Criminal offences as an element of anti-state activities in the eastern lands of the Second Polish Republic from 1921-1925

Przestępczość kryminalna jako element działań antypaństwowychiach wschodnich II Rzeczypospolitej w latach 1921-1925

Abstrakt: Celem prezentowanych badań jest ukazanie zjawiska przestępczości pospolitej na wschodnich terenach Rzeczypospolitej w latach 1921-1925. W tekście autor podaje przykłady oraz przyczyny i skutki tego zjawiska dla funkcjonowania młodego państwa polskiego. Ramy czasowe opracowania obejmują okres od podpisania traktatu ryskiego kończącego wojnę polsko- -sowiecką w 1921 r., do 1925 r., kiedy bolszewicy czasowo zrezygnowali z agresywnych prób szerzenia komunizmu w Europie. Autor opracowania skupił się na najważniejszych typach przestępstw charakterystycznych dla pogranicza, takich jak rabunek i przemyt. Wykorzystał literaturę przedmiotu, publikacje źródłowe i zasoby archiwalne, głównie z Centralnego Archiwum Wojskowego i Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie oraz z archiwów ukraińskich we Lwowie i Tarnopolu. Badania mają na celu ukazanie charakterystycznych typów przestępstw pospolitych, ich związku z antypolską działalnością ZSRR i Litwy oraz przeplatania się przestępczości politycznej z przestępstwami kryminalnymi. W pracy autor wykorzystuje metodę krytycznej analizy źródeł, analizę literatury oraz metodę porównawczą.

Bibliografia:

Balkelis T., War-revolution and nation making in Lithuania 1919-1923, Oxford 2018.

Cichoracki P., Kresy Wschodnie w pierwszej połowie lat dwudziestych XX w. Uwagi do genezy powołania Korpusu Ochrony Pogranicza, [in:] U polskich stali granic. W 90. Rocznicę utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza, A. Ochał, M. Ruczyński, P. Skubisz (eds.), Szczecin 2018.

Cichoracki P., Stolpce-Łowcza-Leśna. II Rzeczpospolita wobec najpoważniejszych incydentów zbrojnych w województwach północno-wschodnich, Łomianki 2012.

Dominiczak H., Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939, Warsaw 1992.

Encyklopedia Historii Drugiej Rzeczypospolitej, Warsaw 1999.

Franz M., Kardas M., Ostanek A.A., Wojsko Polskie a sytuacja wewnętrzna Małopolski Wschodniej. Działalność Rejonów Bezpieczeństwa 5, 11 i 12. Dywizji Piechoty w latach 1924-1925, Warsaw 2018.

Galeotti M., Wory. Tajemnice rosyjskiej supermafii, Cracow 2020.

“Gazeta Poranna”, 19 September 1921.

Głogowski A., Policja Państwowa i inne instytucje bezpieczeństwa na Wileńszczyźnie w latach 1918-1939, Cracow 2015.

Hud B., Ukraińcy i Polacy na Naddnieprzu, Wołyniu i w Galicji Wschodniej w XIX i pierwszej połowie XX wieku, Warsaw 2018.

Jabłonowski M., Prochowicz J., Wywiad Korpusu Ochrony Pogranicza 1924-1939, Warsaw 2003-2004.

Mędrzecki W., Województwo wołyńskie: 1921-1939: elementy przemian cywilizacyjnych, społecznych i politycznych, Wrocław 1988.

Oleszkowicz R., Kontrwywiad kresowy. Działalność polskiego kontrwywiadu wojskowego na obszarze Dowództwa Okręgu Korpusu nr IX w Brześciu nad Bugiem okresie międzywojennym, Cracow–Warsaw 2020.

Piasecki S., Kochanek wielkiej niedźwiedzicy, Warsaw 1999.

Piątkowska M., Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty, Warsaw 2012.

Piotrowski P., Rozbój. Uwarunkowania psychospołeczne, motywacja i racjonalność sprawców, Warsaw 2011.

Razyhrayev O., Policja państwowa w województwie wołyńskim w okresie międzywojennym, Warsaw 2019.

Rodak M., Banditry in the lands of the former Kingdom of Poland 1914-1918, [in:] Metamorfozy społeczne 21. The First World War on Polish Lands. Expectations – Experiences – Consequences, W. Mędrzecki (ed.), Warsaw 2018.

Skubisz P., Wojska pograniczne ZSRS na odcinku z Polską w świetle materiałów wywiadu II Rzeczypospolitej (1921-1939). Struktura i dyslokacja. Działalność wywiadowcza. Regulaminy służby, Szczecin 2010.

Śleszyński W., Policja Litwy Środkowej, “Biuletyn Historii Pogranicza” 2005, no. 6.

Śleszyński W., Walka instytucji państwowych z białoruską działalnością dywersyjną 1920-1925, Białystok 2005.

Włodarkiewicz W., Przed zagładą. Społeczeństwo Wołynia i Małopolski Wschodniej wobec państwa polskiego (1935-1939), Warsaw 2013.

Włodarkiewicz W., Z genezy Korpusu Ochrony Pogranicza – napad na Stołpce w 1924 r., [in:] Wojsko i kultura w dziejach Polski i Europy, R. Dmowski, J. Gmitruk, G. Korneć, W. Włodarkiewicz (eds.), Warsaw–Siedlce 2006.

PDF: Pobierz