Autor:

Wielotysięczne demonstracje w całej Rosji, wspierające opozycjonistę Aleksieja Nawalnego, pokazują, że powiększa się grono przeciwników polityki prezydenta Władimira Putina. Nie jest to na razie ruch, który może zagrozić władzy, ale – jak mówią nasi eksperci – kropla drąży skałę. Opublikowanie przez Nawalnego filmu ukazującego luksusową rezydencję rosyjskiego przywódcy zszokowało wielu odbiorców. I właśnie ukazywanie przepychu władzy może być kluczem do sukcesu. Na ten temat rozmawiamy ze starszym analitykiem w Zespole Europy Wschodniej IEŚ dr. Andrzejem Szabaciukiem oraz z dr Agnieszką Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Odnawialne źródła energii odgrywają coraz większą rolę w bilansie energetycznym państw Morza Bałtyckiego. Największe doświadczenie mają na tym polu państwa nordyckie. W Danii morskie farmy wiatrowe wytwarzają już 15% energii. Ambitne plany opracowują też Litwa i Estonia. Na Litwie planuje się, że odnawialne źródła energii zapewnią nawet 25% rocznego zapotrzebowania energetycznego – zauważa starszy analityk Zespołu Bałtyckiego IEŚ dr Michał Paszkowski.

Rosyjski opozycjonista Aleksiej Nawalny wrócił do Rosji. Przez ostatnie miesiące przebywał w Niemczech, gdzie dochodził do siebie po próbie otrucia. Nawalny ostro krytykuje prezydenta Władimira Putina i jego otoczenie, stawiając między innymi zarzuty korupcyjne. Dla Kremla jest niewygodny i wręcz irytujący. Po wylądowaniu w Moskwie został zatrzymany i teraz grozi mu więzienie. Wracając do swojego kraju, bardzo ryzykuje, ale z drugiej strony nie ma większego wyboru, jeśli nadal chce prowadzić działalność polityczną – podkreśla dr Jakub Olchowski, kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Sytuacja gospodarcza państw bałtyckich jest lepsza, niż pierwotnie zakładano. Spowolnienie gospodarki z powodu pandemii wywołało kryzys, który miał być szczególnie odczuwalny na Łotwie. Jak się jednak okazuje, polityka władz państw bałtyckich przynosi pozytywne efekty. Należy jednak pamiętać, że przyszłość nadal jest niepewna, bo pandemia nie odpuszcza – podkreśla analityk Zespołu Bałtyckiego IEŚ Marlena Gołębiowska.

Nowy rok rozpoczął się w Estonii od politycznego tsunami. Chodzi o podejrzenie korupcji wśród członków rządzącej Partii Centrum, które spowodowało, że do dymisji podał się premier Jüri Ratas. Śledztwo prowadzone przez prokuraturę dotyczy możliwego przyjęcia łapówki od firmy deweloperskiej w zamian za zgodę na udzielenie wielomilionowego kredytu. Afera korupcyjna z pewnością uderza w wizerunek Estonii jako państwa o wysokich standardach demokratycznych. Jednak podjęcie decyzji o dymisji rządu, już na tym etapie postępowania, jest pozytywnie oceniane przez obserwatorów estońskiej sceny politycznej – zauważa dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik, kierownik Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Wdarcie się demonstrantów do siedziby Kongresu Stanów Zjednoczonych w Waszyngtonie wywołało różne nastroje w państwach Europy Wschodniej. W Rosji zdecydowanie przeważały szydercze komentarze, wskazujące na słabość amerykańskiej demokracji. Białoruski przywódca Alaksandr Łukaszenka wypowiadał się w podobnym tonie, wykorzystując incydent na potrzeby wewnętrznej polityki. Z kolei na Ukrainie przeważało zaniepokojenie. Wskazywano, że osłabiona Ameryka nie będzie chciała aktywnie włączać się w rozwiązanie konfliktu z Rosją – podkreśla kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Jakub Olchowski.

Tragiczny przełom starego i nowego roku w Chorwacji. W wyniku trzęsienia ziemi o sile 6,3 stopnia w skali Richtera ucierpiały tereny na południe od Zagrzebia. Najbardziej dotknięta kataklizmem została miejscowość Petrinja. Zginęło tam co najmniej kilka osób, a kilkadziesiąt doznało obrażeń. Trzęsienie ziemi było odczuwalne także w innych państwach na Bałkanach, na szczęście nie spowodowało większych strat – informuje dr Jan Muś, starszy analityk z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Na Bałkanach mijający rok obfitował w zaskakujące wydarzenia, na które w dużej mierze wpłynęła pandemia. W kilku państwach doszło do wyborów, w wyniku których umocniły się rządzące ugrupowania, tak jak w Serbii czy w Chorwacji. Jednak mieliśmy też spore niespodzianki, jak w Czarnogórze czy Kosowie, i brak większych zmian, jak Bośni i Hercegowinie. W najnowszym odcinku naszych Rozmów ostatnie miesiące podsumowujemy z Zespołem Bałkańskim IEŚ, który tworzą: kierownik dr hab. Konrad Pawłowski, dr hab. Agata Domachowska i dr Jan Muś.

W mijającym roku państwa Grupy Wyszehradzkiej musiały sprostać wielu wyzwaniom. Wynikały one przede wszystkim z sytuacji związanej z pandemią COVID-19, która wpłynęła na gospodarkę i spowodowała wiele zmian politycznych. Oprócz tego można było również zaobserwować, co łączy państwa regionu i co je dzieli, szczególnie w kwestii polityki wschodniej. Podsumowanie tych wydarzeń w państwach Grupy Wyszehradzkiej oraz perspektywy na przyszły rok przedstawiają analitycy Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ: dr Agata Tatarenko, dr Dominik Héjj, dr Łukasz Lewkowicz i Szczepan Czarnecki.

Rząd Estonii powołał grupę roboczą, która ma zbadać możliwości wybudowania elektrowni jądrowej w tym państwie. Zakłada się, że mogłaby ona powstać po 2035 r. Decyzja ta jest spowodowana koniecznością ograniczenia emisji CO2 – zgodnie z polityką Unii Europejskiej. W przypadku zgody na inwestycję trzeba się liczyć z wysokimi kosztami budowy nowej elektrowni, a wcześniej należy przekonać do niej obywateli. Jak dotąd w Estonii jest więcej przeciwników elektrowni atomowej niż zwolenników. To się jednak może zmienić, tak jak w przypadku Polski, gdzie obecnie poparcie dla budowy elektrowni atomowej wyraża 57 procent społeczeństwa – zauważa dr Michał Paszkowski, starszy analityk w Zespole Bałtyckim IEŚ.

Witamy państwa w jubileuszowym, setnym podcaście. Nadawanie naszych rozmów rozpoczęliśmy na początku tego roku. Zaprezentowaliśmy wiele komentarzy oraz dyskusji dotyczących naszej części Europy. Tłumaczyliśmy słuchaczom – często skomplikowaną – tematykę dotyczącą regionu, wyjaśnialiśmy polityczne decyzje, konflikty i spory. Zastanawialiśmy się też nad przyszłością – tą bliższą i tą dalszą. I nadal będziemy to robić. Razem z naszym fantastycznym zespołem zapraszamy do słuchania kolejnych odcinków. Tym setnym podcastem inaugurujemy podsumowanie wydarzeń mijającego roku. Rozpoczynamy od dwóch zagadnień. Pierwszym będzie wschodnia flanka NATO, a drugim sytuacja na Białorusi, Ukrainie i w Mołdawii. Na te tematy rozmawiamy z zastępcą dyrektora IEŚ dr. hab. Tomaszem Stępniewskim, kierownikiem Zespołu Europy Wschodniej dr. Jakubem Olchowskim oraz ze starszymi analitykami w tym zespole dr Martą Drabczuk i dr. Andrzejem Szabaciukiem.

Ukraina konsekwentnie modernizuje swoje siły zbrojne według standardów NATO. W ostatnich latach spore kwoty wydawane są na nowe uzbrojenie, inaczej wygląda też proces szkolenia żołnierzy. Kierunek zmian został potwierdzony w nowej strategii bezpieczeństwa. Ukraińska armia, która w 2014 r. próbowała stawiać opór Rosji na Krymie i Donbasie, dzisiaj jest już zupełnie inna – podkreśla dr Jakub Olchowski, kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Rozwój relacji dwustronnych oraz spór Polski i Węgier z Unią Europejską to główne tematy omawiane podczas ostatniej wizyty prezydenta Polski Andrzeja Dudy na Litwie. Wizyta polskiego przywódcy odbyła się w czasie formowania nowego rządu – po niedawnych wyborach parlamentarnych na Litwie. Jak będą się teraz kształtowały relacje pomiędzy tymi państwami i jaką rolę mogą w nich odegrać Polacy mieszkający na Litwie – wyjaśnia kierownik Zespołu Bałtyckiego IEŚ dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik.

W ubiegłym roku Litwa podjęła starania o członkostwo w Międzynarodowej Agencji Energii. Ma to przede wszystkim wpłynąć na bezpieczeństwo energetyczne tego państwa. Prawdopodobnie pełne członkostwo nastąpi w 2021 roku, przy założeniu, że po litewskich wyborach parlamentarnych nie nastąpi zmiana stanowiska w tej sprawie – podkreśla dr Michał Paszkowski, starszy analityk w Zespole Bałtyckim IEŚ.