Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 200

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Trianon jako trauma i narzędzie w polityce pamięci Węgier

4 czerwca przypada rocznica zawarcia traktatu w Trianon. Był to dokument podpisany w 1920 r. w pałacu Grand Trianon w Wersalu. Ustalał on na nowo stosunki między Węgrami a państwami Europy po rozpadzie monarchii Austro-Węgier w wyniku I wojny światowej. W myśl zawartych w nim postanowień Węgry zostały okrojone do 1/3 dawnej powierzchni oraz utraciły ok. 63% ludności....

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 184

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Nowa polityka zagraniczna Słowacji: wzmocnienie orientacji transatlantyckiej i aktywna współpraca regionalna

19 kwietnia premier Słowacji Igor Matovič zaprezentował program rządu na lata 2020-2024, który 30 kwietnia został przyjęty przez Radę Narodową Republiki Słowackiej. Do filarów nowego dokumentu należą m.in. działania antykorupcyjne, reforma wymiaru sprawiedliwości, polityka prospołeczna. W zakresie polityki zagranicznej podkreślone zostały jednoznaczna orientacja...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 178

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Czechy wobec COVID-19: pomoc międzynarodowa, Chiny i czeska polityka wewnętrzna

W obliczu pandemii COVID-19 Republika Czeska stała się zarówno darczyńcą, jak i beneficjentem różnych form pomocy międzynarodowej. Rząd Czech podjął się realizacji szeregu działań pomocowych, skierowanych początkowo do Chin, a następnie do państw członkowskich UE oraz NATO. W marcu 2020 r., w wyniku rozwoju epidemii oraz rosnącego deficytu materiałów...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 166

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Demontaż pomnika marszałka Koniewa w Pradze: kryzys w relacjach czesko-rosyjskich

Po co najmniej kilku latach sporu władze dzielnicy Praga 6 usunęły pomnik marszałka Iwana Koniewa z przestrzeni miejskiej. Rzeźba ma trafić do nieistniejącego jeszcze Muzeum Pamięci XX wieku. Konflikt wokół miejsca pamięci związanego z historią II wojny światowej wskazuje na pogłębiający się kryzys w reakcjach czesko-rosyjskich, w który dodatkowo zamieszane są...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 162

Marlena Gołębiowska - Zespół Wyszehradzki

COVID-19 a cyfryzacja Europy Środkowej

Wybuch pandemii COVID-19 stał się globalnym testem warunków skrajnych. Obostrzenia związane z utrzymywaniem dystansu społecznego zmusiły świat m.in. do przyśpieszonej „lekcji” w dziedzinie łączności, umiejętności cyfrowych, działań w internecie, informatyzacji przedsiębiorstw i cyfrowych usług publicznych. Paradoksalnie może być to punkt zwrotny w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 157

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgry w stanie zagrożenia. W czasie pandemii COVID-19 rząd Viktora Orbána z nadzwyczajnymi uprawnieniami

W poniedziałek, 30 marca 2020 r., węgierskie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło ustawę o przeciwdziałaniu COVID-19. Przyznała ona nadzwyczajne uprawnienia rządowi. Na mocy ustawy uzyskał on prawo do rządzenia za pośrednictwem dekretów, a także zawieszenia parlamentu na czas nieokreślony.

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 146

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Czeska gospodarka w obliczu pandemii COVID-19

12 marca 2020 r. w związku ze wzrostem liczby zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 rząd Republiki Czeskiej ogłosił stan wyjątkowy na terenie całego państwa. Podjęte przez rząd środki zapobiegawcze dotknęły blisko 80% czeskich przedsiębiorstw, w dużym stopniu wpływając na stan gospodarki państwa. Znajdująca się dotychczas na ścieżce wzrostu gospodarka Czech...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 144

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja wobec pandemii COVID-19 w sytuacji zmiany władzy

6 marca zanotowano pierwszy przypadek zarażenia koronawirusem na Słowacji. Mając na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się pandemii, ustępujący rząd Petera Pellegriniego 13 marca wprowadził szereg restrykcji. W weekend zaprzysiężony zostanie koalicyjny rząd Igora Matoviča. Pandemia będzie największym wyzwaniem, przed którym staną nowe słowackie władze w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 139

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgry wobec pandemii COVID-19

Od 4 marca 2020 r., czyli od momentu, kiedy zdiagnozowano dwa pierwsze przypadki COVID-19 na Węgrzech, rząd prowadzi politykę mającą na celu zminimalizowanie skutków pandemii koronawirusa na Węgrzech. Podjęte działania są także związane z próbą ograniczenia rozwoju potencjalnego nowego kryzysu migracyjnego.

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 138

Marlena Gołębiowska - Zespół Wyszehradzki

Koronawirus – skutki dla Europy Środkowej

Bezpośrednie skutki gospodarcze pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 to tylko wierzchołek góry lodowej. Koszty finansowe związane z ochroną zdrowia publicznego oraz z tymczasowymi zakłóceniami w działalności firm i instytucji – choć ogromne – stanowią tylko część prognozowanych strat gospodarczych. Równie groźne są skutki długookresowe, pośrednie, wynikające po...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 133

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Czechy: polityka miejska Pragi w wymiarze międzynarodowym

27 lutego 2020 r. w pobliżu ambasady Federacji Rosyjskiej znajdującej się w dzielnicy Bubeneč w Pradze odbyła się uroczystość nadania placowi imienia Borysa Niemcowa. Tego samego dnia władze Pragi upamiętniły postać zamordowanej w 2006 r. rosyjskiej dziennikarki Anny Politkowskiej, nazywając jej imieniem promenadę w miejskiej części Praga 7. Decyzja rady miasta...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 131

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Wybory parlamentarne na Słowacji: wielkie zwycięstwo centroprawicy

29 lutego na Słowacji odbyły się wybory parlamentarne. Niekwestionowanym zwycięzcą okazała się centroprawicowa partia Zwyczajni Ludzie i Niezależne Osobistości (OĽaNO) Igora Matoviča, która otrzymała 1/4 oddanych głosów. Dotychczas rządząca partia Kierunek-Socjaldemokracja (Smer-SD) znalazła się na drugim miejscu, co pokazuje, że będzie silnym liderem...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 127

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Europejski Zielony Ład przepustką Węgier do głównego nurtu polityki Unii Europejskiej

Od początku lutego 2020 r. premier Węgier Viktor Orbán brał udział w spotkaniach z europejskimi politykami, w czasie których zabiegał o poparcie m.in. w sprawie nowej perspektywy budżetowej UE na lata 2021-2027. Nie bez znaczenia pozostaje także przyszłość i pozycja Fideszu w ramach Europejskiej Partii Ludowej (EPL) – od marca 2019 r. jest bowiem zawieszony w prawach...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 123

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Wizyta premiera Andreja Babiša w Estonii: współpraca w zakresie nowych technologii informatycznych i cyberbezpieczeństwa

W dniach 17-18 lutego 2020 r. miała miejsce wizyta premiera Republiki Czeskiej Andreja Babiša w Estonii. Andrej Babiš spotkał się z premierem Estonii Jürim Ratasem oraz przewodniczącym parlamentu Estonii Hennem Põlluaasem. Odwiedził też NATO Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence (CCDCOE) i e-Estonia Briefing Centre. Tematy rozmów zdominowały kwestie związane...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 125

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Deklaracja wsparcia finansowego USA dla Inicjatywy Trójmorza

15 lutego, podczas 56. Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa, sekretarz stanu Mike Pompeo ogłosił, że Stany Zjednoczone (USA) zamierzają przekazać państwom Europy Środkowo-Wschodniej zaangażowanym w Inicjatywę Trójmorza (TSI) do 1 mld dol. na inwestycje energetyczne. Środki te zostaną przekazane przez specjalną agencję rządową przy wsparciu Kongresu USA....

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 116

Marlena Gołębiowska - Zespół Wyszehradzki

Indeks giełdowy państw Inicjatywy Trójmorza walczy o dużą stawkę

Inicjatywa Trójmorza – projekt oparty początkowo na luźnej koncepcji geopolitycznej – przeradza się w skuteczną formę regionalnej współpracy gospodarczej. Wyrazem tego jest m.in. wspólny indeks giełdowy – CEEplus, który ma za zadanie pokazać atrakcyjność inwestycyjną regionu. O możliwościach i korzyściach, jakie oferuje inwestorom oraz państwom Europy...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 110

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Czechy: wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w planie energetyczno-klimatycznym

13 stycznia 2020 r. rząd Republiki Czeskiej zatwierdził krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021-2030. Przygotowany przez Ministerstwo Przemysłu i Handlu dokument wprowadza zmiany dotyczące wykorzystania poszczególnych paliw w strukturze produkcji i konsumpcji energii względem założeń wyznaczonych w koncepcji energetycznej państwa z 2015 r. Program nowo...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 107

