Podcasty

Rosyjskojęzyczna ludność państw nadbałtyckich i Mołdawii ostrożnie ocenia inwazję Rosji na Ukrainę. O rosyjskiej agresji inaczej mówią media rosyjskie, inaczej zachodnie, w związku z czym znaczna część tych społeczności nie potrafi jednoznacznie ocenić sytuacji. Pojawiają się także próby wykorzystywania społeczności rosyjskojęzycznej przez Rosję, co wzbudza poważne zaniepokojenie, szczególnie na Łotwie i w Estonii. Problem ten oceniają: kierownik Zespołu Bałtyckiego IEŚ dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik oraz dr Piotr Oleksy z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Jak szacuje ONZ, w wyniku rosyjskiej agresji na Ukrainę swoje domy musiało opuścić około 10 milionów osób, z czego kilka milionów już wyjechało z kraju. Organizowanie pomocy humanitarnej jest ogromnym wyzwaniem nie tyko dla samej Ukrainy, ale także dla państw, do których uchodźcy przyjeżdżają. O tym, czego najbardziej potrzeba i co powinno być zrobione w najbliższym czasie, rozmawiamy z dr Martą Drabczuk z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Wojna na Ukrainie to nie tylko działania zbrojne, ale także umiejętne działania informacyjne. Na tym polu zdecydowanie lepiej od Rosji wypada Ukraina, która starannie przygotowała odpowiednie działania komunikacyjne. Wskazuje się przede wszystkim na ogólnonarodowy opór przeciwko najeźdźcy i jednocześnie jego brutalne metody postępowania. Tymczasem Rosjanom pozostają głównie kłamstwa, bo specjalnie nie mają się czym pochwalić. Taki stan nie może jednak trwać w nieskończoność – uważa dr Jakub Olchowski z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Rosyjska agresja na Ukrainę dopiero teraz uświadomiła wielu zachodnim politykom, jakim państwem jest dzisiejsza Rosja. Trudno jest budować stabilną przestrzeń polityczną i gospodarczą z krajem, który najeżdża zbrojnie swojego sąsiada. Przez lata rozwijano projekty paliwowe z Rosją, uzależniając się w dużym stopniu od jej dostaw. Dzisiaj trzeba to jak najszybciej zmienić, jednak niezwykle trudno to uczynić w krótkim czasie. Jak wygląda to uzależnienie od Rosji i jak można budować alternatywę – wyjaśnia dr Michał Paszkowski z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

Dotychczasowe negocjacje ukraińsko-rosyjskie nie przynoszą przełomu. Podczas ostatniego spotkania ministrów spraw zagranicznych obu państw, do którego doszło w Turcji, strony potwierdziły swoje stanowiska. Rosja wciąż żąda demilitaryzacji Ukrainy i uznania m.in. aneksji Krymu. Z kolei Ukraina jest daleka od spełnienia tych warunków i opowiada się za dalszą walką. Tymczasem Rosja przegrywa rozpętaną przez siebie wojnę. Nie osiąga praktycznie żadnych celów strategicznych, a wprowadzane w życie sankcje już odbijają się na gospodarce i całym społeczeństwie – uważa dr Andrzej Szabaciuk z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

Międzynarodowe organizacje podejmują kolejne kroki, które mają powstrzymać rosyjską agresję na Ukrainę. Na Rosję nakładane są bezprecedensowe sankcje, państwa NATO i Unii Europejskiej dostarczają na Ukrainę broń, kroki prawne podejmuje też Międzynarodowy Trybunał Karny. Na ile działania te są wystarczające i co można jeszcze zrobić – odpowiadają prof. Tomasz Stępniewski z IEŚ i dr Tomasz Lachowski z Uniwersytetu Łódzkiego.

Wojna na Ukrainie inaczej jest oceniana na Węgrzech, a inaczej w pozostałych państwach Grupy Wyszehradzkiej. Polska, Czechy i Słowacja wysyłają Ukrainie broń, opowiadają się za mocnymi sankcjami wobec Rosji i w sposób jednoznacznie negatywny oceniają jej działania. Nawet słynący z prorosyjskich sympatii prezydent Czech Miloš Zeman, a także zdecydowana większość opinii publicznej podobnie oceniają tę sytuację. Tymczasem Węgry nie wysyłają broni ani nie pozwalają jej przesyłać przez swoje terytorium. Co prawda, do tego państwa przyjęto już około 130 tysięcy uchodźców, ale jednocześnie podkreśla się, że w pierwszej kolejności należy pomagać Węgrom z Ukrainy. Politykę państw Grupy Wyszehradzkiej oceniają analitycy IEŚ: Dominik Héjj, Łukasz Lewkowicz i Szczepan Czarnecki.

Rosja, atakując Ukrainę, łamie wszelkie normy prawa międzynarodowego. Agresorzy ostrzeliwują obiekty cywilne, bombardują miasta i wsie. Władimir Putin, rozpoczynając wojnę, argumentował, że chce bronić uciśnionej ludności Donbasu. Nie ma to nic wspólnego z prawdą, a to, z czym mamy do czynienia w rosyjskim wykonaniu, jest po porostu zbrodnią. Czy prawo międzynarodowe jest w tym wypadku bezsilne? Jak to prawo interpretuje Putin? Na ten temat rozmawiamy z dr. hab. Konradem Pawłowskim, kierownikiem Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Analitycy są zaskoczeni wielkością strat ponoszonych przez rosyjską armię na Ukrainie. Ukraińskie siły zbrojne niszczą całe kolumny wojsk zmechanizowanych, część sprzętu jest porzucana przez najeźdźców. Sprawnie działa ukraińska obrona, w tym wojska obrony terytorialnej formowane na wzór polskich wojsk tego typu. Nie można oczywiście bagatelizować siły, jaką wojska rosyjskie dysponują, jednak ich możliwości są znacznie mniejsze, niż wcześniej przypuszczano. Swoimi spostrzeżeniami dzielą się ze słuchaczami dr Dariusz Materniak z portalu PolUkr.net i dr Jakub Olchowski – kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

USA i Unia Europejska wprowadzają sankcje dla Rosji za jej agresję wobec Ukrainy i uznanie tzw. republiki donieckiej i republiki ługańskiej za niepodległe państwa. Na Donbas oficjalnie weszły rosyjskie wojska i niestety należy się spodziewać dalszych agresywnych działań. Nasi analitycy zastanawiają się, na ile sankcje okażą się skuteczne, oraz oceniają ostatnie, nerwowe wypowiedzi rosyjskich polityków. W dyskusji biorą udział eksperci z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ: dr Jakub Olchowski, dr Piotr Oleksy i dr Andrzej Szabaciuk.