Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1146

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Partie konserwatywne wygrywają wybory do Parlamentu Europejskiego w państwach bałtyckich

Wybory do Parlamentu Europejskiego w państwach bałtyckich nie przyniosły wielu niespodzianek. Podczas kampanii przedwyborczej dominowały tematy związane z bezpieczeństwem, rozwojem regionalnym i infrastrukturą. Zwyciężyły ugrupowania o profilu konserwatywnym, wysokie wyniki uzyskały również partie socjaldemokratyczne (Litwa, Estonia). Frekwencja wyniosła poniżej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1143

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego w państwach nordyckich

9 czerwca 2024 r. odbyły się wybory do Parlamentu Europejskiego (PE). W trzech państwach nordyckich: Danii, Szwecji i Finlandii kampania wyborcza koncentrowała się na tematach związanych z obronnością i bezpieczeństwem oraz ochroną środowiska i działaniami na rzecz klimatu. Dodatkowo w debacie publicznej pojawiły się kwestie dotyczące sytuacji wewnętrznej w...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1135

Jakub Bornio | Damian Szacawa - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Reakcja Finlandii na prowokacje Federacji Rosyjskiej dotyczące zmiany granic morskich na Morzu Bałtyckim

22 maja 2024 r. Federacja Rosyjska przedstawiła projekt korekty granicy wód wewnętrznych na Morzu Bałtyckim. Wprawdzie został on szybko usunięty z agendy prac legislacyjnych rosyjskiej Dumy, wywołał jednak relatywnie duże zaniepokojenie wśród państw sąsiednich, wynikające z możliwej rewizji umów dwustronnych i wielostronnych regulujących podział obszarów...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1133

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Słowacja: szanse na dostawy gazu ziemnego z Azerbejdżanu

Wojna rosyjsko-ukraińska zapoczątkowała na Słowacji proces odchodzenia od dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej. W nowych uwarunkowaniach wyzwaniem dla Słowacji pozostaje źródło pochodzenia gazu ziemnego, a nie infrastruktura, która była rozwijana przez lata i obecnie gwarantuje możliwość sprowadzania surowca z różnych kierunków. Ważną cezurą czasową...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1129

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Blue economy w Polsce i w państwach bałtyckich

Niebieska gospodarka (blue economy) to koncepcja zrównoważonego wykorzystania zasobów morskich, oceanicznych i przybrzeżnych, która ma na celu wspieranie rozwoju gospodarczego przy jednoczesnym dbaniu o środowisko. W Polsce, na Litwie, Łotwie i w Estonii ta część gospodarki generuje w sumie ponad 5 mld euro rocznej wartości dodanej i daje zatrudnienie ponad 200 tys....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1127

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Referendum w sprawie podwójnego obywatelstwa na Litwie

12 maja 2024 r., oprócz głosowania w pierwszej turze wyborów prezydenckich, obywatele Litwy wzięli udział w ogólnokrajowym referendum, w którym wypowiedzieli się na temat liberalizacji przepisów dotyczących podwójnego obywatelstwa. Litwa, jako jedno z niewielu państw europejskich, prowadzi dość restrykcyjną politykę obywatelstwa, zgodnie z którą możliwość...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1124

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Mołdawia: potencjalne problemy z dostępnością energii elektrycznej w 2025 roku

Mołdawia znajduje się w specyficznej sytuacji, jeśli chodzi o dostępność energii elektrycznej, która niemalże w całości pochodzi z Naddniestrza, a więc separatystycznego terytorium nieuznawanego za państwo przez większość społeczności międzynarodowej. Dostawy energii są realizowane z elektrowni Cuciurgani-Moldavskaya GRES (MGRES), która nie płaci za gaz ziemny...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief 1120

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litwini wybierają prezydenta

12 maja 2024 r. na Litwie odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Starający się o reelekcję Gitanas Nausėda uzyskał 44,10% głosów. Ingridę Šimonytė, nominowaną przez Związek Ojczyzny – Litewskich Chrześcijańskich Demokratów, poparło 19,86% wyborców. Następni w kolejności byli dwaj kandydaci niezależni – Ignas Vėgėlė (12,37%) i Remigijus...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1113

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Import surowców i paliw z USA do Polski oraz państw bałtyckich

Agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę sprawiła, że Polska, Litwa, Łotwa oraz Estonia zrezygnowały z dostaw surowców energetycznych i paliw z Federacji Rosyjskiej, a powstała luka została uzupełniona przez import z innych kierunków, w tym ze Stanów Zjednoczonych Ameryki. Współpraca z USA wpływa na bezpieczeństwo energetyczne oraz ma znaczenie polityczne z uwagi na...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1112

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

System obrony cywilnej na Łotwie

Ze względu na agresywne działania Rosji w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, a w szczególności trwającą wojnę rosyjsko-ukraińską, system obrony cywilnej na Łotwie uległ istotnym zmianom. Zintensyfikowano działania w zakresie budowy i adaptacji schronów oraz informowania ludności o zagrożeniach. Obecnie do największych wyzwań przy tworzeniu skutecznego modelu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1111

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Równouprawnienie płci w polityce zagranicznej państw skandynawskich w trakcie wojny Rosji z Ukrainą

Równouprawnienie płci jest jednym z charakterystycznych składników systemów społeczno-politycznych państw skandynawskich, wpływającym również na ich politykę zagraniczną. W największym stopniu było to widoczne w Szwecji, która w 2014 r. przedstawiła założenia feministycznej polityki zagranicznej (FPZ). Jednak wraz z rozpoczęciem inwazji Rosji na Ukrainę...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1105

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Trójkąt Weimarski: nowy – stary horyzont współpracy

Trójkąt Weimarski, platforma współpracy pomiędzy Francją, Niemcami i Polską, zyskuje na znaczeniu jako forum dialogu o kwestiach bezpieczeństwa w Europie. Ostatnie spotkania tego formatu pokazują determinację w dążeniu do wzmocnienia trójstronnej współpracy, także poprzez rozszerzanie działań na nowe obszary, takie jak m.in. ochrona przed dezinformacją czy...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1103

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Wojna na Ukrainie: działania Kijowa na rzecz zapewnienia dostępności paliw

Trwająca od 2022 r. wojna doprowadziła do istotnego przeobrażenia rynku energetycznego Ukrainy. Rząd w Kijowie pod koniec 2023 r. wprowadził rozwiązania mające na celu wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego państwa poprzez stworzenie systemu zapasów ropy naftowej i paliw. Prace nad odpowiednią ustawą trwały przez lata, ale dopiero wojna oraz uzyskanie przez...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze Brief IEŚ 1102

Łukasz Lewkowicz | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Inicjatywa Trójmorza po szczycie w Wilnie: po pierwsze bezpieczeństwo

W dniu 11 kwietnia 2024 r. w Wilnie odbył się 9. Szczyt Inicjatywy Trójmorza (3SI). 3SI to zainicjowany w 2016 r. format współpracy regionalnej, rozwijany przez przywódców państw Europy Środkowej. Kluczowym celem tej inicjatywy jest stymulowanie rozwoju infrastruktury energetycznej, transportowej i cyfrowej. W 3SI uczestniczy obecnie 13 państw członkowskich UE, które...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1093

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Schrony na Litwie. Nadrabianie zaległości

W ciągu ostatnich dwóch lat, ze względu na trwającą wojnę rosyjsko-ukraińską, Litwa dokonała nowelizacji prawa w zakresie zarządzania kryzysowego i ochrony ludności. Przeprowadzono przegląd istniejących obiektów ochrony zbiorowej oraz zintensyfikowano działania na rzecz tworzenia nowych schronów. Obecna infrastruktura przystosowana do zapewnienia tymczasowej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1079

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Lukoil planuje sprzedać rafinerię w Bułgarii

Przez lata firmy z Federacji Rosyjskiej pozyskiwały atrakcyjne aktywa energetyczne na świecie, w tym także w państwach Europy Środkowej. Wprowadzenie sankcji UE po pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę ograniczyło funkcjonowanie niektórych z tych przedsiębiorstw. Taka sytuacja ma miejsce w odniesieniu do rafinerii Burgas w Bułgarii, należącej do rosyjskiej spółki...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1076

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Propozycje nowych reguł fiskalnych w UE: perspektywa państw Europy Środkowej

Reforma architektury finansów publicznych w Unii Europejskiej koncentruje się na rozwiązaniach, które z jednej strony pozwolą państwom członkowskim zapewnić długoterminową stabilność finansową, ale z drugiej strony nie wyhamują wzrostu gospodarczego oraz planowanych reform i inwestycji w strategicznych obszarach. Z punktu widzenia państw Europy Środkowej...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komantarze IEŚ 1075

