Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1479

28 listopada 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Słowackie wyzwania dotyczące zapewnienia dostępności gazu ziemnego

Słowacja znajduje się w trudnym momencie procesu zabezpieczania dostaw gazu ziemnego, co wynika z zakończenia tranzytu surowca z Rosji przez Ukrainę na początku 2025 r., przesunięcia rosyjskich dostaw na gazociąg TurkStream oraz sankcji Unii Europejskiej w zakresie zakazu importu tego surowca ze Wschodu w kolejnych latach. Wyzwanie stanowi nie tylko zmiana źródła...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1476

26 listopada 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litwa: kulminacja miesiąca protestów „Jesteśmy kulturą”

Od września 2025 r. trwają protesty środowisk związanych z kulturą i ich sympatyków, domagających się odsunięcia partii Świt Niemna od procesu nominacji osób w ministerstwie kultury. Rozbieżności w tej kwestii między koalicjantami – Litewską Partią Socjaldemokratyczną i Świtem Niemna – oraz Pałacem Prezydenckim, a następnie zatwierdzenie na stanowisku...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1474

24 listopada 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Sankcje USA wobec Lukoil: implikacje dla bezpieczeństwa energetycznego Bułgarii, Rumunii oraz Serbii

Sankcje USA wobec rosyjskich koncernów energetycznych, w tym Lukoil, które weszły w życie w listopadzie 2024 r., stały się punktem zwrotnym dla bezpieczeństwa energetycznego państw Europy Środkowej. Państwa dotychczas silnie powiązane z aktywami Lukoil oraz logistyką dostaw z Rosji, m.in. Bułgaria, Rumunia oraz Serbia, zostały zmuszone do podjęcia...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1471

18 listopada 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Łotwa: protesty przeciwko propozycji wycofania się z konwencji stambulskiej (cz. 2)

Od początku października 2025 r. na Łotwie odbyło się kilka masowych protestów przeciwko propozycji wycofania się państwa z konwencji stambulskiej (Konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej). Ostatni z nich, zorganizowany 6 listopada 2025 r., zgromadził 10 tys. osób – największą liczbę uczestników w tego typu wydarzeniu w ciągu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1470

17 listopada 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Łotwa: protesty przeciwko propozycji wycofania się z konwencji stambulskiej (cz. 1)

Od początku października 2025 r. na Łotwie odbyło się kilka masowych protestów przeciwko propozycji wycofania się państwa z konwencji stambulskiej (Konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej). Przyczyną stała się inicjatywa partii opozycyjnych, do których dołączył także będący w koalicji rządowej Związek Zielonych i...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1461

3 listopada 2025

Jakub Bornio - Zespół Bałtycki

„Estonizacja” europejskiej polityki zagranicznej wyzwaniem dla spójności NATO?

Rosyjskie prowokacje wobec niektórych państw Sojuszu Północnoatlantyckiego, które miały miejsce w ostatnich tygodniach, wygenerowały kolejną linię wewnątrzsojuszniczych podziałów. W tym kontekście NATO stoi przed szeregiem wyzwań z zakresu komunikowania strategicznego. Głównym celem państw członkowskich organizacji pozostaje zniwelowanie negatywnego przełożenia...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1457

28 października 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Nowa architektura sankcji wobec Rosji a energetyczne wyzwania Unii Europejskiej

Dziewiętnasty pakiet sankcji Unii Europejskiej wobec Federacji Rosyjskiej, zatwierdzony 23 października 2025 r., stanowi kolejny etap działań na rzecz całkowitego wyeliminowania importu surowców energetycznych pochodzących z Rosji. Po raz pierwszy sankcje obejmują handel gazem ziemnym w formie skroplonej (LNG), dotąd jedyny segment sektora gazowego pozostający poza...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief IEŚ 1453

20 października 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Kolejny incydent na granicy estońsko-rosyjskiej

10 października br. w regionie tzw. „buta Saatse” – tj. należącym do Rosji obszarze usytuowanym przy granicy z Estonią – estońskie służby graniczne zauważyły grupę kilku[1] umundurowanych osób, które przemieszczały się po stronie rosyjskiej. Rosyjskie służby graniczne regularnie patrolują ten obszar, jednak tym razem grupa była uzbrojona, nie posiadała...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1451

15 października 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Sankcje wobec spółki NIS i implikacje dla bezpieczeństwa dostaw ropy naftowej

Rafineria w Panczewie, należąca do spółki Naftna Industrija Srbije (NIS), stanowi kluczowy element systemu energetycznego Serbii. W 2025 r. działalność NIS znalazła się w krytycznym punkcie z powodu objęcia spółki sankcjami Stanów Zjednoczonych, będących konsekwencją jej rosyjskiego akcjonariatu. W rezultacie 9 października 2025 r. nastąpiło wstrzymanie dostaw...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1438

23 września 2025

Jakub Bornio | Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Rosyjska prowokacja nad Estonią – reakcja państw nordyckich i szerszy kontekst bezpieczeństwa

19 września 2025 r. trzy rosyjskie myśliwce MiG-31 naruszyły przestrzeń powietrzną Estonii, penetrując ją na głębokość 10 km. To najdłuższe z tegorocznych naruszeń trwało 12 minut, w trakcie których rosyjskie maszyny bez transponderów przeleciały 170 km nad terytorium Estonii, ignorując próby nawiązania kontaktu radiowego. Prowokacja wpisuje się w serię...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1436

19 września 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Państwa bałtyckie prowadzą szkolenia w zakresie obsługi i budowy dronów

Państwa bałtyckie – Litwa, Łotwa i Estonia – przeprowadzają obecnie jedną z bardziej ambitnych transformacji w obszarze obrony cywilnej w Europie, koncentrując się na technologiach dronowych jako kluczowym elemencie narodowej odporności. Podejmowane w tym zakresie inicjatywy odzwierciedlają zarówno praktyczne lekcje z wojny na Ukrainie, jak i zwiększone zagrożenie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1435

18 września 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Węgry wobec importu rosyjskiego gazu ziemnego i południowych szlaków dostaw

Węgry są państwem tranzytowym, którego polityka energetyczna w dużej mierze uzależniona jest od infrastruktury przesyłowej oraz dostaw od zewnętrznych partnerów. Niewielki poziom wydobycia surowców energetycznych, a także ograniczona liczba interkonektorów sprawiają, że Węgry muszą brać tego typu czynniki pod uwagę, kształtując politykę energetyczną. W tym...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1434

17 września 2025

Jakub Bornio - Zespół Bałtycki

NATO uruchamia operację Eastern Sentry – Wschodni Wartownik

W odpowiedzi na prowokacyjne działania Rosji w przestrzeni powietrznej Polski Sojusz Północnoatlantycki uruchomił operację Eastern Sentry. Jest to już druga, po Baltic Sentry, operacja NATO, mająca na celu odstraszanie Rosji. Priorytetem operacji jest zapewnienie ochrony wschodniej flanki NATO poprzez rozlokowanie w regionie systemów wykrywania i neutralizacji środków...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1429

9 września 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Mołdawia: transformacja sektora gazowego i dążenie do niezależności energetycznej

Transformacja mołdawskiego rynku gazu ziemnego jest jednym z najbardziej dynamicznych procesów w sektorze energii w Europie Środkowej. Jeszcze kilka lat temu Gazprom kontrolował praktycznie całość dostaw, a Moldovagaz – spółka, w której rosyjski koncern posiada 50% akcji – miał monopol na import, sprzedaż i dystrybucję tego surowca. Po wygaśnięciu kontraktu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1428

5 września 2025

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Wybory parlamentarne w Norwegii: kryzys koalicyjny jako katalizator zmian

Wybory parlamentarne w Norwegii, zaplanowane na 8 września 2025 r., odbywają się po rozpadzie koalicji rządowej między Partią Pracy a Partią Centrum, spowodowanym sporem o wdrożenie dyrektyw energetycznych UE. Kampanię zdominowały kwestie imigracji oraz rosnących kosztów życia, co przełożyło się na wzrost poparcia dla Partii Postępu do ponad 20%. Ostatnie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1422

31 sierpnia 2025

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Prezydencja Polski w Radzie Państw Morza Bałtyckiego

1 lipca 2025 r. Polska po raz czwarty objęła roczną prezydencję w Radzie Państw Morza Bałtyckiego (RPMB). Polskie przewodnictwo, przejęte po Estonii, potrwa do 30 czerwca 2026 r. i będzie determinowane przez ewolucję roli RPMB wobec fundamentalnych wyzwań bezpieczeństwa w regionie Morza Bałtyckiego, stanowiących konsekwencję agresji Rosji na Ukrainę oraz wzrostu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1421

26 sierpnia 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litwa: premier pod lupą i nowe rozdanie

Wskutek skandalu związanego z zarzutami o malwersacje finansowe premiera Litwy Gintautasa Paluckasa oraz poważnych napięć między partiami tworzącymi koalicję doszło do dymisji rządu. Misję utworzenia nowego rządu otrzymała Inga Ruginienė (Litewska Partia Socjaldemokratyczna, LSDP), dotychczasowa minister opieki społecznej i pracy, która do współpracy zaprosiła...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1420

26 sierpnia 2025

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Estoński sektor deep tech – stan i perspektywy rozwoju

Estoński sektor deep tech rozwija się dynamicznie – już co dziesiąty start-up w tym państwie bazuje na przełomowych technologiach. Dominują technologie medyczne, energetyczne i rozwiązania dla obronności. Władze traktują rozwój tego sektora jako priorytet polityki gospodarczej. Za cel do 2030 r. postawiono sobie zwiększenie liczby takich start-upów do 500 – to...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1418

22 sierpnia 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Polityka Słowacji wobec wyzwań związanych z dostępnością gazu ziemnego

Słowacja znajduje się obecnie w kluczowym momencie transformacji swojej polityki energetycznej, będąc pod silną presją z jednej strony konieczności zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i utrzymania przystępnych cen gazu ziemnego dla przemysłu i gospodarstw domowych, a z drugiej strony wymogów sankcji Unii Europejskiej wobec Rosji. Polityka energetyczna Słowacji...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1417

21 sierpnia 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Wyzwania Ukrainy w zakresie dostępności gazu ziemnego

Ukraina stoi w obliczu skrajnie trudnych warunków funkcjonowania krajowego systemu gazowego. Połączenie czynników militarnych wynikających z trwającej wojny oraz ekonomicznych i logistycznych ujawniło głęboko strukturalne problemy związane z bezpieczeństwem energetycznym tego państwa. Mimo że Ukraina posiada największe w Europie pojemności magazynowe na gaz ziemny,...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1415

20 sierpnia 2025

Jakub Bornio - Zespół Bałtycki

Dyplomatyczna gra wokół „pokoju” na Ukrainie. Spotkania Trump-Putin i Trump-Zełenski

W sierpniu 2025 r. zintensyfikowano dyplomatyczne wysiłki na rzecz „porozumienia pokojowego” na Ukrainie. Po zdalnym spotkaniu europejskich liderów z Donaldem Trumpem odbył się szczyt prezydentów USA i Rosji na Alasce, a następnie spotkanie prezydentów USA i Ukrainy przy współudziale europejskich liderów w Waszyngtonie. Pomimo postulatu bilateralnego spotkania...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1414

20 sierpnia 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Państwa bałtyckie a kwestia izraelsko-palestyńska

Francja, Wielka Brytania i Kanada ogłosiły, że na najbliższej sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ podejmą decyzję w sprawie uznania Palestyny za państwo. Państwa bałtyckie na razie nie przewidują podobnego kroku. Tymczasem, w obliczu rosnącej międzynarodowej presji na Izrael w kwestii zawieszenia broni w Strefie Gazy, reprezentanci tego państwa starają się o wsparcie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1411

14 sierpnia 2025

Jakub Bornio - Zespół Bałtycki

Nadzwyczajne spotkanie europejskich liderów z Donaldem Trumpem przed szczytem Rosja-USA na Alasce

Zapowiedź spotkania prezydentów USA i Rosji na Alasce doprowadziła do kolejnej wzmożonej aktywności dyplomatycznej europejskich liderów politycznych. Rozmowy z 13 sierpnia 2025 r. z Donaldem Trumpem, zorganizowane przez kanclerza Niemiec, były okazją do zaprezentowania stanowiska tzw. europejskiej wielkiej piątki i Finlandii wobec wojny na Ukrainie oraz w kontekście...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1407

24 lipca 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Polska i państwa bałtyckie za obniżeniem price cap na rosyjską ropę naftową

Od czasu rosyjskiej inwazji na Ukrainę państwa członkowskie Unii Europejskiej, w tym szczególnie Polska, Litwa, Łotwa i Estonia, należą do najaktywniejszych orędowników stanowczej polityki sankcyjnej wobec agresora. Jej kluczowym instrumentem stał się mechanizm ograniczenia ceny sprzedaży rosyjskiej ropy naftowej (tzw. price cap), którego celem było zmniejszenie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1406

21 lipca 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Strategiczne znaczenie stosunków litewsko-niemieckich

Z perspektywy Litwy partnerstwo z Niemcami ma wyjątkowe znaczenie – zarówno w kontekście stosunków dwustronnych, jak i wielostronnych. Potwierdzają to niedawne wizyty wysokich przedstawicieli Niemiec na Litwie. Po pierwsze, Niemcy stanowią drugi – po USA – filar jej bezpieczeństwa militarnego dzięki stałemu stacjonowaniu niemieckiej brygady. Po drugie, Niemcy są...

Więcej →