Europejska autonomia strategiczna w percepcji państw Europy Środkowej

European strategic autonomy in the perception of Central European countries

Abstrakt: Artykuł dotyczy programów i działań wchodzących w zakres Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa UE. Badaniami objęto rozwój tzw. europejskiej autonomii strategicznej. Celem jest przedstawienie percepcji tego zjawiska w państwach Europy Środkowej. Autorzy wykorzystali obszerną literaturę przedmiotu. Poddano analizie oficjalne dokumenty: traktaty UE, deklaracje Rady Europejskiej, konkluzje i decyzje Rady UE. Pierwszy etap Europejskiej Tożsamości Bezpieczeństwa i Obrony był dla państw Europy Środkowej okresem kandydackim do UE oraz NATO. Instytucji tych nie traktowano jako konkurencyjnych. Z kolei w okresie realizacji Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony państwa Europy Środkowej postrzegały NATO za organizację bardziej wiarygodną. W wyniku reform i przyjęcia Traktatu Lizbońskiego wśród nowych członków wystąpiły obawy dotyczące ograniczenia suwerenności. Wywarło to ujemny wpływ na realizację Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony UE. W rezultacie Stałą Współpracę Strukturalną (PESCO) wprowadzono dopiero osiem lat po wejściu w życie TL. Państwa Europy Środkowej przystąpiły do PESCO i zgłosiły swoje projekty. Aktualnie wkraczamy w następny etap rozwoju europejskiej autonomii strategicznej. W 2022 r. opracowany zostanie Kompas Strategiczny oraz rezultaty konferencji UE Przyszłość Europy.

Bibliografia:

Barcik J., Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony. Aspekty prawne i polityczne. Bydgoszcz – Katowice 2008.

Boniface P., Francja i europejska autonomia strategiczna a NATO, „Przegląd Środkowoeuropejski” 1998, nr 20-21, s. 19-22.

Borell J., Quelle politique étrangère européenne à l’heure du Covid-19, https://legrandcontinent.eu/fr .

Breton T., Repenser notre sécurité: vers l’autonomie stratégique de l’Europe – discours au Parlement Européen, 25 June 2020 pdf.

Ciupiński A., Polska wobec rozwoju polityki bezpieczeństwa i obrony Unii Europejskiej, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2018, nr 12, s. 357-370, DOI: https://doi.org/10.14746/rie.2018.12.25.

Ciupiński A., Soja M., Europejska unia bezpieczeństwa i obrony. Struktury. Wizje. Perspektywy, Warszawa 2020.

Council of the European Union, „Conclusions on Security and Defence”, Brussels, June 2020.

Csiki Varga T., Security perception and security policy in Central Europe, 1989-2019, „Defense & Security Analysis”, vol. 37, 2021, no. 1, p. 1-8, DOI: https://doi.org/10.1080/14751798.2020.1831224.

Czyż A., Współpraca regionalna państw Grupy Wyszehradzkiej. Doświadczenia i perspektywy, Katowice 2018.

Le Gleut R., Connvey-Mouret H., Défense européenne: le défi de l’autonomie stratégique, „Rapport d’information”, nr 626, https://www.senat.fr/rap/r18-626/r18-626_mono.html.

Gnesotto N., Les quatre défis stratégiques de L’UE, https://institutdelors.eu/publications/les-quatre-defis-strategiques-de-lue/.

Gotkowska J., Brukselski szczyt NATO: wschodnia flanka między USA a Europą, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2018-07-09.

Gotkowska J., Renesans wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony UE. Szanse i wyzwania dla wschodniej flanki, https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/komentarze_243.pdf.

Gotkowska J., Wymyślić siebie na nowo? Transformacja Zachodu a bezpieczeństwo Polski, https://klubjagiellonski.pl/2021/03/29/wymyslic-siebie-na-nowo-transformacja-zachodu-a-bezpieczenstwo-polski/.

Gotkowska J., Tarociński J. Duńskie „tak” dla wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, „ANALIZY”, 14.06.2022.

Haski P., Macron joue les Cassandre en Europe, https://www.franceinter.fr.

Hungary’s National Military Strategy, Budapest 2012.

Hunter R.E., The European Security and Defense Policy: NATO’s Companion – or Competitor?, RAND Corporation 2002, s. 33-44, https://www.jstor.org/stable/10.7249/mr1463ndri-re.

Jóźwiak V., Terlikowski M., Ewolucja polityki obronnej Węgier, „Biuletyn PISM” 2020, nr 189.

Kiwerska J., Gra o Europę. Bezpieczeństwo europejskie w polityce Stanów Zjednoczonych pod koniec XX wieku, Poznań 2000.

