Podcasty

10 czerwca 2021

Cerkiew a polityka – zmiany w Kościele prawosławnym w Serbii i Czarnogórze

Rozmowa nr 163

Wybór nowego patriarchy Serbskiej Cerkwi Prawosławnej oraz metropolity Czarnogóry i Przymorza nie pozostaje bez wpływu na politykę. Szczególnie jest to widoczne w Czarnogórze. Zmarły w październiku ubiegłego roku metropolita Amfilohije odegrał ogromną rolę w antyrządowych protestach i przyczynił się do odsunięcia od władzy Demokratycznej Partii Socjalistów. Czy nowy metropolita – biskup Joannikije – będzie miał równie silną pozycję i jak będą wyglądały relacje z obozem rządzącym, prezydentem i opozycją? Na te pytania odpowiada dr hab. Agata Domachowska z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

10 czerwca 2021

Państwa nordyckie utrzymają wysoką pomoc rozwojową

Rozmowa nr 162

Państwa nordyckie konsekwentnie utrzymują wysoki poziom pomocy rozwojowej – szczególnie przeznaczonej dla państw z Afryki i Azji. W Europie największym jej odbiorcą jest Ukraina. W świetle ostatnich danych państwa te znalazły się w czołówce donatorów, którzy przekazali najwięcej środków finansowych w relacji do dochodu narodowego brutto. Niestety pandemia wpłynie na wysokość tej pomocy w najbliższych latach – informuje dr Damian Szacawa z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

9 czerwca 2021

Bezprecedensowe represje wobec opozycji na Białorusi

Rozmowa nr 161

Białoruskie władze stosują bezprecedensowe represje wobec opozycjonistów i przedstawicieli polskiej społeczności. Do aresztu można trafić na przykład za posiadanie biało-czerwonych skarpetek lub innych części garderoby w tych kolorach. Bezprawne zatrzymanie samolotu z opozycyjnym dziennikarzem Ramanem Pratasiewiczem jest kolejnym dowodem na to, że reżim Alaksandra Łukaszenki nie liczy się z żadnymi konsekwencjami. Późniejsze wystąpienie opozycjonisty przed kamerami białoruskiej telewizji państwowej, opowiadającego o finansowaniu przez Zachód, też jest świadectwem brutalnej działalności władz. To właśnie dziennikarze są najgroźniejsi dla Alaksandra Łukaszenki – podkreśla dr Jakub Olchowski z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

9 czerwca 2021

Łotewski transport morski w coraz gorszej sytuacji po zaostrzeniu relacji z Białorusią

Rozmowa nr 160

Sytuacja polityczna pomiędzy Białorusią a państwami regionu bałtyckiego wpływa na gospodarkę. Przekierowanie tranzytu towarów z Białorusi i do tego państwa przez porty w Rosji znacznie osłabia pozycję portu w łotewskiej Rydze. Z kolei pomimo zaistniałej sytuacji zdecydowanie lepiej radzi sobie litewska Kłajpeda. Skąd wynika ta różnica – wyjaśnia dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

9 czerwca 2021

Pomysły zmian granic na Bałkanach budzą poważne zaniepokojenie

Rozmowa nr 159

Niedawno zostały opublikowane dokumenty, tak zwane „non paper”, opisujące m.in. możliwości ewentualnych zmian granic pomiędzy państwami na Bałkanach. Wzbudziło to spore zaniepokojenie w regionie. Ukształtowanie nowych państw po rozpadzie Jugosławii spowodowało tysiące ofiar, a proces zmian granic nie został jeszcze formalnie zakończony, czego najlepszym przykładem są relacje pomiędzy Serbią a Kosowem. Skąd pomysł na taką dyskusję i do czego może ona doprowadzić? Na te pytania odpowiadają analitycy z Zespołu Bałkańskiego IEŚ: dr hab. Konrad Pawłowski, dr Jan Muś i dr hab. Agata Domachowska.

