Podcasty

18 stycznia 2024

Skomplikowana sytuacja wewnętrzna w Bułgarii i Macedonii Północnej

Rozmowa nr 366

Bułgaria i Macedonia Północna znajdują się w skomplikowanej sytuacji politycznej. Wydaje się, że Bułgaria powoli wychodzi z kryzysu, jednak finału nie można przewidzieć. Na ile dwa główne, zwalczające się obozy polityczne będą w stanie ustabilizować sytuację wewnętrzną? Na to i inne pytania odpowiada Spasimir Domaradzki. [Zdj. Skopje / domena publiczna]

18 stycznia 2024

Albania, Bośnia i Hercegowina oraz Czarnogóra – wyzwania na rok 2024

Rozmowa nr 365

W najnowszym podcaście wnikliwie przyglądamy się sytuacji politycznej w kolejnych państwach bałkańskich. Między innymi rozmawiamy o skomplikowanej sytuacji wewnętrznej w Bośni i Hercegowinie, poważnych oskarżeniach o korupcję w Albanii i o przyszłych relacjach pomiędzy prezydentem i premierem w Czarnogórze. Okazuje się, że politycy wywodzący się z jednego obozu politycznego mogą mieć problemy z porozumieniem. O szczegółach mówią Anna Jagiełło-Szostak i Agata Domachowska. [Zdj. Tirana / domena publiczna]

18 stycznia 2024

Relacje pomiędzy Serbią a Kosowem. Ocena minionego roku i spodziewane wydarzenia w roku obecnym

Rozmowa nr 364

W najbliższych trzech podcastach IEŚ podsumowujemy szczegółowo wydarzenia, do jakich dochodziło w roku 2023 na Bałkanach, i zastanawiamy się nad ich konsekwencjami w roku obecnym. Przegląd wydarzeń w tym regionie rozpoczynamy od analizy relacji pomiędzy Serbią a Kosowem. Szczegóły prezentuje Konrad Pawłowski. [Zdj. Prisztina / domena publiczna]

18 stycznia 2024

Podsumowanie 2023 roku i scenariusze na obecny rok w ocenie Zespołu Bałtyckiego

Rozmowa nr 363

Wzmacnianie obronności, w tym wejście Finlandii do NATO i bezpieczeństwo energetyczne – to główne zagadnienia, z jakimi mieliśmy do czynienia w regionie Morza Bałtyckiego w minionym roku. W najnowszym podcaście eksperci Zespołu Bałtyckiego IEŚ analizują miniony rok i oceniają wydarzenia spodziewane w roku 2024.

21 grudnia 2023

Nieprawidłowości podczas wyborów w Serbii: prezydent triumfuje, opozycja protestuje

Rozmowa nr 361

Serbska Partia Postępowa ponownie wygrywa wybory – z prawie 47-procentowym poparciem. Jednak obserwatorzy wyborów i przedstawiciele partii opozycyjnych wskazują na szereg nieprawidłowości, jakie pojawiły się w czasie kampanii wyborczej i podczas samego głosowania. W Belgradzie odbywają się protesty ugrupowań opozycyjnych. Wybory w Serbii ocenia Konrad Pawłowski, kierownik Zespołu Bałkańskiego IEŚ. [domena publiczna]

20 grudnia 2023

Szczyt Unia Europejska – Bałkany Zachodnie bez przełomowych decyzji

Rozmowa nr 359

Niedawny szczyt Unii Europejskiej z państwami Bałkanów Zachodnich nie zakończył się przełomowymi decyzjami. Pojawiły się obietnice członkostwa tych państw w Unii, ale pod warunkiem przeprowadzenia konkretnych zmian wewnętrznych. Najbardziej zaawansowana na drodze do Wspólnoty jest Czarnogóra. Serbia i Kosowo muszą, w pierwszej kolejności, uregulować relacje między sobą. Macedonia Północna i Albania także mają problemy w relacjach z sąsiadami, a Bośnia i Hercegowina kłopoty wewnętrzne. O szczegółach opowiadają analitycy Zespołu Bałkańskiego IEŚ. [zdj. domena publiczna]

14 grudnia 2023

Antypolskie działania władz Białorusi: kolejne represje wobec Kościoła katolickiego

Rozmowa nr 358

Białoruskie władze wprowadzają kolejne działania wymierzone w Polskę i społeczeństwo Białorusi. Pomimo tego, że w ostatnim czasie odnotowuje się mniejszą liczbę prób nielegalnego przekraczania granicy, to jednocześnie rozwijana jest antypolska propaganda. Polsce zarzuca się m.in. przygotowywanie zamachów terrorystycznych na Białorusi. Reżim Łukaszenki represjonuje osoby posiadające Kartę Polaka czy katolickich księży. O obecnej sytuacji na Białorusi opowiada Krzysztof Fedorowicz z Zespołu Wschodniego. [Zdj. christianvision / Telegram]

