Podcasty

Niedawno zostały opublikowane dokumenty, tak zwane „non paper”, opisujące m.in. możliwości ewentualnych zmian granic pomiędzy państwami na Bałkanach. Wzbudziło to spore zaniepokojenie w regionie. Ukształtowanie nowych państw po rozpadzie Jugosławii spowodowało tysiące ofiar, a proces zmian granic nie został jeszcze formalnie zakończony, czego najlepszym przykładem są relacje pomiędzy Serbią a Kosowem. Skąd pomysł na taką dyskusję i do czego może ona doprowadzić? Na te pytania odpowiadają analitycy z Zespołu Bałkańskiego IEŚ: dr hab. Konrad Pawłowski, dr Jan Muś i dr hab. Agata Domachowska.

Białoruś i Łotwa zawiesiły stosunki dyplomatyczne. Stało się to po tym, jak burmistrz Rygi, w obecności szefa dyplomacji Łotwy, zastąpił oficjalną flagę Białorusi historyczną, biało-czerwono-białą flagą. Jest ona symbolem walki z reżimem Alaksandra Łukaszenki. Do wydarzenia doszło podczas mistrzostw świata w hokeju. To kolejny incydent, który zaostrza relacje Białorusi z państwami naszego regionu. Wcześniej łotewskie władze ostro skrytykowały władze w Mińsku za bezprawne zatrzymanie samolotu, na którego pokładzie był białoruski opozycjonista Raman Pratasiewicz – ocenia kierownik Zespołu Bałtyckiego IEŚ dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik.

Prawnicy krytycznie oceniają sprawę skłonienia pilota samolotu Ryanair do wylądowania w Mińsku. Pod pozorem zagrożenia terrorystycznego władze białoruskie spowodowały, że maszyna, na której pokładzie był opozycjonista Raman Pratasiewicz, zamiast w Wilnie wylądowała właśnie w białoruskiej stolicy. Sam Pratasiewicz został natychmiast zatrzymany. Przypadek ten rodzi szereg pytań związanych z naruszeniem konkretnych przepisów, między innymi prawa międzynarodowego, i powoduje stawianie kolejnych pytań dotyczących takich zdarzeń w przyszłości. Tą wyjątkową sprawą z prawnego punktu widzenia zajął się dr hab. Konrad Pawłowski, kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Międzynarodowa społeczność protestuje przeciwko bezprawnemu zachowaniu białoruskich władz. Pod pretekstem zagrożenia terrorystycznego skłoniono pilota samolotu pasażerskiego, przelatującego nad Białorusią, do lądowania w Mińsku zamiast w Wilnie. Celem operacji było zatrzymanie obecnego na pokładzie białoruskiego opozycjonisty Ramana Pratasiewicza. Państwa naszego regionu ostro skrytykowały władze w Mińsku, jednak w zupełnie innym tonie wypowiedzieli się przedstawiciele Federacji Rosyjskiej. Sytuację ocenia starszy analityk Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Andrzej Szabaciuk.

Edi Rama – kierujący Partią Socjalistyczną – jako pierwszy polityk w historii albańskiego parlamentaryzmu obejmie tekę premiera po raz trzeci z rzędu. Przed nowym rządem stoi wiele wyzwań, m.in. kwestie gospodarcze, społeczne – związane z masową emigracją, walka z korupcją, przestępczością zorganizowaną oraz reforma wymiaru sprawiedliwości. A to jeszcze nie wszystko – podkreśla starszy analityk w Zespole Bałkańskim IEŚ dr hab. Agata Domachowska.

Serbska opozycja daleka jest od porozumienia w sprawie wspólnej strategii wobec obozu rządzącego. Wzajemna niechęć działaczy, reprezentujących nierzadko podobny światopogląd, wzmacnia prezydenta Aleksandra Vučicia i jego Serbską Partię Postępową. Marginalizacja opozycji osłabia jednak wizerunek Serbii, pretendującej do członkostwa w Unii Europejskiej. Zainicjowano nawet dialog mający na celu wzmocnienie obecności ugrupowań opozycyjnych w przestrzeni politycznej. Na razie jednak nie przynosi on pożądanych rezultatów – zauważa dr hab. Konrad Pawłowski, kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

Dzień Zwycięstwa – obchodzony w Rosji 9 maja – jednoczy mieszkańców tego państwa bez względu na ich stosunek do obecnych władz. Mit „Wojny Ojczyźnianej”, utrwalany od dziesięcioleci i umiejętnie wykorzystywany do politycznych celów przez prezydenta Władimira Putina, w dużej mierze określa tożsamość Rosjan. W całym kraju odbywają się imprezy, spotkania z weteranami i wojskowe parady. Najważniejsza uroczystość organizowana jest w Moskwie. W jej trakcie prezentowane jest stanowisko Rosji dotyczące bieżących problemów międzynarodowych oraz najnowsze uzbrojenie. O znaczeniu Dnia Zwycięstwa w Rosji opowiadają starszy analityk z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Andrzej Szabaciuk i dziennikarka TVP specjalizująca się w problematyce wschodniej, m.in. autorka cyklu „Szerokie Tory”, redaktor Barbara Włodarczyk.

Dwa państwa z Europy Północnej zasiadają jednocześnie w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Do takiej sytuacji dochodzi pierwszy raz w historii. Chodzi o Estonię i Norwegię, państwa małe, które w sposób szczególny odnoszą się do poszanowania prawa międzynarodowego i opowiadają się za wielostronnymi działaniami dyplomatycznymi w rozwiązywaniu międzynarodowych kryzysów. O priorytetach tych państw i ich doświadczeniach historycznych mówi starszy analityk w Zespole Bałtyckim IEŚ dr Damian Szacawa. Rozpoczynamy jednak od odpowiedzi na pytanie, jakie znaczenie dla Estonii i Norwegii ma fakt zasiadania w Radzie Bezpieczeństwa ONZ?

Za trzy lata wygaśnie umowa dotycząca przesyłania przez Ukrainę rosyjskiego gazu do Europy Zachodniej. Z tranzytu Ukraina czerpie spore zyski. Jednak rosyjska strategia energetyczna skupia się obecnie na wykorzystaniu gazociągów Nord Stream, TurkStream czy Nord Stream 2, co spowoduje radykalne ograniczenie dotychczasowego tranzytu. Władze w Kijowie podejmują szereg decyzji, które mają wpłynąć na dywersyfikację dostaw i jednocześnie ograniczenie zapotrzebowania na gaz. O tym, z jakich źródeł w najbliższych latach skorzysta Ukraina, opowiada starszy analityk w Zespole Bałtyckim IEŚ dr Michał Paszkowski.

Poszczególne państwa naszego regionu różnie radzą sobie z kryzysem wywołanym przez pandemię. Największe kłopoty pojawiły się tam, gdzie istotną rolę w gospodarce odgrywa turystyka. Najlepszym przykładem jest tu Chorwacja. Natomiast w tych państwach, w których zastosowano odpowiednią politykę fiskalną, zanotowano najmniejsze straty. Tutaj z kolei można powołać się na przykład Polski czy Litwy. Według analiz Międzynarodowego Funduszu Walutowego w tym roku powinniśmy się spodziewać ożywienia gospodarczego. W jakiej skali? Odpowiada analityk Zespołu Bałtyckiego IEŚ Marlena Gołębiowska.