Koenig N., The EU’s strategic compass for security and defence: Just another paper?, „Policy Paper”, Jacques Delors Centrum, 10 July 2020.

Konarzewska A., Grupy bojowe UE. Zaczątek euroarmii, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2007, nr 3-4, s. 154-173.

Konkluzje Rady Europejskiej, 19-20 grudnia 2013, Bruksela 2013.

Kowalska-Sendek M., Unijny dyżur grupy bojowej V4 w 2023 roku, http://polskazbrojna.pl/home/articleshow/27846.

Koziej S., Strategia globalna Unii Europejskiej jako koncepcyjny fundament bezpieczeństwa europejskiego, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna” 2017, nr 4(59), s. 185-212.

Kryvoruchko N., Transatlantyckie związki Polski i Czech w systemie bezpieczeństwa Europy Środkowej, „Historia i Polityka” 2017, nr 21(28), s. 67-88.

Kucharczyk A.M., Europejska obronność: Powstaną siły szybkiego reagowania.

Niemcy chcą stanowić trzon wojsk, „EUROACTIV” 22.03.2022.

La lettre d’Emmanuel Macron aux Européens, https://www.leparisien.fr.

Liszczyk D., Rozwiązanie Unii Zachodnioeuropejskiej, „Biuletyn” PISM 2012, nr 76(684).

Long Term Vision of the Visegrad Countries on Deepening Their Defence Cooperation, Visegrad, March 14, 2014.

Livre blanc sur la défense, Paris 1994.

Łoś-Nowak T., Problemy konceptualizacji modelu bezpieczeństwa zewnętrznego Rzeczpospolitej Polskiej, „Przegląd Zachodni” 1994, nr 4, s. 93-110.

Mauro M., Autonomie stratégiques, le nouveau Graal de la défense européenne, „Raport du GRIP” 2018, nr 1. NATO. Handbook, Brussels 2001.

Pacek B., Operacje wojskowe Unii Europejskiej na przykładzie misji EUFOR Tchad/RCA, Warszawa 2013.

Parzymies S., Stosunki międzynarodowe w Europie 1945-2009, Warszawa 2009.

10 points sur la doctrine Macron Pour une Renaissance européenne: https://legrandcontinent.eu/fr/2020/11/16/10-points-macron/.

Permanent Structured Cooperation (PESCO)’s projects – Overview, https://www.consilium.europa.eu/media/53013/20211115-pesco-projects-with-description.pdf.

Security Strategy of the Czech Republic, Ministry of Foreign Affairs of the Czech Republic, http://www.mzv.cz/jnp/en/issues_and_press/press_releases/x2015_02_05_update_of_security_strategy.html.

Szymańska J., Reformy na jubileusz. Unia Europejska w 50. i 60. rocznicę podpisania traktatów rzymskich, „Sprawy Międzynarodowe” 2017, nr 4, s. 112-134.

Terlikowski M., PESCO The Polish perspective, „Policy Paper PISM”, 2012, no. 34.

Tomaszyk M.J., Proces ratyfikacji Traktatu Lizbońskiego – casus Irlandii, RFN, Polski, Czech i Wielkiej Brytanii, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2012, nr 3, s. 279-294.

Ušiak J., The Security Environment of the V4 Countries, „Politics in Central Europe”, vol. 14, 2018, no. 2, s. 21-37, DOI: https://doi.org/10.2478/pce-2018-0007.

Zaborowski M., Strategiczny Kompas Unii Europejskiej: Co Europejskie Siły Szybkiego Reagowania oznaczają dla Europy Środkowej?, https://publica.pl/teksty/strategiczny-kompas-unii-europejskiej-co-europejskie-sily-szybkiego-reagowania-oznaczaja-dla-europy-srodkowej-69394.html.

Zandee D., Deen B., Kruijver K., Stoetman A., European strategic autonomy in security and defence, „Clingendael Report”, December 2020, s. 34.

Zieliński T., The perception of security threats in EU and NATO strategic documents: implications for the countries of the Eastern flank, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, 18(2020), z. 1, s. 25-42, DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2020.1.2.

Zięba R., Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony, Warszawa 2000.

Zięba R., Funkcjonowanie zachodnioeuropejskiego mechanizmu bezpieczeństwa, „Studia Europejskie” 1998, nr 1, s. 47-65.

Zięba R., Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego, Warszawa 2001.

Zięba R., Polska we Wspólnej Polityce Bezpieczeństwa i Obrony Unii Europejskiej, „Polityka i Społeczeństwo” 2010, nr 10, s. 160-169.

PDF: Pobierz