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Proces w sprawie zabójstwa Jána Kuciaka na Słowacji: przebieg i konsekwencje polityczne

13 stycznia rozpoczął się na Słowacji główny proces czterech podejrzanych o zlecenie i wykonanie zabójstwa na dziennikarzu śledczym Jánie Kuciaku. Zarzuty postawiono m.in. kontrowersyjnemu przedsiębiorcy Mariánowi Kočnerowi, którego nieprzejrzyste interesy opisywał Kuciak. Śmierć dziennikarza spowodowała w całej Słowacji masowe demonstracje, które przyczyniły...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 105

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgry rok po protestach w sprawie tzw. ustawy niewolniczej

1 stycznia 2020 r. minął rok, od kiedy w prawie pracy zaczęły obowiązywać zmiany, które w publicznym dyskursie zostały określone mianem „ustawy niewolniczej” (węg. rabszolgatörvény). Zmiany w kodeksie pracy miały w opinii rządu, po pierwsze, podnieść atrakcyjność Węgier jako państwa, w którym opłaca się inwestować, a po drugie, doprowadzić do pokonania...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 87

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Spór o sondaże przedwyborcze na Słowacji

27 października Słowacka Rada Narodowa, dzięki głosom części rządzącej koalicji (Smer-SD i SNS) oraz opozycyjnej LSNS, uchwaliła kontrowersyjny zakaz publikacji przedwyborczych sondaży w okresie 50 dni poprzedzających głosowanie. Na początku listopada prezydent Zuzana Čaputová zawetowała nowelizację przepisów ze względu na ich antydemokratyczny charakter. W...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 83

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Polityka energetyczna Węgier uzależniona od Rosji

Pod koniec października premier Viktor Orbán ostatecznie potwierdził zainteresowanie Węgier uczestnictwem w budowie rosyjsko-tureckiego gazociągu TurkStream. Co znamienne, deklaracja padła podczas wspólnej konferencji prasowej z udziałem prezydenta Federacji Rosyjskiej Władimira Putina, który 30 października 2019 r. złożył jednodniową wizytę w Budapeszcie. Decyzja...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 75

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Pamięć o powstaniu węgierskim z 1956 r. przegrywa z bieżącą agendą polityczną

23 października obchodzony jest na Węgrzech dzień pamięci o walce o wolność w czasie powstania węgierskiego w 1956 r. Chociaż zwykło się mówić, że nie ma na Węgrzech rodziny, której nie dotknąłby rok 1956, sposób upamiętnienia tego ważnego święta dzieli Węgrów.

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 72

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Jan Palach w czeskiej polityce historycznej: miejsce pamięci we Všetatach

9 października 2019 r. we Všetatach otwarto miejsce pamięci poświęcone Janowi Palachowi (Památník Jana Palacha ve Všetatech). Jest to kolejne upamiętnienie czeskiego studenta, który 16 stycznia 1969 r. dokonał aktu samospalenia na placu Wacława w Pradze. Jego postać zajmuje wysoką pozycję w pamięci zbiorowej Czechów odnoszącej się do powojennej historii tego...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 70

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Wybory samorządowe na Węgrzech – Fidesz-KDNP traci Budapeszt, ale wygrywa w całym kraju

Chociaż koalicja rządowa Fidesz-KDNP zdecydowanie wygrała w całym kraju w wyborach samorządowych, które odbyły się w niedzielę, 13 października 2019 r., to zjednoczona opozycja świętuje ważne zwycięstwo w Budapeszcie. Jednakże mimo przełamania trzynastoletniego pasma zwycięstw Fideszu, nie dojdzie do przewrotu na scenie politycznej.

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 63

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Niewykorzystana szansa słowackiej dyplomacji: obchody 75. rocznicy wybuchu Słowackiego Powstania Narodowego

29 sierpnia 2019 r. w Bańskiej Bystrzycy upamiętniono 75. rocznicę wybuchu Słowackiego Powstania Narodowego (SNP). Jest ono uważane za jedno z najważniejszych wydarzeń historycznych w dziejach Słowacji. W przestrzeni medialnej i naukowej pojawiają się porównania z Powstaniem Warszawskim. Mimo zapowiedzi słowackich polityków, w obchodach nie wzięli udziału prezydenci...

Więcej →