Podcasty

Pandemia COVID-19 w istotny sposób wpłynęła na rozwój pracy zdalnej. Szczególnie jest to widoczne w państwach lepiej rozwiniętych i w takich branżach jak ICT oraz w usługach prawniczych, rachunkowo-księgowych czy doradztwie podatkowym. W naszym regionie praca zdalna najszerzej została wprowadzona w Estonii, a w najmniejszym stopniu w Bułgarii. Jest to uzależnione od rozwoju cyfryzacji oraz znaczenia tych branż w poszczególnych państwach – wyjaśnia analityk z Zespołu Bałtyckiego IEŚ Marlena Gołębiowska.

Rumunia może się stać w niedalekiej przyszłości największym producentem gazu ziemnego w Unii Europejskiej. Szacuje się, że zasoby tego surowca znajdujące się w rumuńskiej części Morza Czarnego mogą wynosić nawet 200 miliardów metrów sześciennych. Zaspokoiłyby one zapotrzebowanie tego państwa na gaz na wiele lat. Tym samym Rumunia znacznie zwiększyłaby swoje bezpieczeństwo energetyczne, a także stałaby się znaczącym eksporterem gazu w Europie. Zanim to jednak nastąpi, muszą zostać poczynione bardzo duże inwestycje. I tutaj pojawiają się problemy. Obowiązujące obecnie przepisy stawiają pod znakiem zapytania opłacalność przedsięwzięcia. Firmy, które chcą inwestować w rumuński przemysł wydobywczy, mają ku temu coraz mniej powodów. Co się zatem musi zmienić? Na to pytanie odpowiada dr Michał Paszkowski, starszy analityk z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

25 czerwca 1991 roku Słowenia i Chorwacja ogłosiły niepodległość, co oznaczało rozpad wielonarodowej Jugosławii. Na czele tego państwa przez dziesięciolecia stał Josip Broz Tito, który był gwarantem jego spójności i postacią, która ograniczała spory narodowościowe. Jednak po śmierci marszałka Tity i późniejszym załamaniu bloku wschodniego doszło do rozpadu samej Jugosławii. Przez region przetoczyły się krwawe wojny, których skutki są widoczne do dzisiaj, a sam proces kształtowania granic nowych państw ostatecznie się nie zakończył. O przyczynach rozpadu Jugosławii i pamięci o tym państwie w regionie opowiadają analitycy Zespołu Bałkańskiego IEŚ: dr hab. Agata Domachowska, dr hab. Konrad Pawłowski i dr Jan Muś.

Słowacy wygrywają zarówno na boiskach Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej, jak i w wyścigu po unijne pieniądze. Jako pierwsi w Grupie Wyszehradzkiej przedstawili Komisji Europejskiej Krajowy Plan Odbudowy. Jest to program reform i inwestycji, który będzie finansowany z Funduszu Odbudowy po pandemii COVID-19. Komentatorzy zastanawiają się, czy wygrana na mistrzostwach z Polską nie jest też częścią tego planu. O emocjach sportowych i politycznych opowiada starszy analityk Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ dr Łukasz Lewkowicz.

Kosowo i Serbia wracają do stołu negocjacyjnego. Normalizacja wzajemnych relacji jest konieczna, aby oba państwa mogły w przyszłości wejść do Unii Europejskiej. Do tego jednak bardzo daleka droga. Prowadzone od lat rozmowy nie przynoszą wymiernych efektów. Serbia nie uznaje kosowskiej państwowości, a Kosowo nie chce przyznać szczególnych praw Serbom. Co dzieli obie społeczności i jaką rolę odegrają w rozmowach premier Kosowa Albin Kurti i prezydent Serbii Aleksandar Vučić – wyjaśnia kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ dr hab. Konrad Pawłowski.

Czarne chmury zbierają się nad prezydentem Czech Miloszem Zemanem. Jedna z senackich komisji domaga się wszczęcia procedury odsunięcia go od władzy. Głównym powodem ma być śledztwo dotyczące eksplozji w czeskich składach z amunicją w 2014 roku. Rząd oskarżył o to Rosję, jednak sam prezydent Czech stwierdził, że nie ma na to dowodów. Taka postawa głowy państwa spowodowała falę krytyki i decyzję komisji senackiej. O tym, co może się wydarzyć na czeskiej scenie politycznej, mówi kierownik Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ dr Agata Tatarenko.

Wybór nowego patriarchy Serbskiej Cerkwi Prawosławnej oraz metropolity Czarnogóry i Przymorza nie pozostaje bez wpływu na politykę. Szczególnie jest to widoczne w Czarnogórze. Zmarły w październiku ubiegłego roku metropolita Amfilohije odegrał ogromną rolę w antyrządowych protestach i przyczynił się do odsunięcia od władzy Demokratycznej Partii Socjalistów. Czy nowy metropolita – biskup Joannikije – będzie miał równie silną pozycję i jak będą wyglądały relacje z obozem rządzącym, prezydentem i opozycją? Na te pytania odpowiada dr hab. Agata Domachowska z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Państwa nordyckie konsekwentnie utrzymują wysoki poziom pomocy rozwojowej – szczególnie przeznaczonej dla państw z Afryki i Azji. W Europie największym jej odbiorcą jest Ukraina. W świetle ostatnich danych państwa te znalazły się w czołówce donatorów, którzy przekazali najwięcej środków finansowych w relacji do dochodu narodowego brutto. Niestety pandemia wpłynie na wysokość tej pomocy w najbliższych latach – informuje dr Damian Szacawa z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Białoruskie władze stosują bezprecedensowe represje wobec opozycjonistów i przedstawicieli polskiej społeczności. Do aresztu można trafić na przykład za posiadanie biało-czerwonych skarpetek lub innych części garderoby w tych kolorach. Bezprawne zatrzymanie samolotu z opozycyjnym dziennikarzem Ramanem Pratasiewiczem jest kolejnym dowodem na to, że reżim Alaksandra Łukaszenki nie liczy się z żadnymi konsekwencjami. Późniejsze wystąpienie opozycjonisty przed kamerami białoruskiej telewizji państwowej, opowiadającego o finansowaniu przez Zachód, też jest świadectwem brutalnej działalności władz. To właśnie dziennikarze są najgroźniejsi dla Alaksandra Łukaszenki – podkreśla dr Jakub Olchowski z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Sytuacja polityczna pomiędzy Białorusią a państwami regionu bałtyckiego wpływa na gospodarkę. Przekierowanie tranzytu towarów z Białorusi i do tego państwa przez porty w Rosji znacznie osłabia pozycję portu w łotewskiej Rydze. Z kolei pomimo zaistniałej sytuacji zdecydowanie lepiej radzi sobie litewska Kłajpeda. Skąd wynika ta różnica – wyjaśnia dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.