7 grudnia 2023

Republika Czeska liderem w dziedzinie cyberbezpieczeństwa

Rozmowa nr 357

Czechy podejmują szereg działań, aby skuteczniej bronić się przed zagrożeniami pojawiającymi się w przestrzeni teleinformatycznej. Liczba ataków hakerskich skierowanych przeciwko czeskim instytucjom publicznym gwałtownie wzrosła po rozpoczęciu pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Jednak pierwsze tego typu ataki odnotowano już w 2011 roku. Od tego czasu powstały wyspecjalizowane instytucje zapobiegające zagrożeniom, prowadzone są także szerokie działania edukacyjne, skierowane m.in. do młodzieży, do urzędników państwowych i in. O szczegółach opowiada Agata Tatarenko z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. [Zdj. gov.pl]

5 grudnia 2023

Finlandia zamknęła wszystkie przejścia graniczne z Rosją

Rozmowa nr 356

Finlandia zamknęła wszystkie przejścia graniczne z Rosją. To efekt rosyjskich działań, polegających na wysyłaniu do Finlandii osób, które chcą się dostać do tego państwa w sposób nielegalny. Przejścia mają pozostać zamknięte do 13 grudnia, jednak nie można wykluczyć, że będą zamknięte dłużej. Z badań opinii publicznej wynika, że około 75 procent mieszkańców Finlandii popiera działanie tamtejszych władz. Przyczyny obecnego kryzysu wyjaśnia Damian Szacawa z Zespołu Bałtyckiego IEŚ. [zdj. Rajavartiolaitos]

30 listopada 2023

Rozwój sektora zbrojeniowego państw Grupy Wyszehradzkiej

Rozmowa nr 355

W najnowszym podcaście rozmawiamy o rozwoju sektora zbrojeniowego, szczególnie w państwach Grupy Wyszehradzkiej. Po rozpoczęciu pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę państwa naszego regionu podjęły szereg inicjatyw mających na celu wzmocnienie własnego potencjału zbrojeniowego. Wiele działań zainicjowały m.in. Czechy, które eksportują około 90% swojej produkcji, a także Węgry, które w porozumieniu z partnerami z Niemiec rozpoczęły produkcję bojowych wozów piechoty. O szczegółach opowiada Jakub Bornio z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. [Fot. Ministerstwo Obrony Węgier]

22 listopada 2023

Spór o elektroniczny system głosowania w Bułgarii

Rozmowa nr 354

Tuż przed niedawnymi wyborami samorządowymi w Bułgarii tamtejsza Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego przekazała raport, sugerujący ryzyko manipulacji w głosowaniu z użyciem elektronicznych urządzeń wyborczych. Na podstawie tego raportu Centralna Komisja Wyborcza podjęła decyzję o głosowaniu wyłącznie za pomocą kart wyborczych, bez możliwości używania urządzeń. Głosowanie za ich pośrednictwem jest powodem ostrej walki politycznej. Nowy system wyklucza bowiem uznawanie głosów za nieważne, a podczas wcześniejszych wyborów samorządowych za takie uznawano około 15% wszystkich głosów. O sporze dotyczącym systemu do głosowania i wynikach wyborów samorządowych opowiada Spasimir Domaradzki z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

20 listopada 2023

Estonia nawiązuje bliższe relacje z Tajwanem

Rozmowa nr 353

Przedstawicielstwo Tajwanu – pod nazwą Tajpej – ma zostać otwarte w Estonii. Według estońskiego MSZ wynika to z potrzeby zacieśnienia stosunków w dziedzinie gospodarki, edukacji i kultury oraz wzmocnienia relacji pomiędzy organizacjami społeczeństwa obywatelskiego. Estonia była jednym z ostatnich państw UE, gdzie takiego przedstawicielstwa nie było. Ostro na nową inicjatywę zareagowały Chiny, które wezwały władze w Tallinie do przestrzegania zasady „jednych Chin” oraz ostrzegły przed konsekwencjami dyplomatycznymi. Wydarzenia te komentuje Aleksandra Kuczyńska-Zonik, kierująca Zespołem Bałtyckim IEŚ. [Zdj. ERR]