Jakub Bornio | Damian Szacawa - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Szwecja w NATO: znaczenie dla Europy Środkowej i Wschodniej

7 marca 2024 r. premier Szwecji Ulf Kristersson i minister spraw zagranicznych tego państwa Tobias Billström przekazali dokumenty akcesyjne sekretarzowi stanu USA Antony’emu Blinkenowi, który jako reprezentant państwa depozytariusza Traktatu Waszyngtońskiego oficjalnie ogłosił, że Szwecja stała się 32. członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego. Obecność Szwecji w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1074

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Bezpieczeństwo jako priorytet w stosunkach polsko-litewskich

Polska i Litwa w ostatnim czasie znacząco wzmocniły swoje stosunki polityczne, co odzwierciedlają liczne oficjalne wizyty na najwyższym szczeblu. Litwę odwiedzili minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski, prezydent Andrzej Duda, marszałek Sejmu Szymon Hołownia oraz premier Donald Tusk. Przedstawiciele obu państw potwierdzają solidarność w przypadku zagrożenia...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1073

Damian Szacawa | Jakub Bornio - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Szwecja w NATO: ostatni etap negocjacji

26 lutego 2024 r. Zgromadzenie Krajowe Węgier ratyfikowało protokół akcesyjny Szwecji do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Nowy prezydent Węgier Tamás Sulyok, który 5 marca 2024 r. zastąpił na tym stanowisku Katalin Novák, potwierdził decyzję parlamentu. Wyrażenie zgody na rozszerzenie NATO przez Węgry zostało poprzedzone wizytą premiera Szwecji Ulfa Kristerssona...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1071

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Spadek zapotrzebowania na gaz ziemny w państwach bałtyckich w 2023 roku

W państwach bałtyckich w 2023 r. kolejny rok z rzędu odnotowano spadek zapotrzebowania na gaz ziemny. Początkowo taka sytuacja była związana z pandemią COVID-19 i wysokimi cenami surowca na giełdach w Europie (efekt manipulacji cenami przez Rosję w 2021 r., a następnie wojny rosyjsko-ukraińskiej w 2022 r.). Obecnie oczekuje się, że prognozowany wzrost gospodarczy w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1062

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Polska kluczowym partnerem gospodarczym Litwy

Współczesne stosunki polsko-litewskie, zwłaszcza w okresie po wejściu przez te państwa do Unii Europejskiej i dołączeniu do jednolitego rynku, ewoluowały w kierunku silnej współpracy gospodarczej. Wyraża się ona szczególną pozycją Polski jako kluczowego partnera handlowego i inwestycyjnego Litwy. Polska zajmuje obecnie pierwsze miejsce jako kierunek litewskiego...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1059

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Finlandia u progu prezydencji Alexandra Stubba: ciągłość i zmiana

Wybory prezydenckie w Finlandii wygrał Alexander Stubb, który 11 lutego 2024 r., w drugiej turze, niewielką różnicą głosów pokonał Pekkę Haavisto. W systemie politycznym Finlandii kompetencje prezydenta dotyczą głównie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. W tej domenie przyszły prezydent zamierza kontynuować linię swojego poprzednika – Sauli Niinistö...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1058

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litwini, Łotysze i Estończycy na liście osób poszukiwanych przez Rosję

Na liście osób poszukiwanych przez Rosję, która wyciekła z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych FR i została opublikowana przez niezależny portal Mediazona 13 lutego 2024 r., znalazło się 114 polityków i urzędników z Litwy, Łotwy i Estonii. Są oni ścigani przez rosyjskie władze za zniszczenie i uszkodzenie pomników żołnierzy sowieckich i innych symboli...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1055

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Terminale naftowe w państwach Europy Środkowej w dobie odchodzenia od surowców rosyjskich

W państwach Europy Środkowej należących do Unii Europejskiej funkcjonuje sześć terminali naftowych, zaopatrujących łącznie szesnaście rafinerii, z których kilka znajduje się poza granicami UE. W związku z trwającą wojną rosyjsko-ukraińską, w 2023 r. w terminalach tych rozładowywano tankowce z państw, które dotychczas nie dostarczały surowca dla tych...

Więcej →