Nowy kryzys polityczny w Bośni i Hercegowinie (BiH) wywołany został decyzją Sądu Konstytucyjnego BiH, który uznał prymat własności państwowej nad regionalną na poziomie entytetów. Stanowcza reakcja Milorada Dodika, przywódcy bośniackich Serbów, obliczona jest na wzmocnienie jego pozycji politycznej, a nie na rozbicie BiH. Taktyczne poparcie bośniackich Chorwatów...
Więcej →
18 lutego 2020 r. odbyła się uroczysta inauguracja piątego z kolei prezydenta Republiki Chorwacji. Został nim Zoran Milanović – były premier i przywódca Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji (SDP). W odróżnieniu od poprzednich uroczystości inauguracyjnych obecna była zdecydowanie skromniejsza. W najbliższych miesiącach nowy prezydent będzie się musiał zmierzyć...
Więcej →
Handel Chorwacji z państwami Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (Central European Free Trade Agreement, CEFTA) rośnie szybciej niż z państwami Unii Europejskiej. Stanowi to wynik tradycyjnego gospodarczego zaangażowania Chorwacji na rynkach Europy Południowo-Wschodniej oraz stosunkowo dobrej znajomości tych rynków przez chorwackich przedsiębiorców....
Więcej →
3 lutego 2020 r. Zgromadzenie Kosowa udzieliło poparcia rządowi koalicyjnemu Ruchu „Samostanowienie!” (Lëvizja VETËVENDOSJE!) i Demokratycznej Ligi Kosowa (Lidhja Demokratike e Kosovës, LDK), na czele którego stanął wieloletni lider Vetëvendosje Albin Kurti. Powstanie rządu koalicyjnego z udziałem Vetëvendosje oznacza, że stery władzy w państwie znalazły się w...
Więcej →
5 lutego 2020 r. Komisja Europejska zaprezentowała propozycje dotyczące przyspieszenia procesu akcesyjnego państw Bałkanów Zachodnich. Proces ten ma być bardziej dynamiczny, strategiczny, a przede wszystkim – wiarygodny. Zmiany dotyczyć mają procesu akcesyjnego Albanii i Macedonii Północnej. Dla Serbii i Czarnogóry będą one opcjonalne.
Więcej →
W październiku 2019 r. w Republice Kosowa odbyły się przedterminowe wybory parlamentarne. Zwycięzcą wyborów okazała się opozycyjna partia polityczna Ruch „Samostanowienie!” (Lëvizja VETËVENDOSJE!). Przedłużające się negocjacje w kwestii utworzenia powyborczej koalicji Vetëvendosje i Demokratycznej Ligi Kosowa (Lidhja Demokratike e Kosovës, LDK) spowodowały,...
Więcej →
27 stycznia premier Słowenii Marjan Šarec ogłosił swoją dymisję po tym, jak minister finansów Andrej Bertoncelj ustąpił z zajmowanego stanowiska. Bezpośrednią przyczyną dymisji ministra była różnica zdań dotycząca finansowania ubezpieczenia zdrowotnego. Dotychczasowa koalicja składała się z pięciu partii i nie miała większości w parlamencie. Wcześniejsze...
Więcej →
Komisja Europejska w ramach mechanizmu ostrzegania – przyjętego przez UE po ostatnim kryzysie finansowym – zaleca przyjrzeć się kilkunastu gospodarkom. „Silną reprezentację” mają wśród nich państwa członkowskie, które najpóźniej przystąpiły do UE – Bułgaria, Rumunia i Chorwacja. KE sygnalizuje m.in. niepokojącą sytuację na rynku pracy: uciążliwy brak...
Więcej →
8 stycznia 2020 r. w Czarnogórze zaczęła obowiązywać ustawa o wolności wyznania. Jej przyjęcie wywołało liczne protesty społeczne i doprowadziło do ponownych napięć na linii Podgorica – Belgrad. Serbska Cerkiew Prawosławna (SPC), zdecydowany przeciwnik ustawy, określa jej przyjęcie jako atak na mienie cerkiewne i próbę jego bezprawnego przejęcia. Władze...
Więcej →
Ujawnione na nagraniu z udziałem byłego zastępcy attaché wojskowego Federacji Rosyjskiej Gieorgija Klebana działania służb rosyjskich na terytorium Serbii (zob. Komentarze IEŚ, nr 101) podważyły oficjalny obraz stosunków serbsko-rosyjskich. Pokazały również, że ostentacyjnie przyjacielskie relacje na linii Belgrad – Moskwa nie są wcale tak dobre, jak...
Więcej →
W dniu 17 listopada 2019 r. w serwisie internetowym YouTube opublikowane zostało anonimowo nagranie wideo, na którym widać, jak rosyjski dyplomata Gieorgij Kleban, zastępca attaché wojskowego Federacji Rosyjskiej w Serbii, odbiera torbę od emerytowanego podpułkownika Wojsk Serbii i wręcza mu plastikową torbę, w której znajduje się koperta z pieniędzmi. O nagraniu...
Więcej →
W połowie września 2019 r. wybuchła w Serbii jedna z największych afer ostatnich miesięcy. Sprawa sprzedaży broni produkowanej w fabryce Krušik w miejscowości Valjevo zyskała międzynarodowy rozgłos i konsekwentnie przyciąga uwagę serbskiej opinii publicznej. Afera ta pogłębia również kryzys polityczny w Serbii. W efekcie na kilka miesięcy przed wyborami...
