodies are present – the parliament and the president – a referendum is considered a means of resolving disputes between them in important state affairs. The referendum is nowadays becoming more than just a binding or consultative opinion on a legislative act, especially a constitution. First and foremost, it is important to see the extension of the type and scope of issues that are subject to direct voting. Apart from the traditional, i.e., constitutional changes, polarising issues that raise considerable emotion have become the subject of referenda. Problems of this type include, in particular, moral issues, membership in international organisations, and so-called ‘New Policy’. This article presents the role and importance of the referendum as an institution shaping the democratic systems of the Black Sea Region.

Bibliografia:

Albi A., Referenda w sprawach członkostwa w UE w krajach Europy Środ- kowej i Wschodniej: konsekwencje dla unijnej procedury zmian traktato- wych, „Zeszyty Natolińskie” 2004, no. 1, http://www.natolin.edu.pl/index. html [07.10.2018].

Baluk W., Demokracja bezpośrednia na Ukrainie w okresie transformacji, [in:] M. Marczewska-Rytko (ed.), Stan i perspektywy demokracji bezpo- średniej we współczesnym świecie, Lublin 2011.

Baluk W., Rywalizacja wyborcza w państwach Europy Wschodniej. Zarys problemu, [in:] A. Stępień-Kuczyńska, M. Słowikowski (eds), Na gruzach imperium… W stronę nowego ładu międzynarodowego i społeczno-poli- tycznego w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, Łódź 2012.

Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw de- mokratycznych, Kraków 2004.

Bokszczanin I., Instytucja referendum ratyfikacyjnego w procesie integracji w Europie, [in:] T. Mołdawa, K.A. Wojtaszczyk, A. Szymański (eds), Wy- miar społeczny członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Warszawa 2003.

Bouissou M., La pratique référendaire en France, „Revue Internationale de Droit Comparé” 1976, no. 2.

Bradly H.E., Kaplan C.S., Eastern Europe and Former Soviet Union, [in:] D. But- ler, A. Ranney (eds), Referendums around the World. Growing Use of Di- rect Democracy, Washington 1994.

Bulgaria’s electronic voting referendum falls short, The Sofia Globe, 25.10.2015, https://sofiaglobe.com/2015/10/25/bulgarias-electronic-voting-referen- dum-falls-short/ [21.11.2018].

Cage S., Ilie L., Romania president accuses government of power grab, Reu- ters, 05.07.2012, https://www.reuters.com/article/uk-romania-politics- -idUKBRE86413W20120705 [12.10.2018].

Chudziak M., Referendum w sprawie zmiany konstytucji w Turcji, Ana- lizy OSW, 18.04.2017, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/anali- zy/2017-04-18/referendum-w-sprawie-zmiany-konstytucji-w-turcji [12.10.2018].

Culic I., Romania, [in:] A. Auer, A. Bützer (eds), Direct democracy: The Eastern and Central Experience, Sydney 2001.

Czajowski A., Demokratyzacja Rosji w latach 1987-1999, Wrocław 2001. Czeszejko-Sochacki Z., Prawo parlamentarne w Polsce, Warszawa 1997.
de Waele J.M., From membership referendums to European elections, [in:] J.M. de Waele (ed.), European Union accession referendums, Brussels 2005. Dziemidok-Olszewska B., Instytucja Prezydenta w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2003.

Hartwig M., Die Legitimation des Staates durch Verfassungsrezeption in Mittel- und Osteuropa, „Zeitschrift für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht” 1999, vol. 59.

In historic vote, Bulgarian voters back new nuclear plant, Euractiv, 28.01.2013, https://www.euractiv.com/section/elections/news/in-historic-vote-bulga- rian-voters-back-new-nuclear-plant/ Accessed [12.10.2018].

Jabłoński M., Referendum de lege lata i de lege ferenda, „Przegląd Prawa i Administracji” 1997, vol. XXXIX.

Jabłoński M., Referendum ogólnokrajowe w polskim prawie konstytucyjnym, Wrocław 2001.

Jabłoński M., Referendum ogólnokrajowe. Wybrane zagadnienia, „Palestra” 2003, no. 5/6.

Karwulski J., Wybory parlamentarne i prezydenckie u wschodnich sąsiadów w latach 1992-1995 (Litwa, Rosja, Ukraina, Białoruś), Poznań 1995.

Kowalak T., Eseje o demokracji, Białystok 2004.

Kowalski J.S., Konstytucja Federacji Rosyjskiej a rosyjska i europejska tradycja konstytucyjna, Warszawa – Poznań 2009.

Kulig A., Naleziński B., Referendum w systemie ustrojowym Polski, „Przegląd Sejmowy” 1996, no. 5.

Kużelewska E., Bartnicki A.R., Referendum in Poland and Russia. Comparative analysis attempt, „The International Affairs Review” 2008, no. 1/2.

Macias A., A detailed look at how Russia annexed Crimea, Business Insider, 24.03.2015, https://www.businessinsider.com/how-russia-took-crimea-2015-3?IR=T [15.10.2018].

Malinowski A., Społeczne uwarunkowania referendum, [in:] M.T. Staszewski, D. Waniek (eds), Referendum w Polsce i w Europie Wschodniej, Warszawa 1996.

Marciniak W., Rozgrabione imperium. Upadek Związku Sowieckiego i powstanie Federacji Rosyjskiej, Kraków 2004.

Marczewska-Rytko M., Demokracja bezpośrednia w teorii i praktyce politycznej, Lublin 2002.

Musiał-Karg M., Instytucje demokracji bezpośredniej w procesie integracji europejskiej, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2012, no. 6.

Musiał-Karg M., Referenda w państwach europejskich, Toruń 2008. Naisbitt J., Megatrends. Ten New Directions Transforming Our Lives, London 1984.

Olejniczak-Szałowska E., Referendum lokalne w świetle ustawodawstwa polskiego, Warszawa 2002.

Olszański T.A, Trud niepodległości. Ukraina na przełomie tysiącleci, Kraków 2003.

Olszański T.A., Sarna A., Wierzbowska-Miazga A., Konsekwencje aneksji Krymu, Analizy OSW, 19.03.2014, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2014-03-19/konsekwencje-aneksji-krymu [27.10.2018].

Podolak M., Instytucja referendum w wybranych państwach Europy Środkowej i Wschodniej (1989-2012), Lublin 2014.

Prezydent Kuczma rozpisał referendum, „Tydzień na Wschodzie” 2000, no. 3 (107).

Puchalska B., Limits to Democratic Constitutionalism in Central and Eastern Europe, Farnham 2011.

Q&A, Bulgaria’s nuclear energy referendum, BBC, 25.01.2013, https://www. bbc.com/news/world-europe-21202176 [22.10.2018].

Q&A, Turkey’s constitutional referendum, BBC, 12.09.2010, https://www.bbc. com/news/world-europe-11228955 [30.10.2018].

Referendum konstytucyjne na Ukrainie, „Tydzień na Wschodzie” 2000, no. 16-17 (180-181).

Reilly S., Design, Meaning and Choice indirect Democracy. The Influences of Petitioners and Voters, Farnham – Burlington 2010.

Romania. Country Study Guide, V. 1 Strategic Information and Developments, Washington 2013.

Romanian president faces impeachment poll, Euractiv, 25.04.2007, https:// www.euractiv.com/section/enlargement/news/romanian-president-faces- -impeachment-poll/798698/ [22.10.2018].

Rousseau J.J., Umowa społeczna, A. Peretiatkowicz (tr.), Kęty 2002. Security Council Fails to Adopt Text Urging Member States Not to Recogni- ze Planned 16 March Referendum in Ukraine’s Crimea Region, Security Council, 15.03.2014, https://www.un.org/press/en/2014/sc11319.doc.htm [15.10.2018].

Sokolewicz W., Nowa rola konstytucji w postsocjalistycznych państwach Europy, „Państwo i Prawo” 2000, no. 10.

Steiner J., Demokracje europejskie, Rzeszów 1993.

Stelmach A., Wybory parlamentarne w Rosji (12 grudnia 1993), [in:] S. Zyborowicz (ed.), Polska i państwa sąsiedzkie. Wybory parlamentarne i prezydenckie 1993-1995, Poznań 1997.

Stoychev S.P., The 2015 referendum in Bulgaria, ResearchGate, 01.12.2015, https://www.researchgate.net/publication/304806749_The_2015_Referendum_in_Bulgaria [15.10.2018].

Stoychev S.P., The 2016 referendum in Bulgaria, CEU, 2017, https://political-science.ceu.edu/sites/politicalscience.ceu.hu/files/attachment/basicpage/1096/stoychostoychev.pdf [15.10.2018].

Traian Basescu: Romanian impeachment vote ruled invalid, BBC, 21.08.2012, https://www.bbc.com/news/world-europe-19332259 [15.10.2018].

Większość obywateli Ukrainy zamierza wziąć udział w referendum, „Tydzień na Wschodzie” 2000, no. 15 (179).

Zawadzka B., Konsultacje społeczne i referendum w systemie politycznym PRL, „Studia Prawnicze” 1989, vol. 2/3.

Zieliński E., Proces odrodzenia narodowego i państwowego republik, [in:] E. Zieliński (ed.), Przeobrażenia ustrojowe w państwach byłego ZSRR, Warszawa 1992.

Zieliński E., Referendum w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, [in:] M.T. Staszewski (ed.), Referendum konstytucyjne w Polsce, Warszawa 1997.

Zieliński E., Referendum w Rosji, [in:] E. Zieliński, I. Bokszczanin, J. Zieliński, Referendum w państwach Europy, Warszawa 2003.

Zieliński E., Referendum w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej, [in:] T. Mołdawa, K.A. Wojtaszczyk, A. Szymański (eds), Wymiar społeczny członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Warszawa 2003.

Zieliński E., System konstytucyjny Federacji Rosyjskiej, [in:] J. Adamow- ski, A. Skrzypek (eds), Federacja Rosyjska 1991-2001, Warszawa 2002. Zieliński J., Referendum i demokracja reprezentacyjna na Łotwie, [in:] J. Dobkowski (ed.), Problemy współczesnego ustrojoznawstwa. Księga jubileuszowa prof. B. Jastrzębskiego, Olsztyn 2007.

Słowa kluczowe: , , , ,