Podcasty

Badania sowietologiczne w Stanach Zjednoczonych miały bardzo duże znaczenie w kształtowaniu polityki względem ZSRR. Istotną rolę w tym procesie w czasie zimnej wojny odegrali badacze związani z Polską lub pochodzący z innych państw Europy Środkowo-Wschodniej. Ich dorobek, działalność oraz wpływ na decyzje zapadające w Waszyngtonie jest przedmiotem bieżących badań ekspertów Instytutu Europy Środkowej. Nad podsumowaniem osiągnięć ośrodków sowietologicznych pracuje Oleksandr Avramchuk.

Rosja przygotowuje się do obchodów 80. rocznicy zakończenia II wojny światowej. To najważniejsze, z rosyjskiej perspektywy, święto wykorzystywane jest do realizacji celów polityki wewnętrznej, a także międzynarodowej. Tegoroczne obchody będą szczególnie istotne zarówno z powodu toczących się negocjacji w sprawie Ukrainy, jak i tego, kto pojawi się na uroczystościach. Historyczny i współczesny wymiar święta 9 maja przedstawia Jędrzej Piekara.

Ostatnie badania sondażowe wskazują, że coraz więcej Słowaków opowiada się za przywróceniem obowiązkowej służby wojskowej. Z tej formy zrezygnowano 20 lat temu, jednak temat powrócił po wypowiedzi jednego z liderów Słowackiej Partii Narodowej Andreja Danki, który popiera taki pomysł. Jak dotąd słowackie władze podchodzą do tego rozwiązania sceptycznie, podkreślając jednocześnie konieczność utworzenia formacji ochotniczej wzorowanej na amerykańskiej Gwardii Narodowej. Słowacja jest kolejnym państwem, w którym toczy się debata o potrzebie rozbudowy sił zbrojnych, w tym o powrocie do służby obowiązkowej – zauważa Łukasz Lewkowicz.

Armenia i Azerbejdżan poinformowały, że osiągnęły porozumienie i uzgodniły ostatecznie treść traktatu o ustanowieniu pokoju i stosunkach międzypaństwowych. Jednocześnie rozpoczęły konsultacje w sprawie terminu i miejsca podpisania dokumentu. Mimo iż traktat jeszcze nie został podpisany, sam fakt jego uzgodnienia przez strony, które przez dekady traktowały się z wrogością i nienawiścią, należy uznać za historyczne wydarzenie. O trudnych negocjacjach pomiędzy Azerbejdżanem a Armenią i nadziejach na przyszłość mówi Krzysztof Fedorowicz.

Amerykańska administracja wycofuje się z finansowania szeregu inicjatyw wspierających środowiska eksperckie. Chodzi o podmioty zajmujące się m.in. analizą przestrzeni wschodnioeuropejskiej. Dodatkowo pojawiają się informacje o wstrzymaniu finansowania amerykańskich mediów działających poza granicami Ameryki, takich jak Radio Wolna Europa – Radio Swoboda. Powody i znaczenie tych decyzji wyjaśnia Sławomir Łukasiewicz.

Do końcowego wyniku amerykańsko-rosyjskich negocjacji w sprawie Ukrainy jeszcze daleko. Niewątpliwie prowadzenie rozmów w takim formacie można ocenić jako jeden z sukcesów strony rosyjskiej. A niewykluczone, że będzie ich więcej. O możliwych scenariuszach opowiada Jakub Olchowski.

W ubiegłym roku import gazu z Rosji do państw Unii Europejskiej wzrósł o prawie 20 procent. Największą ilość tego surowca sprowadziły Włochy, Francja i Czechy. Pomimo deklaracji, że do 2027 roku UE ma zrezygnować z rosyjskiego gazu, nie ma pewności, że tak się właśnie stanie. Dodatkowo trudno jest przewidzieć wynik amerykańsko-rosyjskich negocjacji dotyczących Ukrainy, w tym ich wpływ na sektor energetyczny – zauważa Michał Paszkowski.

Po pożarze dyskoteki w miejscowości Koczani w Macedonii Północnej dochodzi do masowych protestów. W wyniku tragedii śmierć poniosło 59 osób, a dziesiątki są ranne. Szybko ustalono, że lokal, który spłonął, nie spełniał norm przeciwpożarowych. Został jednak dopuszczony do użytkowania w wyniku procederu korupcyjnego. Mieszkańcy Macedonii Północnej mają tego dosyć i domagają się radykalnych działań antykorupcyjnych. O sytuacji w Macedonii Północnej i nowych sojuszach na Bałkanach opowiada Agata Domachowska.

Rosja zmusza obywateli Ukrainy do przyjmowania rosyjskiego obywatelstwa. Odmowa wiąże się z groźbą utraty świadczeń, zatrudnienia, a nawet możliwością deportacji za granicę. Z drugiej strony Federacja Rosyjska zachęca swoich obywateli z innych regionów do osiedlania się na terenach Ukrainy zajętych przez Rosję. Zdaniem Andrzeja Szabaciuka, działania rosyjskich władz są bezprecedensowe i mają charakter masowy.

Relacje amerykańsko-ukraińskie niepokoją Estonię, Litwę i Łotwę. Państwa te, leżące w bezpośrednim sąsiedztwie Federacji Rosyjskiej na wschodniej flance NATO, są szczególnie narażone na potencjalny konflikt. Bez względu jednak na zmieniające się warunki bezpieczeństwa kontynuują swoje działania, które mają na celu wzmocnienie pozycji politycznej i jednocześnie wsparcie Ukrainy. Jednym z takich działań jest tzw. koalicja dronów, którą zainicjowała Łotwa – zauważa Aleksandra Kuczyńska-Zonik.