Więcej →
Wybory prezydenckie w Chorwacji zakończyły się porażką rządzącej Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej (HDZ). Przebieg kampanii wyborczej wskazuje na wysoki koszt polityczny działań rządu HDZ oraz ogólne zniechęcenie społeczne do elit politycznych. Pojawienie się niezależnych kandydatów, szczególnie po prawej stronie sceny politycznej, wzmogło retorykę...
Więcej →
Po ponownej odmowie dotyczącej rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych do UE z Macedonią Północną i Albanią premier Macedonii Zoran Zaev ogłosił plan przeprowadzenia przyspieszonych wyborów parlamentarnych na wiosnę 2020 r. Ze względu na silne podziały społeczne oraz niedawno ujawnione afery korupcyjne, godzące w wizerunek obecnego rządu, wynik wyborów pozostaje...
Więcej →
1 stycznia 2020 r. Chorwacja przejmie od Finlandii półroczną prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Prezydencja Chorwacji wiąże się z poważnymi ograniczeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi. Władze państwa będą starały się osiągnąć dwa zasadnicze cele własne znajdujące się poza listą oficjalnych priorytetów: przystąpienie do strefy Schengen oraz kontynuację...
Więcej →
Na przestrzeni ostatniego roku w Serbii, Czarnogórze i Albanii miały miejsce protesty społeczne. Demonstracje w Albanii i Czarnogórze wygasły do połowy 2019 r. Protesty w Serbii są wprawdzie kontynuowane, wyraźnemu zmniejszeniu uległa jednak liczba uczestników demonstracji. Jakkolwiek trudno pominąć polityczny kontekst protestów, pozostają one przede wszystkim...
Więcej →
24 listopada 2019 r. w Rumunii odbyła się druga tura wyborów prezydenckich, zakończonych zdecydowanym zwycięstwem starającego się o reelekcję prezydenta Klausa Iohannisa. Przegrana startującej z ramienia Partii Socjaldemokratycznej (PSD) byłej premier Viorici Dăncili odzwierciedla długotrwały kryzys w PSD i problemy wewnętrzne państwa. Kampania wyborcza, jak i same...
Więcej →
10 listopada odbyło się drugie z kolei spotkanie przywódców państw Bałkanów Zachodnich dotyczące utworzenia „małego Schengen” – obszaru wolności gospodarczej w regionie. Inicjatywa ma na celu zniesienie w przyszłości wszelkich barier w swobodnym przepływie osób, towarów, kapitału i usług. Pomysł nie spotkał się jednak z pełną aprobatą władz...
Więcej →
Deklaracja w sprawie wdrożenia czterech podstawowych swobód UE podpisana przez przywódców Albanii, Macedonii Północnej i Serbii wychodzi naprzeciw oczekiwaniom Unii Europejskiej w zakresie pogłębienia współpracy regionalnej. Choć niewiążąca prawnie, stanowi pozytywny sygnał dla decydentów politycznych i inwestorów w Europie. Wyzwaniem pozostaje implementacja...
Więcej →
Handel w ramach CEFTA rozwija się, choć – paradoksalnie – liczba barier handlowych rośnie. Brak woli politycznej do tego, aby koordynować działania poszczególnych państw, sprawia, że porozumienie o wolnym handlu nie zawsze jest przestrzegane, a realizacja idei Regionalnego Obszaru Gospodarczego na Bałkanach – jednego z kluczowych elementów Procesu Berlińskiego –...
Więcej →
W lipcu 2019 r. doszło do podpisania przez ministrów spraw zagranicznych Albanii i Kosowa umowy zakładającej koordynowanie polityk zagranicznych oraz unifikację misji dyplomatycznych obu państw. Jest to kolejny krok mający na celu wzmocnienie współpracy pomiędzy Albanią a Kosowem. Problematyczne pozostają jednak relacje gospodarcze między państwami. Zauważalny jest...
Więcej →
Serbia sukcesywnie umacnia swoje wpływy gospodarcze w kluczowych sektorach gospodarki Bośni i Hercegowiny – energetyce i mediach. Integracja gospodarcza obydwu państw, a także rosnąca dominacja Serbii mają potencjalne przełożenie na linię polityczną bośniackich Serbów. Poza zyskami ekonomicznymi gra toczy się o możliwość wywierania presji na przywódców...
Więcej →
Podczas oficjalnej wizyty w Serbii, odbywającej się w dniach 10-12 września 2019 r., prezydent Republiki Czeskiej Miloš Zeman opowiedział się za wycofaniem uznania niepodległości Kosowa. Po spotkaniu w Belgradzie z prezydentem Serbii Aleksandarem Vučiciem prezydent Czech poinformował, że w przyszłym miesiącu przeprowadzi konsultacje z organami władzy ustawodawczej na...
Więcej →
W czwartek 22 sierpnia parlament Kosowa przegłosował samorozwiązanie. Miesiąc wcześniej (19 lipca) premier Ramush Haradinaj ogłosił, że rezygnuje ze sprawowanego urzędu po tym, jak Specjalna Izba Sądowa Kosowa wezwała go na przesłuchanie do Hagi. W reakcji na decyzję premiera ugrupowania opozycyjne zwróciły się do prezydenta o jak najszybsze rozpisanie...
Więcej →
Premier Andrej Plenković zmienił siedmiu członków swojego gabinetu. Rekonstrukcja rządu ma na celu przede wszystkim poprawienie wizerunku rządzącej Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej (HDZ) przed wyborami prezydenckimi, które mają się odbyć pod koniec roku, oraz zaplanowanymi na przyszły rok wyborami do parlamentu. Przeprowadzone zmiany umożliwią obecnemu...
Więcej →