27 maja 2021

Spór o flagę powodem zawieszenia stosunków białorusko-łotewskich

Rozmowa nr 158

Białoruś i Łotwa zawiesiły stosunki dyplomatyczne. Stało się to po tym, jak burmistrz Rygi, w obecności szefa dyplomacji Łotwy, zastąpił oficjalną flagę Białorusi historyczną, biało-czerwono-białą flagą. Jest ona symbolem walki z reżimem Alaksandra Łukaszenki. Do wydarzenia doszło podczas mistrzostw świata w hokeju. To kolejny incydent, który zaostrza relacje Białorusi z państwami naszego regionu. Wcześniej łotewskie władze ostro skrytykowały władze w Mińsku za bezprawne zatrzymanie samolotu, na którego pokładzie był białoruski opozycjonista Raman Pratasiewicz – ocenia kierownik Zespołu Bałtyckiego IEŚ dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik.

27 maja 2021

Prawnicy wyjaśniają bezprawne postępowanie Alaksandra Łukaszenki

Rozmowa nr 157

Prawnicy krytycznie oceniają sprawę skłonienia pilota samolotu Ryanair do wylądowania w Mińsku. Pod pozorem zagrożenia terrorystycznego władze białoruskie spowodowały, że maszyna, na której pokładzie był opozycjonista Raman Pratasiewicz, zamiast w Wilnie wylądowała właśnie w białoruskiej stolicy. Sam Pratasiewicz został natychmiast zatrzymany. Przypadek ten rodzi szereg pytań związanych z naruszeniem konkretnych przepisów, między innymi prawa międzynarodowego, i powoduje stawianie kolejnych pytań dotyczących takich zdarzeń w przyszłości. Tą wyjątkową sprawą z prawnego punktu widzenia zajął się dr hab. Konrad Pawłowski, kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

27 maja 2021

Białoruski dyktator zatrzymuje samolot z opozycjonistą na pokładzie – Zachód oburzony, Wschód wręcz przeciwnie

Rozmowa nr 156

Międzynarodowa społeczność protestuje przeciwko bezprawnemu zachowaniu białoruskich władz. Pod pretekstem zagrożenia terrorystycznego skłoniono pilota samolotu pasażerskiego, przelatującego nad Białorusią, do lądowania w Mińsku zamiast w Wilnie. Celem operacji było zatrzymanie obecnego na pokładzie białoruskiego opozycjonisty Ramana Pratasiewicza. Państwa naszego regionu ostro skrytykowały władze w Mińsku, jednak w zupełnie innym tonie wypowiedzieli się przedstawiciele Federacji Rosyjskiej. Sytuację ocenia starszy analityk Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Andrzej Szabaciuk.

20 maja 2021

Hat trick Ediego Ramy na albańskiej scenie politycznej

Rozmowa nr 155

Edi Rama – kierujący Partią Socjalistyczną – jako pierwszy polityk w historii albańskiego parlamentaryzmu obejmie tekę premiera po raz trzeci z rzędu. Przed nowym rządem stoi wiele wyzwań, m.in. kwestie gospodarcze, społeczne – związane z masową emigracją, walka z korupcją, przestępczością zorganizowaną oraz reforma wymiaru sprawiedliwości. A to jeszcze nie wszystko – podkreśla starszy analityk w Zespole Bałkańskim IEŚ dr hab. Agata Domachowska.

20 maja 2021

Skłócona i podzielona serbska opozycja paradoksalnie wzmacnia obóz rządzący

Rozmowa nr 154

Serbska opozycja daleka jest od porozumienia w sprawie wspólnej strategii wobec obozu rządzącego. Wzajemna niechęć działaczy, reprezentujących nierzadko podobny światopogląd, wzmacnia prezydenta Aleksandra Vučicia i jego Serbską Partię Postępową. Marginalizacja opozycji osłabia jednak wizerunek Serbii, pretendującej do członkostwa w Unii Europejskiej. Zainicjowano nawet dialog mający na celu wzmocnienie obecności ugrupowań opozycyjnych w przestrzeni politycznej. Na razie jednak nie przynosi on pożądanych rezultatów – zauważa dr hab. Konrad Pawłowski, kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ.