Relacje Polskiej Partii Robotniczej, Gwardii Ludowej/Armii Ludowej z partyzantką radziecką w latach 1942-1945

Relation of the Polish Workers’ Party, People’s Guard/Army of the People’s Army with Soviet Partisans in the Years 1942-1945

Abstrakt: The Polish Workers’ Party and its armed formations: the People’s Guard and then the People’s Army were tools for implementing Joseph Stalin’s policy towards Polish lands under German occupation. One of the party’s goals was sabotage and intelligence activity within the “silent front” behind the German lines, which was to relieve the Red Army fighting against the Third Reich’s troops. The organization and its troops were not the only ones that operated in the General Government. The Soviet partisans who operated in the same area and carried out similar tasks against the Germans also played an important role. It was accompanied by numerous, less well-organized groups of former prisoners of war from Stalin’s army, whose activities were taking a toll on the Polish communists. Cooperation between the “allies” was not working as intended. The article shows how far from the vision of party theorists was the image of cooperation between PPRs and Soviet partisans. It is also important to analyze the attitude of Polish commanders, who, bearing in mind the importance of the “alliance with the Soviet Union”, had to face the consequences of the unconventional behaviour of Soviet comrades in arms.

Bibliografia:

Źródła publikowane:
Gomułka W., Pamiętniki, red. A. Werblan, t. 2, Warszawa 1994.
Prasa:
„Trybuna Wolności” 1943, nr 31
„Gwardzista” 1942, nr 7.
Archiwalia:
Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
1314 Polska Partia Robotnicza. Komitet Centralny i obwody
AAN, PPR KC i obwody, 190/I-4
AAN, PPR KC i obwody, 190/XII-11
1315 Gwardia Ludowa
AAN, GL, 191/XXI-5
AAN, GL, 191/XXII-2
AAN, GL, 191/XXII-5
AAN, GL, 191/XXII-7
AAN, GL, 191/XXIII-3
AAN, GL, 191/XXIV-2
1316 Armia Ludowa
AAN, AL, 192/I-3
AAN, AL, 192/XXI-3
AAN, AL, 192/XXII-8
AAN, AL, 192/XXII-13
AAN, AL, 192/XXII-14a
AAN, AL, 192/XXII-14b
AAN, AL, 192/XXIII-2.

Opracowania:
Dęga C., Z dziejów Zgrupowania Partyzanckiego »Jeszcze Polska nie zginęła«, Warszawa 2008.
Gen. Bryg. Robert Satanowski, [w:] M. Szczurowski, Dowódcy Wojska Polskiego na froncie wschodnim 1943-1945. Słownik biograficzny, Pruszków 1996, s. 120-121.
Gontarczyk P., Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy (1941-1944), wyd. II popr., Warszawa 2006.
Kersten K., Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948, Lublin 1989.
Krzysztofiński M., Komuniści na Rzeszowszczyźnie 1918-1944/1945, Rzeszów 2010.
Lesiakowski K., Mieczysław Moczar „Mietek”. Biografia polityczna, Warszawa 1998.
Musiał B., Sowieccy partyzanci 1941-1944. Mity i rzeczywistość, tłum. E. Stefańska, Poznań 2014.
Nazarewicz R., Armii Ludowej dylematy i dramaty, Warszawa 1998.
Nazarewicz R., Komintern a lewica polska. Wybrane problemy, Warszawa 2008.
Puławski A., Postrzeganie żydowskich oddziałów partyzanckich przez Armię Krajową i Delegaturę Rządu RP na Kraj, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2 (4) 2003, s. 271-300.
Puławski A., Sowiecki partyzant – polski problem, „Pamięć i Sprawiedliwość” 1 (9) 2006, s. 217-254.
Satanowski Robert Zdzisław (1918-1997), [w:] J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990, t. 3, Toruń 2010, s. 371-375.
Zajączkowski M., Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944, Lublin–Warszawa 2015.

PDF: Pobierz