16 listopada 2023

Po trzech miesiącach negocjacji Czarnogóra ma nowy rząd

Rozmowa nr 352

Potrzeba było trzech miesięcy na uzgodnienie składu nowej koalicji i rządu w Czarnogórze. Wybory parlamentarne w czerwcu wygrał Ruch Europa Teraz, który musiał jednak zbudować szeroką koalicję. Znalazły się w niej ugrupowania głoszące skrajnie różne poglądy, reprezentujące m.in. mniejszość serbską czy albańską. Jak udało się zbudować nową koalicję i jakie będą jej priorytety – wyjaśnia Agata Domachowska z Zespołu Bałkańskiego IEŚ. [Zdj. domena publiczna]

9 listopada 2023

W Serbii odbędą się kolejne przedterminowe wybory

Rozmowa nr 351

17 grudnia 2023 roku w Serbii odbędą się kolejne przedterminowe wybory parlamentarne oraz częściowo lokalne. Decyzję taką podjął niedawno prezydent kraju Aleksandar Vučić. Od miesięcy w Serbii trwają antyrządowe protesty związane z krwawymi strzelaninami, w wyniku których śmierć poniosło wiele osób cywilnych, w tym dzieci. Opozycja winą za te wydarzenia obarcza stronę rządową. O innych przyczynach przedterminowych wyborów, poparciu dla poszczególnych partii politycznych i kampanii wyborczej mówi Konrad Pawłowski kierujący Zespołem Bałkańskim IEŚ. [zdj. mediaportal.rs]

3 listopada 2023

Ukraińska Cerkiew Prawosławna Patriarchatu Moskiewskiego może zostać zdelegalizowana

Rozmowa nr 350

Rada Najwyższa Ukrainy przegłosowała w pierwszym czytaniu przepisy, które mają zabronić działalności organizacji religijnych powiązanych z Federacją Rosyjską. Za taką organizację jest uważana Ukraińska Cerkiew Prawosławna Patriarchatu Moskiewskiego. Od początku pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę wszczęto kilkadziesiąt postępowań przeciwko duchownym z tej wspólnoty, którzy mieli działać na szkodę państwa ukraińskiego. Ewentualna delegalizacja Cerkwi może spowodować poważne międzynarodowe reperkusje, uważa dr Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego IEŚ.

26 października 2023

Mołdawia przed wyborami samorządowymi. Kłopoty byłych członków zdelegalizowanej partii Șor

Rozmowa nr 349

Byli członkowie zdelegalizowanej prorosyjskiej partii Șor nie będą mogli wziąć udziału w wyborach samorządowych w Mołdawii. Niedawno tamtejszy trybunał konstytucyjny orzekł, że takie osoby będą mogły wziąć udział w wyborach, startując indywidualnie lub z list innych ugrupowań. Jednak większość parlamentarna uchwaliła nowe przepisy, wykluczające te osoby z najbliższych wyborów, zaplanowanych na 5 listopada. O sytuacji politycznej w Mołdawii i kampanii wyborczej opowiada Piotr Oleksy z Zespołu Wschodniego IEŚ. [zdj. domena publiczna]

19 października 2023

Tragiczny los mieszkańców Ukrainy wcielanych do rosyjskiej armii

Rozmowa nr 348

Mieszkańcy Ukrainy z terenów zajętych przez Rosję są masowo wcielani do wojsk okupacyjnych. Proceder ten jest obserwowany od 2014 roku, jednak od momentu pełnoskalowej inwazji na Ukrainę został znacznie rozszerzony. Według informacji organizacji pozarządowych z lipca 2022 roku, z okupowanych obwodów ługańskiego i donieckiego wcielono około 140 tysięcy osób. Weryfikacja tych danych jest niezwykle trudna – ocenia Andrzej Szabaciuk z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdj. źródło: Twitter NEXTA]

12 października 2023

Śledztwo w sprawie uszkodzenia gazociągu łączącego Estonię z Finlandią

Rozmowa nr 347

Trwa ustalanie przyczyn awarii gazociągu łączącego Estonię z Finlandią. Przedstawiciele obu państw informują, że uszkodzenie nastąpiło – jak to określono – w wyniku „działania z zewnątrz”. Źródła norweskie donoszą, że w pobliżu miejsca awarii zarejestrowano wybuch. Uszkodzeniu uległ nie tylko gazociąg, ale także kabel telekomunikacyjny. Naprawa tej infrastruktury może potrwać nawet kilka miesięcy. O działaniach podejmowanych przez Estonię i Finlandię i ewentualnych sprawcach awarii mówi Michał Paszkowski z Zespołu Bałtyckiego IEŚ. [Zdj. OpenStreetMap]

12 października 2023

Co dalej ze wsparciem Ukrainy w obliczu wojny na Bliskim Wschodzie?

