Europa Środkowo-Wschodnia jako obszar rywalizacji i wpływu. Ciągłość i zmiana w perspektywie 30 lat

Central and Eastern Europe as an area of rivalry and influence. Continuity and change in a 30-year perspective

Abstrakt: Mimo trzech dekad, jakie upłynęły od rozpadu ZSRR, rywalizacja na obszarze poradzieckim trwa. Toczy się również w Europie Środkowo- -Wschodniej. Aneksja Krymu przez Rosję w 2014 r., a następnie otwarta inwazja FR na Ukrainę osiem lat później wskazują, że intensywność rywalizacji przybrała na sile. Celem artykułu jest zidentyfikowanie elementów ciągłości i zmiany tej rywalizacji oraz udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące przyczyn oraz pespektyw współzawodnictwa państw i aktorów pozapaństwowych na tym obszarze. Nie mniej istotne pozostaje pytanie, czy zaangażowanie mocarstw w Europie Środkowo-Wschodniej wciąż należy traktować jako rywalizację czy raczej jako konflikt. Elementy ciągłości można odnaleźć m.in. w zaangażowa niu tych samych aktorów, przyczynach zaangażowania oraz w utrzymującej się czy wręcz wzmacniającej się sprzeczności interesów. Również część stosowanych środków i metod pozostaje ta sama. Wśród elementów zmiany należy wskazać niespotykaną od lat jedność Zachodu i wzrost aktywności UE w sferze militarnej, ograniczenie możliwości zastosowania przez Rosję części środków i metod oraz utratę przez nią niektórych z posiadanych do niedawna przewag.

Bibliografia:

Bryjka F., Wojny zastępcze – próba konceptualizacji, „Sprawy Międzynarodowe”, t. 72, 2019, nr 4, http://doi.org/10.35757/SM.2019.72.4.08.

Colaresi M.P., Rasler K., Thompson W.R., Strategic Rivalries in World Politics. Position, Space and Conflict Escalation, Cambridge University Press, 2007.

Goertz G., Diehl P.F., The Initiation and Termination of Enduring Rivalries: The Impact of Political Shocks, „American Journal of Political Science”, vol. 39, 1995.

Goertz G., Jones B., Diehl P.F., Maintenance Processes in International Rivalries, „The Journal of Conflict Resolution”, vol. 49, 2005, no. 5.

Indieks położenija russkogo jazyka w mirie. 30 let Sodrużestwu Niezawisimych Gosudarstw, Gosudarstwiennyj i institut russkogo jazyka im. A.S. Puszkina, Moskwa 2022, https://www.pushkin.institute/news/index_2022.pdf.

Klein J.P., Goertz G., Diehl P.F., The New Rivalry Dataset: Procedures and Patterns, „Journal of Peace Research”, vol. 43, 2006, no. 3.

Knox O., Anders C., Why Ukraine isn’t a ‘proxy war’ (yet?), „The Washington Post”, 03.05.2022, https://www.washingtonpost.com/politics/2022/05/03/why-ukraine-isnt-proxy-war-yet/.

Legucka A., Kupiecki R., Disinformation, Narratives and Memory Politics in Russia and Belarus, London 2022.

Sevastopulo D., Russia has asked China for military help in Ukraine, US officials say, „Financial Times”, 14.03.2022, https://www.ft.com/content/30850470-8c8c-4b53-aa39-01497064a7b7.

Strachota K., Tureckie dylematy w cieniu wojny na Ukrainie, „Komentarze OSW”, 01.07.2022, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2022-07-01/tureckie-dylematy-w-cieniu-wojny-na-ukrainie.

Thompson W.R., Identifying Rivals and Rivalries in World Politics, „International Studies Quarterly”, vol. 45, 2000.

Włodkowska-Bagan A., Rywalizacja mocarstw na obszarze poradzieckim, Warszawa 2013.

PDF: Pobierz