Podcasty

Ukraina konsekwentnie modernizuje swoje siły zbrojne według standardów NATO. W ostatnich latach spore kwoty wydawane są na nowe uzbrojenie, inaczej wygląda też proces szkolenia żołnierzy. Kierunek zmian został potwierdzony w nowej strategii bezpieczeństwa. Ukraińska armia, która w 2014 r. próbowała stawiać opór Rosji na Krymie i Donbasie, dzisiaj jest już zupełnie inna – podkreśla dr Jakub Olchowski, kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Rozwój relacji dwustronnych oraz spór Polski i Węgier z Unią Europejską to główne tematy omawiane podczas ostatniej wizyty prezydenta Polski Andrzeja Dudy na Litwie. Wizyta polskiego przywódcy odbyła się w czasie formowania nowego rządu – po niedawnych wyborach parlamentarnych na Litwie. Jak będą się teraz kształtowały relacje pomiędzy tymi państwami i jaką rolę mogą w nich odegrać Polacy mieszkający na Litwie – wyjaśnia kierownik Zespołu Bałtyckiego IEŚ dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik.

Kilku kosowskich polityków, łącznie z byłym prezydentem tego kraju Hashimem Thaçim, odpowie za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości. Do przestępstw miało dojść podczas wojny z Serbami ponad 20 lat temu. Wówczas oskarżeni prowadzili walkę jako bojownicy Armii Wyzwolenia Kosowa (UÇK). Postępowanie jest prowadzone przez Specjalną Izbę Sądową Kosowa w Hadze, a oskarżeni odrzucają stawiane im zarzuty. Sytuacja, do której doszło ponownie, komplikuje scenę polityczną Kosowa – zaznacza dr hab. Konrad Pawłowski, kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Pomimo protestów Białoruś uruchomiła elektrownię atomową w Ostrowcu. Powstała ona niedaleko granicy z Litwą i właśnie to państwo zgłasza największe wątpliwości związane z bezpieczeństwem. Nie są one bezpodstawne. Niedługo po uruchomieniu obiektu doszło w nim, jak poinformowała strona białoruska, do niegroźnego incydentu. Uruchomienie elektrowni w Ostrowcu ma spowodować ograniczenie zakupu rosyjskiego gazu. Jednak w praktyce uzależnienie od Rosji specjalnie się nie zmniejszy – podkreśla starszy analityk z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ, dr Andrzej Szabaciuk.

Azerbejdżan odzyskuje kontrolę nad większością terytorium Górskiego Karabachu. Porażka militarna Ormian oznacza zasadniczą zmianę sytuacji w tym regionie. Strony konfliktu zawarły porozumienie, nad którego realizacją będzie czuwać Rosja, a dokładniej jej wojska. Co to w praktyce oznacza – wyjaśnia prof. Krzysztof Fedorowicz z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Stany Zjednoczone Ameryki zasadniczo nie zmienią polityki wobec państw Europy Środkowej i Wschodniej. Joe Biden, zwycięzca wyborów prezydenckich, powinien utrzymać dotychczasowe kierunki działań, które prowadziła administracja Donalda Trumpa. Zmian rewolucyjnych nie będzie – uważa dr Jakub Olchowski, kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Dopiero po czterech miesiącach od wyborów w Serbii powołano nowy rząd. Na jego czele stanęła ponownie Ana Brnabić. Koalicja wyborcza pod wodzą Serbskiej Partii Postępowej uzyskała ponad 60% głosów i wydawać by się mogło, że z powołaniem nowego rządu nie powinno być większych problemów. Okazuje się jednak, że brak realnej opozycji w nowym parlamencie poważnie komplikuje sytuację polityczną – podkreśla kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ dr hab. Konrad Pawłowski.

Była premier Mołdawii Maia Sandu wygrała pierwszą turę wyborów prezydenckich w tym państwie. Drugie miejsce zajął prezydent Igor Dodon. Przedwyborcze sondaże wskazywały, że to właśnie urzędujący prezydent otrzyma większą liczbę głosów. Ostatecznie tak się nie stało. Nie oznacza to jednak, że Igor Dodon jest na straconej pozycji – informuje dr Piotr Oleksy z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Sytuacja polityczna na Białorusi nie sprzyja dywersyfikacji dostaw ropy naftowej. Z wcześniejszych zapowiedzi Alaksandra Łukaszenki, sugerujących poszukiwanie innych dostawców poza Rosją, niewiele zostało. Co prawda Białoruś zakupiła w Stanach Zjednoczonych ładunki ropy naftowej, jednak były to działania symboliczne – podkreśla dr Michał Paszkowski, starszy analityk z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Państwa Europy Środkowej przeznaczają bardzo duże środki na ratowanie gospodarki w związku z pandemią COVID-19. W ciągu ostatnich sześciu miesięcy na tego rodzaju wsparcie przeznaczono równowartość około 10% PKB. Wydatki te powodują wzrost deficytu budżetowego, jednak w tym przypadku Unia Europejska podchodzi do tego ze zrozumieniem – informuje Marlena Gołębiowska z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.