Rozmowa nr 346

Atak Hamasu na terytorium Izraela rozpętał kolejną wojnę na Bliskim Wschodzie. W odwecie za atak na miejscowości leżące w bliskiej odległości od Strefy Gazy, Izrael prowadzi uderzenia na pełną skalę. Zaognienie sytuacji na Bliskim Wschodzie jest korzystne z punktu widzenia Rosji i niekorzystne dla Ukrainy. Stany Zjednoczone zapowiedziały już szerokie wsparcie dla Izraela. Co zatem z dalszą pomocą dla Ukrainy – tłumaczy Jakub Olchowski z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdj. Antony Blinken / Twitter]

6 października 2023

Koniec Górskiego Karabachu nie oznacza końca napięć pomiędzy Armenią a Azerbejdżanem. Co dalej z korytarzem Zangezur?

Rozmowa nr 345

Wojska Azerbejdżanu opanowały ostatecznie terytorium Górskiego Karabachu, likwidując tym samym to nieuznawane ormiańskie państwo. Region opuściło już około 100 tysięcy osób. Tym samym zakończyła się historia ponad 30-letniego konfliktu azersko-ormiańskiego. Nie oznacza to jednak końca sporów pomiędzy Azerbejdżanem a Armenią. Pojawia się poważne zagrożenie, że Azerbejdżan będzie chciał przejąć południe Armenii, a dokładnie prowincję Sjunik, przez którą ma przebiegać – jak twierdzą Azerowie – tzw. korytarz Zangezur. To szlak, który ma łączyć główną część Azerbejdżanu z jego eksklawą Nachiczewanem. Czy grozi nam kolejna wojna na Kaukazie? – na to i inne pytania odpowiada Krzysztof Fedorowicz z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdj. Miasto Stepanakert po masowym exodusie Ormian z Górskiego Karabachu, 2 października 2023 r. / AZIZ KARIMOV / Reuters / Forum]

4 października 2023

Pomiędzy mitologią a rzeczywistością. Wyzwania w relacjach mołdawsko-rumuńskich

Rozmowa nr 344

Podczas ostatniego szczytu Inicjatywy Trójmorza w Bukareszcie Mołdawia zdecydowała się na przystąpienie do tego projektu jako państwo stowarzyszone. To kolejny krok Mołdawii w kierunku integracji z Zachodem. Przed tym państwem stoi jednak szereg wyzwań, między innymi natury gospodarczej. Bardzo ważną rolę w tym obszarze odgrywa Rumunia, która wpływa na inne państwa, aby Mołdawii pomagały. Oba państwa łączy bardzo wiele, ale też trochę dzieli. Przeszłość i przyszłość relacji mołdawsko-rumuńskich ocenia Piotr Oleksy z Zespołu Wschodniego IEŚ. [Zdj. Prezydent Mołdawii Maia Sandu i prezydent Rumunii Klaus Iohannis na szczycie ITM / presedinte.md]

4 października 2023

Ambitne plany rozwoju Republiki Czeskiej

Rozmowa nr 343

Czeskie władze zaprezentowały plany rozwoju państwa na najbliższe 30 lat. Premier Petr Fiala podczas swojego wystąpienia skoncentrował się, między innymi, na problematyce energetyki i bezpieczeństwa. Niezwykle ważnym zagadnieniem jest eksploatacja złóż litu, które są jednymi z największych w Europie. Zagospodarowanie tego surowca ma przynieść Republice wiele korzyści, w tym wpłynąć na wzrost zatrudnienia w tym sektorze gospodarki. O planach rozwoju Czech opowiada Justyna Marzec z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. [zdj. Petr Fiala / FB]

2 października 2023

Partia Smer-SD Roberta Fico wygrywa wybory na Słowacji – co dalej z pomocą dla Ukrainy?

Rozmowa nr 342

Wybory parlamentarne na Słowacji wygrywa były premier Robert Fico i jego partia Smer-SD. W kampanii wyborczej zapowiadał on zmianę w podejściu do wojny na Ukrainie, wykluczając wsparcie militarne dla swojego wschodniego sąsiada. Możliwe także, że w przyszłej koalicji rządzącej znajdzie się, sympatyzująca z Rosją, Słowacka Partia Narodowa. Jaki kierunek obierze nowy słowacki rząd i jakie są warianty koalicyjne – prosto z Bratysławy wyjaśnia Łukasz Lewkowicz z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ. [Tomas Tkacik / Zuma Press / Forum]