Podcasty

Unia Europejska opracowuje strategię dla regionu Morza Czarnego. Mają się w niej znaleźć działania na rzecz bezpieczeństwa morskiego, w tym utworzenie specjalnego Centrum, pełniącego funkcję systemu wczesnego ostrzegania. Poza tym ma powstać Specjalna Agenda Łączności – program rozwijający sieci transportowe, energetyczne i cyfrowe – oraz być wzmacniana odporność społeczności nadbrzeżnych i tzw. „niebieska gospodarka”. Strategia może mieć wyjątkowe znaczenie nie tylko dla państw regionu Morza Czarnego, ale także dla państw położonych wokół Bałtyku – przekonują Spasimir Domaradzki i Piotr Oleksy w rozmowie z Marcinem Superczyńskim.

Plan działania dla kontynentu AI ma być odpowiedzią Europy na globalne wyzwania związane ze sztuczną inteligencją. Tym samym – dzięki nowej strategii – Unia Europejska chce nadrobić zaległości w stosunku do światowych liderów w tej dziedzinie. Sporo pracy i wyzwań stoi przed państwami Europy Środkowej, które w bardzo zróżnicowany sposób wprowadzają tę technologię. Wśród liderów znajduje się Estonia, która od wielu lat stawia na cyfryzację – podkreśla Marlena Gołębiowska.

Co dalej z Ukraińską Cerkwią Prawosławną związaną z Patriarchatem Moskiewskim? W życie weszła niedawno ustawa, która przewiduje możliwość konfiskaty majątku, a nawet likwidacji podmiotów religijnych działających na terenie państwa ukraińskiego, podległych strukturom wyznaniowym znajdującym się na terytorium państwa-agresora. Za taką właśnie strukturę jest uważana UCP. Jednak problem ten niesie za sobą poważne konsekwencje międzynarodowe. Rosja przedstawia Ukrainę jako państwo walczące z wolnością religijną, a tego typu argumenty znajdują zrozumienie m.in. w USA – przekonuje Andrzej Szabaciuk.

Wzrost wydatków na zbrojenia do 5% PKB deklarują państwa członkowskie NATO. Takie ustalenia zapadły podczas szczytu w Hadze. Środki te mają być przeznaczone na zakup sprzętu wojskowego oraz rozbudowę infrastruktury. Ponadto wydatki poniesione na pomoc Ukrainie mają być zaliczane jako inwestycje w sektor zbrojeniowy. Podczas szczytu potwierdzono, że Rosja jest zagrożeniem dla obszaru euroatlantyckiego i podkreślono znaczenie art. 5. Szczyt NATO w Hadze omawia Jakub Olchowski.

W Czarnogórze narasta spór pomiędzy większością parlamentarną a prezydentem w sprawie umów ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi. Chodzi przede wszystkim o planowane inwestycje w infrastrukturę turystyczną w rejonie tzw. Wielkiej Plaży przy granicy z Albanią. Prezydent Czarnogóry Jakov Milatović zarzucił pomysłodawcom m.in. brak przejrzystości w przygotowaniu umów czy zawieszenie stosowania czarnogórskiego ustawodawstwa dotyczącego zamówień publicznych. Dodatkowo przeciwni inwestycjom ZEA są mieszkańcy okolicznych miejscowości. Parlament Czarnogóry już dwukrotnie opowiedział się za kontrowersyjnymi umowami, w związku z czym prezydent Milatović zapowiedział przekazanie tej sprawy do Trybunału Konstytucyjnego – informuje Agata Domachowska.
.

Wojna rosyjsko-ukraińska dzieli członków grupy G7. Podczas szczytu w Kanadzie państwa członkowskie nie były w stanie ustalić wspólnego stanowiska w tej sprawie. Premier Kanady zadeklarował jednak dalsze wsparcie finansowe dla Ukrainy w wysokości 2 mld dolarów oraz kolejne sankcje gospodarcze wobec Rosji. Na zakończenie szczytu nie wydano wspólnego komunikatu, tylko kilka oddzielnych deklaracji – podsumowuje Piotr Oleksy.
.

Zapowiadane na jesień białorusko-rosyjskie ćwiczenia wojskowe „Zapad” nie odbędą się na poligonach przy polskiej granicy. Niewykluczone, że decyzja ta jest związana z obecnością broni jądrowej na Białorusi i koniecznością przeprowadzenia ćwiczeń w rejonach jej dyslokacji w innej części państwa. Powodów może być znacznie więcej. Dodatkowo podejmowane są kolejne działania związane z uzależnianiem białoruskich sił zbrojnych od rosyjskich – ocenia Krzysztof Fedorowicz.

Zasadnicza służba wojskowa kobiet to rozwiązanie obowiązujące w większości państw nordyckich. W związku z postępującym zagrożeniem ze strony Rosji konieczne jest wzmacnianie potencjału obronnego, w tym zwiększenie liczebności sił zbrojnych. Tylko Finlandia nie wprowadziła takich rozwiązań, ale niewykluczone, że pojawią się one w kolejnych latach, podobnie jak w państwach bałtyckich. Dyskusja na ten temat trwa. O tym, jak wygląda zasadnicza służba wojskowa kobiet w państwach nordyckich, opowiada Aleksandra Kuczyńska-Zonik.
.

Słowacja i Węgry wciąż chcą korzystać z rosyjskiego gazu i ropy – wbrew polityce Unii Europejskiej. Strategia ogłoszona przez Komisję Europejską zakłada, że do końca 2027 roku państwa Wspólnoty całkowicie zrezygnują z rosyjskich dostaw. Oba wymienione państwa mają techniczne możliwości sprowadzania gazu i ropy z innych kierunków, ale nie chcą tego robić. Dlaczego Słowacja i Węgry konsekwentnie opowiadają się za dalszymi dostawami z Rosji i czy Unia Europejska może skutecznie wpłynąć na zmianę tej polityki – wyjaśnia Michał Paszkowski.

W „Rozmowach IEŚ” powracamy do moskiewskich obchodów 80. rocznicy zakończenia II wojny światowej. Z pewnością uwidoczniły one bliskie relacje chińsko-rosyjskie i priorytetowe kierunki współpracy Rosji z innymi państwami azjatyckimi, afrykańskimi i z Ameryki Południowej. Na uroczystościach zabrakło przedstawicieli Stanów Zjednoczonych, chociaż kilka tygodni przed 9 maja nieoficjalnie nie wykluczano możliwości ich udziału. Polityczne efekty moskiewskich obchodów zakończenia II wojny światowej podsumowuje Jędrzej Piekara.